Andvari - 01.01.1983, Blaðsíða 84

82
TÓN SIGURÐSSON
ANDVARI
Gengi
Takist að skapa festu í launaþróun
á næstu misserum, ætti að haga gengis-
skráningu krónunnar framvegis á þann
hátt, að freista þess að fastákveða geng-
ið fyrirfram nokkra mánuði í senn með
tilliti til mismunar kostnaðarbreytinga
hér á landi og erlendis. Birta mætti fyrir-
fram, hvert verð á erlendum gjaldeyri
skuli vera miðað við tiltekna myntvið-
miðun á mánaðamótum eitt misseri eða
tvö fram í tímann, innan tiltölulega
þröngra marka. Viðmiðunin sjálf gæti þó
falið í sér breytingar á gengi krónunnar
vegna mismunandi þróunar innlends og
erlends verðlags. Forsenda slíkrar stefnu
í gengismálum er, að ávinningur gengis-
breytinga fyrir útflutnings- og sam-
keppnisgreinar verði ekki jafnóðum að
engu vegna síhækkandi innlends kostn-
aðar. Um þessar mundir, - þ. e. áður
en til framkvæmda koma innlendar
hækkanir um næstu mánaðamót - virð-
ist gengisskráning ekki óhagstæö fyrir
flestar greinar útflutnings- og samkeppn-
isatvinnuvega. Rekstrarvandi þeirra er
nú fyrst og fremst fjánnagnsskortur
vegna síhækkandi verðlags. Þessar aö-
Ríkisfjármál og
Mikilvægur þáttur í viðnáms- og iafn-
vægisaðgerðum er að halda viðunandi
jafnvægi í fjárhag ríkissjóðs og öðrum
opinberum fjármálum. Á síðustu árum
hefur fjárhagur ríkissjóðs í þröngum
skiiningi staðið nokkuð traustum fótum.
Ástæða er þó til að benda á tvennt.
Hagstæð útkoma ríkissjóðs 1981 og ’82
byggðist að nokkru á miklum innflutn-
ingi og viðskiptahalla bæði þessi ár.
Á þessu ári mun slá í baksegl. Þá er
einnig á það að líta, að opinberi geirinn
stæður ættu að gefa færi á að leggja nu
meiri áherzlu en að undanförnu á þá
meginviðmiðun gengisákvarðana að
halda sem stöðugustu gengi. En mark-
miðið um stöðugleika í gengisskráningu
hefur á undanförnum árum orðið að
víkja fyrir því að tryggja viðunandi
stöðu út á við og rekstrargrundvöll at-
vinnuveganna. Þegar fram líða stundir,
kæmi til greina að binda gengi krónunn-
ar nánar við blöndu af gengi helztu
viðskiptamynta. Ef til vill mætti ein-
faldlega miða við hin sérstöku dráttar-
réttindi Alþjóðagjaldeyrissjóðsins, SDR,
sem er blanda af fimm myntum, Banda-
ríkjadollar, þýzku marki, japönsku yeni,
frönskum franka og sterlingspundi, þar
sem Bandaríkjadollar hefur um það bil
helmingsþyngd, en hinar myntirnar fjór-
ar vega 10-18% hver. Forsenda slíkr-
ar tengingar er þó, að varanlegur ár-
angur náist í glímunni við verðbólguna,
því að ekkert vit er í slíkri tilhögun fyrr
en verðbólga er komin í námunda við
stig nálægra landa. Þetta kann að virð-
ast fjarlægur draumur, en er jafnframt
verðugt keppikefli.
erlendar lántökur
í heild, og ekki sízt fjárfesting á vegum
opinberra fyrirtækja, hefur valdið
þenslu á síðustu árum. Það er áhyggju-
efni, að lántökur hins opinbera erlendis
hafa á undanförnum árum verið hátt
stilltar og hafa auk þess jafnan farið
fram úr lánsfjáráætlunum. Ekki fer á
milli mála, að brýn þörf er á miklu að-
haldi í þessum efnum. Hins vegar er
ekki rétt að álykta, að Íslendingar eigi
að hætta að taka erlend lán eða draga
stórkostlega úr erlendum lántökum. 1