Mímir - 01.07.1987, Síða 70

lýst sem barni, eru dregin fram tvö höfuðatriði
sem síðan eru gegnumgangandi í sögunni allri.
Það er í fyrsta lagi tengsl ísólar við náttúruna.
Hún laðast að náttúrunni, gefur smáatriðum
hennar gaum, gætir að gróðri og steinum og
upplifir náttúruna í gegnum lyktar- og snerti-
skyn að hætti barna. En mest hrífst hún þó af
fossinum. Hún dáist að mikilleika hans og
krafti og laðast að honum jafnt í draumi sem
vöku.
Næstu nótt dreymdi ísól fossinn. Hún þóttist
standa utan í melnum og horfa á hann. Þá fór
hann að kalla og kalla: Komdu, komdu,
komdu, Isól, Isól, Isól, Isól! hún gat ekki annað
en Iagt af stað — niður melinn. Nær og nær
fossinum færðist hún, unz hún stóð fast við
hann og fann ískaldan úðann leggja á sig. Jörð-
in skalf og titraði undir fótum hennar. (bls. 16)
í öðru lagi er það frelsisþráin sem strax er
vakin athygli á. ísól hrífst af fiugi fuglanna og
tengir það frelsinu.
Gott áttu fuglarnir að geta flogið, hvert sem
þeir vildu. (bls. 13—14)
Æ, að mennirnir skyldu ekki kunna að fljúga
eins og fuglarnir. (bls. 15)
Slíkar myndir af flugi fugla sem tákn fyrir frelsi
eru síðan margendurteknar í gegnum allt verk-
ið svo liggur við að um klifun sé að ræða.6
En höfundur gerir meira en bara draga fram
þessi tvö höfuðatriði í fyrsta kaflanum (þ.e.
náttúrueðlið og frelsisþrána), hún gefur einnig
til kynna hindranirnar sem fylgja.
ísól er gefin dauð álft og hún fær að eiga
stóru íjaðrirnar af henni til að geyma í öskjum.
Og fóstra ísólar bannar henni að nálgast foss-
inn nema í samfylgd sinni. Því lofar ísól þó það
dragi mikið úr spennunni sem hún hafði áður
fundið til. Og þegar ísól segir fóstru sinni frá
draumnum sem hana dreymdi um fossinn
... var sem gripið væri um hjarta Jóhönnu.
Þetta var einhver óstjórn, sem hún varð að
6Fuglar sem tákn frelsis eru reyndar algengasta tákn-
myndin í öllu höfundarverki Huldu. Sjá m.a. Guðrúnu
Bjartmarsdóttur op.cit. og Ragnhildi Richter: „Ljóðafugl
uppræta, þó að hún þyrfti að hræða elskuna
sína. (bls. 16)
í þessum stutta kafla (7 bls.) má segja að
komi fram í hnotskurn það sem á eftir fer.
Fjaðrirnar, sem ísól má geyma í öskjum, liggur
beint við að túlka sem andstæðu frelsisins og
ljóst er að hið ótamda náttúrueðli verður að
bæla. í 2. kafla er tilbrigði við sama þema. Isól
heillast af sigurskúfi, fegursta blómi sem hún
getur hugsað sér. Sigurskúfurinn vex út úr
þverhníptu klettabelti sem erfitt er að nálgast.
En barnið lætur ekkert stöðva sig frá því að ná í
blómið sem það þráir og klifrar niður í klettinn
og rífur það upp. En þegar blómið, sem er rifið
úr sínu rétta umhverfi, visnar og deyr bærist
með ísól
... óljós meðvitund um það, að fegurstu blóm-
in væru ekki til þess að slíta þau upp .. . að
blóm, sem enginn gæti náð, væru yndislegust og
lifðu lengst í minni. (bls. 23)
Þennan táknræna kafla má vafalaust skilja á
marga vegu, en í tengslum við sögu ísólar ligg-
ur beinast við að túlka sigurskúfinn annað
hvort sem hana sjálfa sem ekki ntá slíta upp úr
réttum jarðvegi eða sem drauma hennar sem
hún fær aldrei uppfyllta, en getur huggað sig
við að haldist þannig fegurstir.
Með þessum tveimur köflum lýkur barn-
æsku ísólar, í næsta kafla er hún orðin 12 ára.
Það er í fyrsta skipti sem aldur hennar er bein-
línis tiltekinn, enda hefur það þann tilgang að
benda á að hún er orðin kynþroska. Kaflinn
heitir „Hestaprangarinn" og þar er sagt frá því,
á mjög svo táknrænan hátt, hvernig kynferðis-
legar tilfinningar gera vart við sig, í fyrsta sinn,
hjá Isól. Þessum tilfinningum fylgja samstundis
blygðun og bæling. Algjörlega að ástæðulausu
verður Isól hamslaus af bræði þegar hestakaup-
maður einn, sem var gestur föður hennar, veitir
henni athygli og brosir til hennar. Bros rnanns-
ins kemur henni í uppnám og þegar faðir
hennar færir henni umslag með peningaseðli
lítinn jeg geymi — hann langar að fljúga", Timarit Máls
og menningar 3/1985.
70