Lögfræðingur - 01.01.1899, Blaðsíða 110
110
Páll Briem.
aðurinn verður eigi hafinn hjer á landi með því, að breyta
nafninu leiguábúð í sjálfsábúð eða erfðaábúð, og að bún-
aðurinn verður ekki hafinn með tómum lagabókstaf, held-
ur verða menn að leggja eitthvað verulegt í sölurnar. pað
verður að leggja stein við stein og stein ofan á stein til
þess, að koma byggingunni upp. En til þess að byggingin
verði traust og haganleg, þurfa góð lög og rjettlát. j>að
er eigi hægt að búast við því, að sá maður fái marga og
góða starfsmenn, sem lætur fjefletta dugandi menn og öt-
ula, en umbunar þeim, sem rífa niður og spilla.
Hjer er eigi hægt að rannsaka í heild sinni, hvcrnig
ætti að koma búnaði landsmanna á hærra stig. Hjer
verður að eins athugað, að hve miklu leyti lögin hjer á
landi um leiguábúð og sjálfsábúð styðja búnaöarframfarir
landsins eða hindra þær, og ef svo er, á hvern hátt verði
úr þessu bætt. Og þó verður þetta alls eigi nein fullkom-
in rannsókn, heldur að eins bendingar í nokkrum helstu at-
riðunum.
Til þess að rannsaka málið nákvæmlega, þyrftu að vera
fvrir hendi ýnrsar skýrslur um leiguábúð og sjálfsábúð,
en lijer á landi eru engar slíkar skýrslur til. Hjer á landi
eru eigi einu sinni til skýrslur um, hversu margir eru
sjálfseignarbændur í landinu, eða hversu margir eruleigu-
liðar. pað eru engar skýrslur um fjölgun sjálfseignar-
bænda eða fækkun, engar skýrslur um, hversu mikið af
jörðunum í landinu eru í sjálfsábúð eða leiguábúð, engar
skýrslur um hag leiguliða, afgjöld, ábúðartíma o. sv. frv.
í siðuðum löndum hafa menn fleiri og færri skýrslur um
þetta efni, til þess að sýna hag landbúnaðarins, en hjer á
landi eru þær ongar nú á tímum.
I jarðatali Johnsens, sem gefið var út árið 1847, eru