Lögfræðingur - 01.01.1899, Blaðsíða 127
Erfðaábúð, sjálfsábúð og laiguábúð.
127
liann ætti sjálfur. tif' lnisin brunnu fyrir liandvömm
lians eða fólks lians, var slíkt á ábyrgð lians, enda varð-
aði það hegningu. Að öðru, leyti hafði liann ekki ábyrgð
á eldsvoða. Ef húsin brunnu, án þess að það væri fyrir
handvömm leiguliða eða fólks hans, þá var það eingöngu
skaði landsdrottins, en þó rná geta þess, að vátrygging
var á helstu bæjarliúsum manna'),
Landsdrottinn mátti taka lögleigu af jörðum sínum
eins og öðru fje, en hann mátti eigi meta fje sitt, hvort
sem var lönd eða lausir aurar, dýrara en að lögum. Lög-
leiga var 10 af hundraði.1 2)
Lögleiga mundi nú á tímum þykja nokkuðhá, efhún
væri 10 af hundraði. En þótt hún væri svo að fornu, þá
er aðgætandi, að leiga af fje var á þoini tímum liærri en
nú. Eptir Frostaþingslögum í Norvegi var lögleiga þar
20 af hundraði, eða helmingi hærri en hjer á landi3).
Leigan hlaut líka að vera hærri en nú, þar sem lands-
drottinn hafði alla ábyrgð á fvrning lnisa og bruna þeirra,
ef eigi var handvömm leiguliða eða fólks hans um að
kenna.
pegar Jónsbók var lögtekin 1281, þá voru hin fornu
lög tekin upp í hana að miklu leyti. I>annig var ákveðið
í Jónsbók, að leiguliði skyldi eigi hafa ábyrgð á fyrningu
húsa, en ákvæðum Grágásar um það, að leiguliði skyhli
hafa nauðsynleg hús, var sleppt. þ>ví var og sleppt, að
maður skyldi eigi meta fje dýrara, en að lögum.
1) Grágás. II. bls. 200—261, 499—500, sbr. Grg. lb. bls. 155.
2) Grágás. II. bls. 213. Ib. bl’s. 140.
3) Norges gl. Lovc. I. bls. 236, sbr. Fr. Brandt, Ilcu norske
Retshistorie. I. bls. 336 og K. Araira, Nordgcrmanisches
Obligationenrccht. II. Lcipzig, 1895. bls. 466 og 802.