Skagfirðingabók - 01.01.1975, Síða 120

SKAGFIRBINGABÓK
A árunum 1887 og 1888 voru gífurlegar vesturferðir Norð-
lendinga,11 og hafa þær, svo og hinar miklu pestir, sem áður er
getið, valdið hinni miklu fækkun Skagfirðinga 1880—1890. Er
svo komið árið 1890, að Skagfirðingar eru lítið fleiri en 1835, og
Fljótamenn eru færri en á því ári. Má af þessu sjá, hve gífurlegar
afleiðingar vesturferðirnar hafa haft fyrir þau héruð, sem flestir
yfirgáfu, og segja má, að þau færist á skömmum tíma 55 ár aftur
í tímann. Fólki hafði fjölgað hægt og sígandi, harðæri og sóttir
höfðu haldið fjölguninni mjög í skefjum. En nú er striki slegið
yfir það, sem á þessu tímabili hafði þróazt, og menn stóðu í svip-
uðum sporum og fyrir öldina miðja.
Orsök Ameríkuferðanna var fyrst og fremst mikið harðinda-
tímabil, enda munu harðindi sjaldan hafa gengið eins nærri bænd-
um og búfénaði og á árunum 1887—1888. Þá gáfust menn upp
í hópum og héldu vestur um haf. Þess ber að gæta, að „vesturfara-
agentarnir“ höfðu einnig sín áhrif og spöruðu ekki glansmynda-
lýsingar af fyrirheitna landinu.
Ekki er getið sérstakra harðinda eða pesta á síðasta áratugi ald-
arinnar. A þeim árum er mjög ör fjölgun fólks í Skagafirði, en
Fljótamönnum fjölgar ekki, höfðatala þeirra stendur nánast í
stað. Orsakir þessa er ef til vill að nokkru leyti að finna í því, að
á þessu skeiði er útgerð mjög á undanhaldi í sveitinni, eins og
nánar er vikið að síðar, og sennilegt, að þeir, sem kusu fremur að
sækja sjó en vinna að bústörfum, hafi flutzt burtu.
Þegar á heildina er litið, kemur í Ijós, að við aldamótin 1900
(skv. manntali 1901) eru Fljótamenn 647 talsins eða 119 færri
en 1870, þegar þeir voru flestir á öldinni. Einnig kemur í ljós, að
stærðarhlutfalli Fljóta innan sýslunnar hafði mjög hrakað í aldar-
lokin, og árið 1901 eru Fljótamenn aðeins 14,56% Skagfirðinga,
en voru á 19. öld mest 17,90% árið 1801. Þrátt fyrir þetta eru
Fljótin alla 19. öld stærsti hreppur Skagafjarðar, bæði hvað snert-
ir landrými og fólksfjölda (sjá þó kafla um skiptingu hreppsins).
118