Eimreiðin - 01.01.1960, Blaðsíða 28

16
EIMREIÐIN
þátttaka Valtýs í stofnun íslandsbanka, þótt eigi verði fjölyrt unr
það hér. Valtýr lagði fyrstur inn á samningaleiðina í skiptum við
Dani, sem, ásamt fleiru, olli mjög tortryggni í hans garð. En Is-
lendingar fylgdu þeirri leið síðan að dænti Valtýs, unz sambandinti
var slitið í seinustu heimsstyrjöld.
Undarlegt virðist nú lesendum Valtýs-Eimreiðar, að honum skyldi
af samtíð sinni brugðið um óþjóðlegan hugsunarhátt og jafnvel
landráð, svo rammíslenzkur sem bann var og fast tengdur „við land
og fólk og feðratungu."
Þó að ýmsir þeir, sem rituðu í Eimreið Valtýs, liefðu snjallan
penna en hann, verður mér nt'i notalegra við að lesa hinar fjöl-
breytilegu greinar hans en l'lest annað í ritinu. Þetta stafar af þeinr
lifandi áhuga, framfaraeldmóði, ættjarðarást, þjóðhollustu, ráðdeild
og heiðarlegu sparsemi, sem hann var gæddur.
Mér er sem ég sjái nú Valtý Guðmundsson líta upp úr gröf
sinni á aldarafmælinu. Hvernig mundi honum verða við?
Óvíst er, að hann yrði hrifinn af öllu, t. d. þeirri gengdarlausu
fjársóun, sem hér hefur verið framin síðustu tvo áratugi. Mundi
hann ekki telja sumt af því orka tvímælis, vægast sagt? Og hann
sem talinn var líta dönskum augum á svo margt, mundi hann ekki
undrast, hve rnjög vér drögum dám af útlenzkum, og það suinum,
er síður skyldi? Ég hygg það. Hins vegar mundi hann gleðjast aí
hjarta við margar þær umbætur á verklega sviðinu, sem orðið hafa
og jafnvel farið langt fram úr djörfustu vonum lians. I stað járn-
brauta og virkjunar bæjarlækjarins, sem liann dreymdi um, hafa
komið flugvélar og stór orkuver við ár landsins; Reykjavík upphiþ
uð, ekki frá Laugunum, eins og liann lagði til, heldur frá heitari
og vatnsmeiri uppsprettu. Bankaveltan, símakerfið, vegalagningar
og margt fleira hefur borið þann árangur, sem liann spáði, og sumt
miklu meiri. Fyrir bragðið hafa samgöngur og viðskipti stóraukizt,
atvinnugreinarnar, einkum togaraútgerð og iðnaður, blómgazt, ein-
angrun rofnað. En það, sem að líkindum mundi gleðja ltann mest,
væri að sjá, hve mjög hann studdi sjálfur að þessum umbótum,
m. a. með Jrvi að leysa böndin, sem áður héldu öllu föstu, með samn-
ingum við Danastjórn um símann, aðgerðunt á Jtingi í bankamál-
inu og áratuga vakningu og hvatningum í Eimreiðinni. Bjartsým
hans var svo áhrifarík. Meðfram fyrir áhrif frá honum hefur þjóö-
inni stóraukizt áræði til samgöngubóta á sjó og landi. — Loks mundi
gróður bókmennta og lista verða honum fagnaðarefni. Enginn veit,