Menntamál - 01.04.1962, Blaðsíða 69

MENNTAMÁL
59
ljósi yfir ákveðin vandamál heldur en snurðulaus verk
samkvæmt áætlun. Við höfum verið knúðir til að takast
á við vandamálin, að taka þau föstum tökum. Uppeldi og
kennsla krefst árvekni og elju, samkvæmni og — ekki
sízt — þolinmæði.
Ég mun nú hér á eftir reyna að sýna fram á, hvernig
fara má að í skólastarfinu til þess að þroska nemend-
urna á félagslegan og siðrænan hátt. Grundvallarsjónar-
miðið er frelsi, sem þó þýðir ekki það, að nemendurnir
fái að gera allt, sem þeir vilja. Uppeldi okkar stefnir
markvisst að því, að nemendurnir læri að skilja af
reynslu, sem þeir fá í samstarfi við félaga sína, að við
mennirnir þurfum á aðstoð og hjálp hvers annars að
halda, að samstarf hefur mikla kosti, og við verðum að
virða rétt annarra til þess að við getum notið okkar sem
bezt í lífi okkar og störfum. Mælikvarðinn er: viðbrögð
félaganna, félagagagnrýnin og sjálfsgagnrýnin. Hin miklu
tækifæri til þroska felast í frjálsu vali verkefna, nánu,
lífrænu samstarfi og framförum í hinum margvíslegu við-
fangsefnum og tillitssemi við náungann. Þannig fá hinir
mismunandi einstaklingar uppeldi sitt og þroska, sam-
kvæmt eigin upplagi. Og þegar uppeldið stefnir að því
að þroska félagslega skyldutilfinningu og samstarfshæfni,
hafa flokkastörf nemenda grundvallarþýðingu fyrir
þroska þeirra.
Flokkaskipan.
Kennarar, sem gert hafa tilraunir með flokkavinnu,
hafa látið nemendurna mynda flokka á mismunandi hátt.
Ef kennarinn ákveður sjálfur stærð flokkanna og hvaða
nemendur eru í hverjum um sig, er það örugglega ekki
í samræmi við óskir nemendanna sjálfra. Persónulegur
áhugi þeirra fyrir flokknum rofnar, og jafnframt glat-
ast töluverður hluti af þroskamöguleikum flokkanna.