Lögfræðingur - 01.01.1899, Blaðsíða 64
04
Páll Briem.
að vera löglega til kVaddir. En hver átti að kveðja þá
til matsins? þ>að má ætla, að þessa menn hafi valds-
maður átt að nefna til, eins og sumstaðar á sjer stað eptir
Jónsbók *), eða að hvor málsaðili hafi átt að nefna sína 3
hvor, eins og einnig er til í Jónsbók 1 2 3), eða að málshefj-
andi hafi átt að nefna til menninas).
Eptir Grágás áttu 5 búar að virða skaðann við bók
(bókareið)4); búar þessir voru þeir, er næstir búa, og skyldi
sækjandi sjálfur nefna þá til.5) þ>að má sjá af Jónsbók,
að þetta sama átti einnig að vera eptir henni. þ>annig er
sumstaðar ákveðið, að grannar eða þeir, er næstir búa,
skuli gera ítölu, framkvæma skipti eða vera matsmenn.6)
Að því, er ágangsbætur snertir, þá er beint sagt í Llb. 6. kap.,
að, ef skaði er gjörr á landi leiglendings, þá skuli það allt bæta
skaðabótum og landnámi, sem 67) skynsamir grannar þeirra
meta. I samræmi við þetta eru ákvæðin í Llb. 31. kap.,
þar sem segir, að grannar skuli fara til að sjá garð þann,
er brotinn hefur verið, og í Llb. 33. kap , þar sem segir
svo: «Sá, er lóð á, skai eptir mönnum ganga ok láta þá
sjá, at íenaðr er kominn í akr eða eng. J>á skal hann úr
taka með vitnum, ok láta 6 skynsama menn meta
usla». Samkvæmt því, sem áður hefur verið sagt, verða
þessir 6 menn að vera grannar, og þessa menn kveður
1) Jb. þ>egnsk- 1- °g 2. kap.
2) Jb. Llb. 26. og 52. lcap. Kaupab. 6. kap.
3) Jb. Kaupab. 3. kap. Llb. 13. kap.
4) Grg. II. bls. 429, sbr. I b., bls. 92 og 225.
5) Gfrg. II. bls. 505, III. bls. 593.
6) Jb. Llb. 51., 56., 57. kap. og Rb. 5. kap.
7) 1 Járnsíðu var ákveðið, að skaðabæturnar skyldu œeta 5
grannar, sem er þar sama talan, sem átti að vera eptir Gfrágás.
(Ng. gl. Love I. bls. 288).