Eimreiðin - 01.01.1960, Blaðsíða 72

60
EIMREIÐIN
Bernarsáttmálinn takmarkar þó
slíkan almennan samningarétt við
það, að ávallt þurfi til umboð höf-
undar eða annars löglegs réttliafa.
Flutningur minni háttar verka í út-
varp hefur þó verið undanþeginn
þessu ákvæði, og almennir samn-
ingar útvarpsstöðva og höfundafé-
laga viðurkenndir, svo sem einnig
er hjá okkur.
Samtök íslenzkra rithöfunda hafa
um langt árabil verið klofin í tvo
hópa, og því lítil von til þess að
réttindamálum þeirra þokaði fram.
Árið 1956 tókst þó að sameina bæði
félögin, Rithöfundafélag íslands og
Félag ísl. rithöfunda, í eitt sam-
band, Rithöfundasamband íslands.
Félögin bæði starfa þó eftir sem
áður, kjósa stjórn sambandsins og
eiga meirihluta liennar og formann
til skiptis, eitt ár í senn. Með stofn-
un sambandsins færðist jiegar nýtt
líf í hagsmunabaráttu rithöfunda,
og var fyrsti áfangi hennar samn-
ingur við Ríkisútvarpið um
greiðslutaxta fyrir notkunarétt rit-
verka, jafnt innlendra sem erlendra,
svo og stofnun Rithöfundasjóðs
Ríkisútvarpsins. Meginmálið beið
samt eftir sem áður óleyst: réttar-
gæzla hvað snerti útgáfur ritverka.
Þegar eftir að núverandi stjórn
Rithöfundasambands íslands var
kosin, hófst hún handa um að
hrinda þessu máli áleiðis. Eftir að
hafa aflað sér heimildar á almenn-
um sambandsfundi, gekkst hún
fyrir stofnun rétthafaskrifstol’u sam-
bandsins og réði Kristinn Ó. Guð-
mundsson héraðsdómslögmann til
þess að veita henni forstöðu. í
bréfi, sem stjórn sambandsins sendi
öllum íslenzkum rithöfundum,
sagði Jretta meðal annars um til-
gang hennar og starfshætti:
„Tilgangur skrifstofunnar er
fyrst og fremst sá, að gæta liags-
muna íslenzkra rithöfunda og eig-
enda ritréttar með því að sjá urn,
að höfundalögunum sé framfylgt-
Skrifstofan mun í þessum tilgangi
annast allar samningsgerðir fyrir
umbjóðendur sxna um afnotarétt
verndaðra ritverka, endurprentanii',
opinbei'an flutning, vélræna upp-
töku o. fl., annast innheimtu fyrir
slik afnot, málshöfðanir fyrir brot
á höfundalögum og alla aðra fyr-
greiðslu, er við verður komið.
Jalnframt mun hún stuðla að
þ\ í eftir megni, að erlendir rithöf-
undar og eigendur ritréttar njóti
fullrar lagaverndar hérlendis.
Um leið og stjórn Rithöfunda-
sambands íslands leyfir sér að óska
eftir því, að þér veitið skrifstof-
unni umboð þess ritréttar, sem peT
eigið eða faiið með fyrir liönd sam-
eifingja, ítrekar hún, að til rétt-
hafaskrifstofu Jjessarar er stofnað
að tilhlutan allra félagsbundinna
rithöfunda á íslandi, og að það
eitt vakir fyrir lienni, að geia rett
rithöfunda og eigenda ritréttar sem
beztan eftir því sem lög ná til.“
Undirtektir íithöfunda voru
vonum beti'i, jxegar þess er gætt, að
um slíkt nýmæli er að ræða, og el
skrifstofan á skömmum tíma orðm
umboðsliafi um 70 íslenzkra rit-
liöfunda og eigenda ritréttar.
Þessu næst var farið að leita um-
boða erlendra höfunda, og jaf°'
framt unnið að því að fá starf-
semi skrifstofunnar viðxukennda að