Árbók VFÍ/TFÍ - 01.06.2007, Síða 308

Mynd 5.Tví-útslags sniðmát (e. binary ampli-
tude template).Svört svæði eru endurkastandi,
hvít svæði eru holur sem veita aðgang að
ísogsefni. Heimild1.
( ----------------------------------------\
Isogsefni
Mynd 6. Samsetning blandaðs yfirborðs eða
tví-útslags fsogsdreifir (e. BAD panel): (sogsefni
(efst).sniðmát (miðja) og efni (neðst).Heimild'.
Mynd 7. Bestuð yfirborðslögun tveggja bugð-
óttra dreifa með sömu hámarkshæð en mis-
munandi breidd.Heimild'.
3 0 6 | Arbók VFl/T
Frekari þróun í hönnun og notkun dreifa
Fræðin á bak við góðan hljómburð í tónleikasal eru töluvert ólík
fyrir mirtni rými. Fræðigreinar hafa verið skrifaðar um mismun-
andi lausnir á mismunandi rýmum allt frá tónleikasölum til upp-
tökuhljóðvera, stjórnklefa hljóðvera og heimila. Schroeder-dreifar
hafa nú verið framleiddir £ yfir 30 ár og margar greinar verið
birtar1. Annars stigs dreifar hafa náð mikilli útbreiðslu og eru
notaðir víða en einnig hafa frekari rannsóknir verið gerðar sem
byggjast á MLS-rununum og tilsvarandi dreifar verið framleiddir.
(sogsdreifir (e. Diffsorber)
Dreifar með rásum geta verið fyrirferðarmiklir þar sem dýpt
rásanna tengist beint þykkt veggplötunnar. Á seinni árum hafa
dreifar með runum af endurkastandi efni og ísogsefni verið rann-
sakaðir fyrir lítil rými eða herbergi þar sem pláss er takmarkað1. í
grein D'Ángelo1 er fjallað um slíkan dreifi og er hann kallaður „tví-
útslags ísogsdreifir" (e. binary amplitude diffsorber eða BAD).
Hann er í raun flatt blendings-yfirborð (hybrid surface) þar sem
staðsetning ísogsbletta ákvarðast af MLS-runu. Mynd 5 sýnir slíkt
yfirborð. Svört svæði eru endurkastandi, hvít svæði eru holur sem
veita aðgang að ísogsefni.
Mismunandi runur úr talnafræði hafa verið rannsakaðar og próf-
aðar. Dreifir með blandað yfirborð (e. Hybrid surface diffusion)1 er
gerður úr ísogsefni, sniðmáti (e. template) og efni eða dulu (e.
cloth). Holur eru boraðar í sniðmátið þegar runan hefur stafinn 1
og þegar runan hefur stafinn 0, er engin hola boruð. Efnið eða
dulan er notað til að fela sniðmátið og er „gegnsæ" (e. transparent)
fyrir hljóðbylgjur. Mynd 6 sýnir dreifi með blandað yfirborð.
Bestunaraðferðir (e. Optimization methods)
Bestunaraðferðir hafa verið notaðar til að skapa „besta bugðótta
yfirborð" (e. optimized curved surfaces) af D'Angelo og Cox1.
Höfundarnir leggja til notkun þessara yfirborða í tónleikasölum
þar sem þau eru aðlaðandi og koma gjarnan til móts við hug-
myndir arkitekta um útlit tónleikasala. Fyrir hljóðupptökuver
leggja höfundar til notkun annars stigs dreifa.
Notkun á bestuðu bugðóttu yfirborði má sjá í Edwina Palmer
salnum í Hitchin, UK1. Höfundar greinarinnar1 segja mikilvægast
að ákvarða hve mikla dreifingu þarf á hljóði og hvar skal nota
dreifa. Myndir 7-81 sýna teikningar og notkun á slíku yfirborði,
mynd 91 sýnir hið sama í þrívídd, mynd 101 sýnir uppsetninguna
í Edwina Palmer-salnum.
Mannseyrað skynjar hljóð með tíðninni 20Hz til 20kHz eða u.þ.b.
10 eða 11 áttundir. Sjö mikilvægustu áttundirnar sem íhugaðar eru
við framleiðslu hljóðdreifa ná frá um 80Hz til 5kHz1. Ef hljóðdreifir
getur meðhöndlað um fjórar áttundir þarf að finna aðrar leiðir fyrir
önnur tíðnibil.
F I 2 0 0 7
J