Eimreiðin - 01.01.1960, Blaðsíða 87

Barnasjúkdómar tækninnar
eftir Helga Sæmundsson.
I.
Við lil'um á öld tækninnar, og
uhriía hennar gætir hvarvetna í
þjóðfélagi okkar. Stundum sætir sú
þróun aðfinnslum í ræðu og riti,
þar eð ýmsir kvíða því, að tæknin
heimski einstaklingana, geri þá ein-
hæla og rjúfi tengsli þeirra við
hind, sögu og menningu. Samt
niyndi víst enginn vilja skipta á
lækni nútímans og þjóðfélagshátt-
U|n lörtíðarinnar. Tæknin liefur
hreyu gömlum viðhorfum svo stór-
kostlega, að ævintýri er líkast. Hér
a landi er þróun hennar mjög aug-
•jós, enda kom lnin til sögunnar
a skömmum tíma og olli gerbreyt-
higu. Fólki bregður í brún við öll
þau ósköp og sízt að ástæðulausu.
*-n dýrkun lortíðarinnar á lítið
skylt við raunhæft mat. Hún vrði
heldur ekki samræmd nútímanum
‘h því að breytingin er heillavænleg
°g þróunin farsæl. Þar fyrir eigum
SlÓ ekki að gleyma lörtíðinni. En
Vandi nútímans er áreiðanlega
’nnini en hennar. í þessu efni má
seKja, að verkin tali.
Hræðslan við tæknina er áþekk-
ost því, að svangur maður skelfist
'nikinn og góðan mat af þeirri til-
hngsun, að ef til vill muni hann
horða yfir sig. Vitaskuld liefur
taL'knin ölgar í för með sér, en þær
geta varla ráðið úrslitum um gildi
hennar fyrir mannlíf og samfélag
nútímans. Ógæfa þess að vélin taki
upp á því að stjórna manninum er
ótvíræð og óumdeilanleg. En hún
er ekki sök vélarinnar. Maðurinn á
að vera því viðfangsefni vaxinn að
stjórna vélinni og láta hana þjóna
sér, auka afköstin, margfalda þann
auð, sem áður hét vinna en nú kall-
ast iðja, og láta velmegun leysa fá-
tækt af hólmi. Þakkarskuld íslend-
inga við tæknina og vélarnar bygg-
ist á reynslu, sem er vissulega ærið
fagnaðarefni. Þó mun aðeins um
byrjun að ræða. Vinnutíminn lilýt-
ur enn að styttast í framtíðinni með
síauknum afköstum. Brauðstritið
\erður ekki sú þrekraun, sem var
og er. Og þá gefst mönnum í ríkari
mæli kostur þess, sem er yndi og
menntun, ef þeir kunna að verja
tómstundunum vel og skynsamlega.
Mig langar að minnast hér á
nokkrar þær gjafir tækninnar, sem
við nefnum þægindi, en eru reynd-
ar annað og meira, þó að skilgrein-
ingin ætti að nægja. Hugsum okkur
samgöngur nútímans. Þær eru
sennilega fegursta ævintýrið í sögu
þessarar aldar. Eða síminn — þetta
handhæga undratæki, sem sigrast á
fjarlægðinni með því að koma
mönnum í kallfæri hverjum við