Skagfirðingabók - 01.01.1975, Qupperneq 132

SKAGFIRBINGABÓK
Hallæri þessara ára eru afdrifarík fyrir bændur, og enda þótt
þeir afþakki hallærislán 1884, má ekki túlka það á þá leið, að
þeir hafi haft af öllu gnægð, heldur einfaldlega þannig, að þeir
hafi á einhvern hátt getað komizt af án lánsins, og hallærislán
var ekki tekið nema í ýtrustu neyð.
Ekki verður lát á harðindunum, og búsmala fækkar stórlega,
er í algeru lágmarki árið 1888. Hinn 15. júní 1887 þingar sýslu-
nefnd, og kemur þá fram í fundargerð, að mikil óþurrkatíð hafi
verið á næstliðnu ári (1886) og heyforði, sem upp hefði náðst,
hefði ekki dugað til eldis penings, sem á var settur. Við þetta hefði
síðan bætzt skæð lungnasýki, sem drepið hefði fjölda lamba, en
tekizt hefði að nokkru að halda lífi í fullorðnu fé. En ekki er
hægt að segja, að björgulegt hafi verið fram undan:
„En þá kom hið mikla sumarmálahret, með snjókomu og
frosthörku, sem eðlilega leiddi af því, að hafísinn barst
þá að norðurlandi, og þótt ísinn innan skamms leysti frá
landinu, kom hann aptur í 5. viku sumars með óminni-
legri norðanstórhríð með fádæma fannkomu, er stóð
í samfleytta 5 daga.“24
Þetta hret kom í þann mund, er bændur væntu góðrar sumar-
komu, höfðu eytt upp að mestu eða öllu því litla fóðri, sem til
var, og höfðu sleppt fé á fjall. Afram heldur sama fundargerð:
„Af þessu leiddi, að skepnurnar, sem víðast voru veikar
fyrir af ýmsum kvillum, hrundu niður í húsunum af
hungri eða ónýtu fóðri, en það fje, sem ekki náðist í liús,
fennti hópum saman, hrakti í vötn eða króknaði úr
kulda.“25
Þær skepnur, sem eftir lifðu, voru ekki vænlegar til ásetnings,
kýr básgeldar og ær gátu ekki fætt lömb. Hafís teppti allar sigl-
ingar, og ekki var nokkra bjargræðisvon að sjá. Frá veturnóttum
1886 til fardaga 1887 féllu í Fljótum einum 23 nautgripir, 12
hross og af sauðfé féll 549.20
130