Goðasteinn - 01.09.1998, Blaðsíða 254

ANNÁLAR
Goðasteinn 1998
Ýmis féiög
Eftir nokkur ár verður ekki hœgt aðfinna Hvolsvöll nema úr lofti. Ljósm.: Matthías
Pétursson.
svo mjög að sök, því skógurinn endurnýj-
aði sig nokkuð jafnóðum.
Það er svo ekki fyrr en að tíðarfar fer
að kólna um miðja þrettándu öld og sigl-
ingar til landsins að strjálast, sem skógarn-
ir fara verulega að láta undan síga. Þegar
svo eldgos, köld og hörð hafísár ásamt
annarri óáran bætast við, fer verulega að
síga á ógæfuhliðina. Eftir að sjálfstæðið er
tapað og bjargræðisvegirnir verða fábreytt-
ari er sótt fastar í þau landgæði sem fyrir
hendi eru. Þetta gengur svo allar götur
fram á nítjándu öld.
Baráttan fyrir endurreisn
Þegar þjóðin fer að vakna til vitundar
um að það sé ekkert náttúrulögmál að
auðlindir okkar gangi til þurrðar, meðan
aðrar þjóðir nýti sínar auðlindir þegnum
sínum til hagsbóta, þá spyrja menn: Hvers
vegna getum við það ekki líka?
Það er athyglisvert að um leið og Is-
lendingar hefja sjálfstæðisbaráttuna fyrir
alvöru, gera þeir sér það ljóst að pólitískt
sjálfstæði er einskis virði ef ekki verður
jafnframt efnahagsleg endurreisn. Baráttan
er því háð á tvennum vígstöðvum.
A þessum árum sigldu fjölmargir Is-
lendingar til Danmerkur og annarra landa.
Ekki fer hjá því að mönnum hefur runnið
til rifja ástandið hér heima og þeim hefur
orðið það ljóst að úrbóta var þörf á öllum
sviðum.
Þegar tuttugasta öldin gengur í garð og
hilla fer undir sjálfstæði. með konru fyrsta
ráðherrans sem hefur aðsetur í Reykjavík
og Alþingi hefur fengið löggjafarvald, þá
fyrst geta menn farið að snúa sér að þeim
málum sem brýnust eru.
Astandið í Rangárþingi
Og vissulega var af miklu að taka. Hér
í Rangárþingi blasti við yfirþyrmandi
vandi. Stór hluti sýslunnar var að fara í
auðn vegna uppblásturs og ágangs sands,
sem valt undan þurrum og köldum norðan-
vindunum innan af hálendi og eirði engu.
Þegar hér er komið er ástand skóga í
héraðinu ömurlegt. Segja má að aðeins
hafi verið um örlitlar skógarleifar að ræða
og þá helst þar sem jöklar og jökulfljót
gátu veitt einhverja vörn, svo sem í Þórs-
mörk. En alls staðar var gróður á undan-
haldi, þannig að aðeins var spurning um
nokkra áratugi, áður en landauðn yrði á
mörgum svæðum í sýslunni.
Það er svo 1907 að skipulagt viðnám
hófst með stofnum Sandgræðslunnar og
-252-