Mímir - 01.06.2005, Síða 94

Kaupir handrit á Ebay
Viðtal við Véstein Ólason, forstöðumann
Stofnunar Árna Magnússonar
Viðtalið tók Einar Björn Magnússon
Bakvið rammlæstar, þungar og miklar dyr á annarri
hæð í Árnagarði starfar fjöldi fólks við rannsóknir á
fornum íslenskum handritum og innihaldi þeirra. Þar
er Stofnun Árna Magnússonar til húsa. Húsnæðið
og starfsemin sem þar fer fram minnir dálítið á
klaustur miðalda þar sem munkar og nunnur sátu
við púlt og letruðu þau handrit sem fræðimenn
nútímans rýna nú í. Fyrir óbreytta íslenskunema
virðist starfsemin bakvið þessar dyr, í húsinu sem
við komum í nánast daglega, vera jafn fjarlæg og
miðaldaklaustur. Þess vegna vildum við í ritnefnd
Mímis forvitnast aðeins um stofnunina, hver staða
hennar er í nútímanum og jafnvel athuga hvort að
þar væri ákjósanlegur starfsvettvangur fyrir unga
íslenskufræðinga. Því mæltum við okkur mót við
„ábótann", forstöðumann stofnunarinnar, Véstein
Ólason.
Þegar Vésteinn er spurður hvort að ungt
fólk eigi erindi inn á stofnunina svarar hann
því til að íslenskunámið bjóði upp á meira val
en áður fyrr og hafi fólk á annað borð áhuga á
að starfa þar geti það valið sér námsleið sem
hentar best til rannsókna eins og þeirra sem
fara fram þar innan dyra. Þannig er hægt að
sérhæfa sig í handritafræðum og Vésteinn nefnir
námskeið sem fræðimenn Árnastofnunar hafa
kennt við íslenskuskor, til dæmis Handritalestur,
Handritafræði og Textafræði. íslenskunemar
geta líka nýtt þekkingu fræðimanna sem starfa á
stofnuninni og fengið þá til að leiðbeina sér með
lokaritgerðir. Auk þess hafa íslenskunemar starfað
tímabundið hjá Árnastofnun þegar sótt hefur verið
um styrki frá Nýsköpunarsjóði námsmanna fyrir
ákveðin verkefni.
Vésteinn bætir við að Mímir, félag stúdenta
í íslenskum fræðum, hafi komið í heimsókn í
Árnastofnun síðasta haust og sú heimsókn
hafi verið liður í því að kynna íslenskunemum
starfsemina og sýna þeim að þeir eru velkomnir,
þó að það líti ekki alltaf þannig út. Dyrnar miklu
eru læstar af öryggisástæðum, en ekki til að halda
áhugasömu fólki frá stofnuninni. Stofnunin hefurtil
að mynda byggt upp einstakt bókasafn með mikla
sérhæfingu, sem íslenskunemar hafa aðgang að og
ættu að nýta meira.
Nú berst talið að handritunum sjálfum, sem
starfsemi stofnunarinnar snýst að mestu leyti
um. Okkur lék forvitni á að vita hvort stofnuninni
væru enn að berast handrit, til dæmis frá Dönum
eða jafnvel áður óþekkt handrit. Vésteinn segir
að Danir hafi skilað síðasta handritinu sem þeir
ætla að skila árið 1997, þannig að Árnastofnun á
ekki von á þekktum handritum úr þeirri áttinni. Þó
berast einatt fréttir héðan og þaðan úr heiminum
um íslensk handrit og Vésteinn og félagar fylgjast
spenntir með og reyna að festa kaup á þeim ef
aðstæður og efni leyfa. Árið 2003 barst stofnuninni
tilboð frá bóksala í (srael um kaup á íslensku
handriti frá 1743, sem hafði meðal annars að
geyma Snorra Eddu. Handritið sjálft hefur ekki
mikla þýðingu fyrir miðaldatexta Snorra Eddu, en
saga þess er merkileg og vekur upp spurningar um
dreifingu íslenskra handrita.
Vésteinn sagði okkur líka sögu um það hvernig
aðferðir við handritasöfnun hafa breyst síðan á
dögum Árna Magnússonar. Vésteinn fékk einn dag
tilkynningu um að íslenskt handrit væri á uppboði
á uppboðsvefnum Ebay. Þegar hann hafði kannað
málið og athugað handritið hafði hann þegar í
stað samband við velgjörðarmann stofnunarinnar
Örn Arnar, ræðismann íslands í Minnesota
Bandaríkjunum, sem ákvað að gefa handritið ef það
fengist fyrir ákveðna upphæð. Það fór svo að lokum
að Stofnun Árna Magnússonar átti hæsta boð í
handritið.
Að lokum sagði Vésteinn okkurfrá hugmyndum
um nýtt húsnæði fyrir stofnunina. Það hefur verið
Ijóst í nokkuð mörg ár að stofnunin fær ekki að
vaxa og dafna í Árnagarði. Nú er sýningarstarfsemi
stofnunarinnar komin í Þjóðmenningarhúsið, en
æskilegt væri að handritasýningin væri undir sama
þaki og önnur starfsemi stofnunarinnar. Vésteinn
talar um að stjórnvöld hafi hugmyndir um byggingu
undir stofnanir sem tengjast íslenskum fræðum,
þar með talið Árnastofnun og handritasafnið, á
milli Þjóðarbókhlöðunnar og Þjóðminjasafnsins.
92