Lögfræðingur - 01.01.1899, Blaðsíða 39
Yflrlit yfir lagasögu íslands.
39
kemur það líklega. að þess finnst hvergi getið, að rjettar-
bótin hafi verið samþykkt af alþingi eptir á. Sama virð-
ist hafa átt sjer stað með rjettarbótina frá 23. júní 1305.
Aptur á móti virðist konungur af eigin hvötum hafa gefið
út rjettarbótina frá 14. júní 1314, enda segja annálar,
að hún hafi árið eptir verið lögð fyrir alþingi til sam-
þykktar. þ>essu hjelt áfram, eptir að landið komst í sam-
band við Danmörku. Alþingi hjelt að vísu löggjafarvaldi
sínu; þær tilskipanir, sem konungur hafði upptök að, voru
eins og að undanförnu lagöar fyrir alþingi til samþykktar.
I sameiningu við iögmennina og umboðsmann konungs
gaf alþingi jafnvel út ýmsar reglur og fyrirskipanir undir
dómsnafni, sem höfðu fullt lagagildi. En á hinn bóginn
náði þó konungsvaldið meir og meir yfirtökunum í lög-
gjöfinni. Konungarnir fara að taka sjer vald til að gefa
út lög aleinir. Sem dæmi þess má nefna tilskipun Kristj-
áns I. 26. nóvbr. 1450, er nefnd var: langa rjettar-
bót. pctta lá því beinna við, sem það var að miklu
leyti að eins til málamyndar, að tilskipanir konunganna
voru lagðar fyrir alþingi; þær voru samþykktar þar við-
stöðulaust. I>ó kom það við og við fyrir, að einstöku
lagaboðum var mótmælt á alþingi, og á hinn bóginn átti
það sjer og stað, að alþingi bað konung að samþykkja
alþingissamþykktir, sem gjörðar höfðu verið, án þess að
málið væri fyrir fram borið undir konung. Sem dæmi hins
fyrra má nefna konungsbrjef 21. apríl 1619 um greiðslu
jarðartíundar, sem vakti umræður á alþingi 30. júní s. á.,
og sem dæmi hins síðara má nefna Stóradóm 2. júlí 1564,
sem var staðfestur af konungi 13. apríl 1565. Að því er
snertir kirkjulöggjöfina, þá varð enginn veruleg breyting á