Skagfirðingabók - 01.01.1975, Side 206
SKAGFIR0INGABÓK
Helgi Konráðsson annaðist safnið, og mun starf hans seint full-
metið.
Ofmælt væri að segja, að alls staðar hafi ríkt mikill skilningur
á nauðsyn til varðveizlu hins ritaða orðs, eða það ætíð verið auð-
fengið til safnsins. Fylgir hér ein saga þessa efnis, sem mjög er
táknræn fyrir okkar tíma:
Maður nokkur gerði viðvart, að á bæ einum væri að finna all-
mikið af gömlum bréfum og fleira af rituðu efni. Lægi allt í
vanhirðu, og sýndi því enginn minnsta áhuga. Var þá farið á stað-
inn til að athuga, hvort safnið gæti ekki fengið það, sem um var
að ræða. Bóndi virtist álykta sem svo, að einhverra peninga virði
hlyti „drasl“ þetta að vera, fyrst verið væri eftir því að slægjast,
og lét hann ekkert falt, nema greitt væri svo og svo mikið fyrir.
Tókust samningar ekki. Tveim árum síðar gerði sami maður aftur
viðvart að gera þyrfti aðra tilraun til að fá þessi handrit, ef takast
ætti að bjarga þeim. Hafði hann grun um, að þau hefðu verið
færð í útiskemmu, þar sem geymsla gæti tæpast verið góð. Enn
var farið á stúfana, og kom það á daginn, sem haldið var. Bréfa-
gögnunum hafði verið dembt í poka, en síðan komizt að þeim
raki, svo að innihaldið var orðið stumpur einn, ekki eyrisvirði til
fjár, en ef til vill höfðu þarna farið forgörðum óbætanlegar heim-
ildir fyrir skagfirzka sögu.
Þessi sorglega saga lýsir ekki einungis, hvernig finna má algert
skilningsleysi á mikilvægi heimilda um fortíðina, heldur einnig
þeim tilhneigingum, sem gera vart við sig hjá allt of mörgum,
þegar vakin er fjárvonin. Væri hægt að segja fleiri ófagrar sögur
af ýmsu tagi, ekki sízt af þess háttar þrifnaðarfólki, er flestu gömlu
fleygir hugsunarlaust.
Laust fyrir 1960 dró úr skagfirzkri fræðastarfsemi, og var hér-
aðsskjalasafninu lítið sinnt um tíma.
Um 1965 hófst á ný blómaskeið í fræðunum, og 1971 var flutt
í nýtt safnahús. Var þá hafizt handa um að koma héraðsskjala-
safninu í viðunandi horf, að fyrirmynd Þjóðskjalasafns og Hand-
ritadeildar Landsbókasafns. Ber þetta framtak fyrst og fremst að
þakka Kristmundi Bjarnasyni fræðimanni á Sjávarborg, umsjónar-
204