Eimreiðin - 01.01.1960, Blaðsíða 18

EIMREIÐIN
fi
Valtýs. (Bergur ólst upp hjá Arnóri Arnasyni, sýslumanni Húnvetn-
inga, þar sem Guðmundur var skrifari). Útvegaði landshöfðingi
Valtý m. a. þingskriftir á námsárum hans, og má ætla, að sú vinna
hafi kveikt í lionum stjórnmálaáliuga.
Að loknu stúdentsprófi sigldi Valtýr til Kaupmannahafnar og
stundaði þar háskólanám, lauk meistaraprófi í norrænum fræðum
eftir þriggja og hálfs árs lærdóm. En doktorsrit sitt,Privatboligen
paa Islancl i Sagatiden samt delvis i det övrige Norden, samdi hann
á rúmu ári. Var við brugðið, hve Valtýr hafi þá lagt liart að sér og
orðið jafnvel að þola hungur, enda var Garðstyrkur sá, er liann
hafði notið við háskólanámið, genginn til þurrðar. Árið, sem Val-
týr lilaut doktorsnafnbót, 1889, kvæntist hann Önnu Jóhannes-
dóttur, systur Jóhannesar bæjarfógeta í Reykjavík. Frú Anna lézt
1903 eftir langa vanheilsu. En Valtýr og Jóhannes bæjarfógeti voru
tryggðavinir, meðan þeir lifðu báðir. Valtýr var skipaður dósent
í norrænum fræðum við Hafnarháskóla árið 1890, þrítugur að aldri.
Sama árið og Valtýr lauk meistaraprófi, varð liann kennari við
„Borgerdydskolen" í Kaupmannahöfn og gengdi því starfi til árs-
ins 1894, þegar hann varð þingmaður Vestmannaeyja. Árið eftir
stofnaði hann tímaritið Eimreiðina og gerðist ritstjóri hennar.
Gegndi liann því starfi samlleytt í 23 ár. hingmaður Vestmanna-
eyja var hann til 1901, 2. þingmaður Gullbringu- og Kjósarsýslu
1903—07, þingmaður Seyðfirðinga 1912—13. Dósent við Hafnar-
háskóla var dr. Valtýr til 1920, en síðan prófessor til dauðadags.
Ævistörf Valtýs voru því aðallega þríþætt: Kennsla og fræðistörf,
stjórnmálaafskipti og ritstjórn Eimreiðarinnar. Hér eru engin tök
á að gera grein lyrir vísinda- og fræðistörfum dr. Valtýs, enda voru
þau minni en vænta hefði mátt af manni í hans stöðu og eftir
byrjuninni. Fyrir doktorsrit sitt hlaut hann mikla sæmd, og eru
rannsóknir hans yfirleitt enn í góðu gildi. Meðal annarra fræði-
rita dr. Valtýs má nefna Islands Kultur ved Aarhundredeskiftet
(1902), glæsilega bók ogmerka, sem þýdd var á þýzku (1904), Islandsk
Grammatik (1922) og Island i Fristatstiden (1924). Þar sem stjórn-
málaferill Valtýs hefur uýlega verið mjög vel rakinn, mun ég fara
um hann svo fám orðum sem minnst verður komizt af með. Hins
vegar hefur lítið verið skrifað um ritstjórn Valtýs til þessa. Skal því
einkum tekinn til meðferðar sá þáttur í störfum hans, enda sízt
■ómerkari en hinir. Þó voru þingmennska hans og ritstjórn svo ná-
tengdar, einkum framan af árum, að eigi verða ritstjórninni gerð