Lögfræðingur - 01.01.1899, Blaðsíða 29
Yfirlit yfir lagasögu íslauds.
20
í rjettarbótum Eiríks konungs Magnússonar og Há-
konar liertoga 14. maí 1290") og Hákonar konungs 23. júní
1305, l.gr.1 2), sbr. rb. 28. júlí 1316, er boðið, að forn krist-
inndómsrjettur skuli gilda á Islandi, en að öllum líkindum
hai'a þær aldrei verið gef'nar fvrir Ísland, og þótt svo hefði
verið, þá sjest eigi, að þær bafi liaft bina minnstu þýðingu.
Hingað til hefur venjulega verið álitið, að Kristinn-
rjettur Arna biskups hafi eigi fengið gildi í Hólabiskups-
dæmi, fyrri en með konungsbrjefi 19. okt. 1354. En þess
skal getið, að K. Maurer tekur það fram í frumritinu, að
þetta sje óvíst, og er því nauðsynlegt, að fara um þetta
nokkrum orðum.
Eins og áður er getið, geiðu biskupar tilraunir til
þess, að halda fram Kristinnrjetti Arna biskups, jafnvel
þar sem ákvæði hans voru gagnstæð fyrirmælum Jóns-
bókar. Sjerstaklega kom þetta í ijós, að því er snerti á-
kvæðin um afgjöf af veiði á helgum dögum, og urðu út
af þessu megnar deilur, einkum í Hólabiskupsdæmi. 1
kristinnrjett.i hinum forna eru tvö fyrirmæli um veiði á
helgum dögum, eldri og yngri. Eldri reglan var sú, að
veiði var leyfð á helgum dögum, en af skyldi gefa fátæk-
um hinn fimmta hlut3). En eptir yngri reglunni var
bönnuð öll veiði á helgum dögum4). í Kristinnrjetti
Arna biskups er tekin upp eldri reglan, er síðan rætt, um
sekt fyrir helgidagabrot, og svo bætt við: »En ef afgjöf
verðr meiri en hundrað í einum stað saman, þá sé henni
1) ísl. fornbrjefas. II. bls. 272—274.
2) ísl. fornbrjefas. II. bls. 342—343.
3) Grágás. Ia. bls. 25—26, III. bls. 75, 120-121, 171, 212, 254
og 335.
4) Grágás. Ib. bls. 218, II. bls. 60, III. bls. 27.