Lögfræðingur - 01.01.1899, Blaðsíða 159
ErMaábúiV s.jálfsábúð og lciguábúð.
159
Ef hjer á landi á að sekta menn um fáeinar krónur
fyrir smáyfirsjónir, þá þurfa mjög miklar tryggingar fyrir
því, að sektirnar sjeu eigi lagðar á órjettlega. En ef á að
meta, þá má meta af tómu handahófi, jafnvel þótt þús-
undum króna skipti. þ>að er eins og gjört sje ráð fyrir
því, að matsmenn sjeu framúrskarandi bæði að þekkingu,
viturleik og dyggðum. En því miður á þetta sjer alls
eigi stað.
J>ar sem bætta er á, að mat kunni að verða af
handahófi, þá er mjög mikið varið í, að settar verði í
þess stað fastar og ákveðnar reglur. Menn vita að hverju
er að ganga, og í staðinn fyrir rjettaróvissu kemur rjettar-
vissa. Gjörræði og hlutdrægni er útilokuð.
A sínum tíma vildi landshöfðingi Hilmar Finsen, að
endurgjald leiguliða fyrir jarðabætur skyldi fara eptir
því, semverk hans væru metin, en skyldi minnka um */,0
eða Vió fyrir hvert það ár, sem leiguliði hefði notið á-
góðans af jarðabótunum. ‘) J>etta er líkt því, sem hjer
hefur verið lagt til. Stjórninni þótti þetta of flókið. En
þegar verkin eru metin eptir föstum reglum, þá þurfa
matsmenn ekki annað, en að kunna einfalda samlagningu
á lieilum tölum til þess, að fara eptir reglunum.
I>ess skal einnig getið, að það er allt annað, þótt
menn þurfi áð fá nákvæmar upplýsingar um verk leigu-
liða, hvert ár þau eru unnin og hversu mörg dagsverk þau
eru o. sv. frv., heldur en þegar ákveðið er, að leiguliði
eigi að fullnægja í livert sinn, er hann vinnur að jarða-
hótum, hinum og þessum skilyrðum, sem hann þarf löngu
síðar að sanná, eins og heimtað er í 20. gr. ábúðarlag-
2) Alþ. tíð. 1S79. I. bls. 64.