Eimreiðin - 01.01.1960, Blaðsíða 23

EIMREIÐIN
II
Er ekki mál lil komið að kippa þessu í liðinn, góðir landar?“
Með svipað markmið fyrir augum skrifaði Valtýr greinina Frarn-
fœrsla og sveitarstjórn á þjóðveldistímanum (IV. árg., 1. h.): ,,. . .
Sumt gæti verið eftirbreytnisvert og vakið menn til íhugunar á
þessu einu hinu mesta vandamáli nútímans." Rækilegust söguleg
fræðigrein Valtýs um þjóðarliag, atvinnulíf og menningu er þó
Pramfarir íslands á 19. öldinni, gagnmerk ritgerð, eigi aðeins vegna
EEiikiIs fróðleiks, heldur og sökum tillagna höfundarins til úrbóta
°§ trúar hans á framtíð landsins. Hann hafði opin augu fyrir öllu,
Ser>i að gagni mátti verða. Sjá greinarnar Aflið í bœjarlœknum (í
h. VI. árg.) og Upphitun beejar með jarðliita (í 1. h. XVI. árg.).
Skýrir Valtýr þar frá upphitun bæjar í Ameríku með heitu vatni
llr iðrum jarðar og leggur að lokum til, að reynt sé að liita Reykja-
v*h upp á sarna hátt, og verði lieita vatnið í Laugunum notað til
Þesf>. Skyldi ekki Valtýr Guðmundsson vera höfundur að þessari
hugmynd?
Of langt mál yrði að skýra frá öllu því fjölbreytta efni, sem Val-
'yr lagði Eimreiðinni til með penna sínum, allt frá stjórnmálaleið-
Urum til ljóða og Ritsjár. Afburðastílsnilld né frábær mælska var
honum ekki gefin. Er Jrví enn meiri furða, liver áhrif hann hafði í
Jirðu og riti. Mun Jjað liafa verið að þakka skipulegum málaflutn-
ln§i hans, rökfestu og áhuga.
Valtýr Guðmundsson var vel hagmæltur. Þó að hann tæki aldrei
s'et-i innarlega á Braga bekk, Jrá auðnaðist honum að gera eitt af
hetri ættjarðarkvæðum, sem til eru á íslenzku: Töframynd i At-
lantsál.
Eezta framlag Valtýs til Eimreiðarinnar, hygg ég, að hafi verið
P'Ottirnir Ritsjá og íslenzk hringsjá, sem hann skrifaði að miklu
eyti sjálfur. Ritsjá Valtýs og Hringsjá gefa einstaklega gott yfirlit
ihr íslenzkar samtímabókmenntir heima og erlendis og fleira um
sland. Ritdómarnir beia yfirleitt vitni drenglund Valtýs og skyn-
Semi. Óhlífinn gat liann að vísu verið, en einnig fús á að viður-
(1>na ])að, sem honum fannst vel gert eða lofa góðu. Ósanngjarn
Va>' hann sjaldan. Undantekning var þó dómur Valtýs um Hrannir
>nars Benediktssonar, sem frægur varð fyrir óverðskuldað last,
e»da spunnust út at' honum ritdeilur milli Guðmundar Finnboga-
S()»ar og Valtýs um Ijóð Einars. Lét hvorugur hlut sinn fyrir hin-
UlT>- Annars sýna Jressir • stórmerku þættir heilbrigða dómgreind