Eimreiðin - 01.01.1960, Blaðsíða 73

EIMREIÐIN
61
lögum. Nú er einnig þeim áfanga
uað og reglur skrifstofunnar lög-
8*1 tar af menntamálaráðuneytinu.
I hinni staðfestu reglugerð segir
SV0 meðal annars:
rein: Rithöíundasamband
gætir hagsmuna íslenzkra
°g erlendra rithöfunda og annarra
e‘genda ritréttar að því er varðar
hutningsrétt á ritverkum, þýðing-
ar|ett, endurprentun ritverka í
hlöð og tímarit og rétt til vélrænn-
ar upptöku.
2. grein: Sajnbandið hyggst ná
‘hgangi sínum skv. 1. gr. með því
a<5 semja við Ríkisútvarpið og aðra
aðila um gjöld fyrir opinberan
hutning ritverka og vélræna upp-
l°ku þeirra, þýðendur eða bókaút-
gelendur um þýðingarétt, svo og
e‘gendur blaða og tímarita um
eudurprentun (reproduktion) rit-
'eika í blöð og tímarit. Getur sam-
andið sett taxta um gjöld þessi og
jnnheimt gjöldin, s\o og liam-
'æntt hvað annað, er hentugt Jjyk-
II °g hér að lýtur, þ. á m. máls-
°*ðanir til gæzlu og verndar liags-
niunum þessum.
grein: Félagsmenn í Rithöf-
“ndasambandi íslands skulu gefa
Santbandinu umboð til hagsmuna-
gæ^lu fyrir sig skv. 1. og 2. gr. sam-
Þykkta þessara, þá skal sambandið
°g leita eftir umboðum annarra ís-
“zkra og erlendra rithöfunda,
e'lingja látinna höfunda, útgef-
nha og annarra eigenda ritréttar."
Svo sem hér kemur fram, er
hhöfundasambandið viðurkennt
jem einkaaðili til samninga urn
I lltningsrétt ritverka, en þó svo
lerni að það fari með persónulegt
umboð rétthafa. Menntamálaráðu-
neytið leit svo á, að það gæti því
aðeins löggilt skrifstofuna til þessa
hlutverks, að hún nyti trausts fé-
lagsbundinna, íslenzkra rithöfunda,
og því var sett ákvæðið í 3. grein,
að „telagsmenn í Rithöfundasam-
bandi íslands skuli gefa samband-
inu umboð til hagsmunagæzlu fyr-
ir sig“, með þeim takmörkunum,
sem 1. og 2. grein ákveða. Hér er
því fyrst og fremst um að ræða
„siðferðilegan" stuðning rithöfund-
anna við hagsmuni stéttarinnar í
heild, og er það einlæg von stjórn-
ar sambandsins, að íslenzkir rithöf-
undar bregðist ekki þeirri skyldu.
Hér er ekki um að ræða neitt af-
sal höfundaréttarins, heldur miklu
fremur fulltingi til þess að hans sé
gætt. Hér er heldur ekki um að
ræða neina ásælni stéttar eða hags-
munahóps, heldur verndar þess
eina eignaréttar sem er með öllu
óumdeilanlegur: rétti manns vfir
verki sem hann vinnur sjálfur og
af eigin hvötum.
Hvert er þá viðhorfið, eftir að
skrifstofa Rithöfundasambandsins
er tekin til starfa og hefur hlotiS
lagalega viðurkenningu? Það er
fyrst og fremst þetta:
íslenzkir rithöfundar hafa eign-
azt vopn og hlíf í baráttu sinni fyr-
ir verndun innlends ritréttar, og
fyrsta sporið er stigið til þess að
fyrirbyggja frekari stuld á verkum
erlendra starfsbræðra. Hér er því
bæði að því stefnt, að gera íslenzk-
um bókmenntum lífvænna í land-
inu, og rétta heiður okkar út á við
sem aðila að Bernarsáttmálanum
og liókmenntaþjóð.