Morgunblaðið - 11.04.1987, Qupperneq 18

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 11. APRÍL 1987
18
irir—
RENA TA
SCOTTO
Morgunblaðið/Einar Falur
ÁN FRELSIS ER EKKIHÆGT
AÐ SKAPA LIST
„Það er sérstæð
tilfinning sem grípur mig hér
á íslandi. Það fyrsta sem ég
tek eftir er þessi friðsæld sem
ríkir hér. Hana hef ég ekki
fundið annars staðar. Erili,
hraði og óró eru alls staðar
ríkjandi, en heimurinn þarf
griðastað eins og ég finn að
er hér. Og í þessum órólega
heimi þurfa manneskjurnar á
tónlistinni að halda. Hún er
eins o g smyrsl fyrir sálina og
hamingja min er í því fólgin
að vera með þessa rödd og
geta gefið fólki hlutdeild í
henni.“
etta segir Renata
Scotto, óperu-
stjaman heims-
fræga, sem
hingað er komin
til að syngja á
tónleikum með
Sinfóníuhljóm-
sveit íslands. Hún er spurul og vill
fá að vita hvort það sé virkilega
satt að það sé verið að sýna Aidu
hér á óperusviði. Það frétti hún á
skotspónum og þegar ég segi henni
frá Islenzku óperunni og þeirri
starfsemi sem þar fer fram við erf-
iðar aðstæður ljómar Renata
Scotto:
„Mikið er þetta yndislegt. Svona
á þetta að vera. En svona er listin.
Hún er eins og kraftaverk og með
henni er hægt að sigrast á ótrú-
legustu vandræðum. Ég sé að ég
má bara ekki missa af þessari sýn-
ingu. Ætli sé hægt að fá miða?“
„Það hlýtur að vera. Hefurðu
kannski sérstakar mætur á Aidu?"
„Aida er stórkostleg ópera en
samt er hún nú persóna sem ég hef
aldrei ráðizt í að túlka og ég býst
ekki við að gera það. Aida er ekki
hlutverk fyrir mig. Ég vil ekki
syngja önnur hlutverk en þau sem
hæfa rödd minni og persónuleika í
senn.“
„Samt túlkarðu fjölmörg hlut-
verk í óperum Verdis?"
„Já, og ef þú spyrð mig hver sé
mestur óperuhöfunda, þá segi ég
Verdi. Alveg tvímælalaust."
„Hvað er það sem hefur Verdi
yfir önnur ópérutónskáld?"
„Dramatíkin sem gengur eins og
rauður þráður í gegnum alla þætti
verka hans, tónlistina, textann,
söguþráðinn og persónusköpunina.
Það er þessi dramatík sem í sinni
stórkostlegu heild gerir það að verk-
um að óperur Verdis höfða beint
til fólksins og eiga greiðari aðgang
að því en óperur flestra ef ekki allra
annarra tónskálda. Ég held því fram
að hver sem er geti sezt á sinn
bekk í óperuhúsi og gengið beint
inn í óperu eftir Verdi, þó svo að
sá hinn sami hafí aldrei heyrt ærleg-
an tón, hafi enga þekkingu á tónlist
og enga þjálfun í því að hlusta á
tónlist. Það er þetta sem gerir Verdi
svo frábrugðinn öðrum óperusmið-
um og skýringin er fyrst og fremst
fólgin í þessari gífurlegu dramatík
sem Verdi er bókstaflega þrunginn.
En dásamleg óperutónskáld eru
auðvitað miklu fleiri og þó að ég
hafi sérstakar mætur á Verdi þá
er Puccini líka í fremstu röð hjá
mér. En Puccini er öðru vísi en
Verdi enda var hann uppi á öðrum
tíma.“
„Hvað kanntu mörg hlutverk?"
„Ég er með 73 hlutverk á taktein-
um. Það er mikið og það er mikil
vinna sem liggur þar að baki.“
„Syngurðu Lieder?"
„Nei, ekki Lieder í venjulegum
skilningi. Ekki eftir þýzku meistar-
ana.“
„Af hveiju ekki?“
„Það er oft verið að reyna að fá
rnig til að syngja en ég vil það ekki.
Ég hef unun af að hlusta á þessi
verk en það er nóg til af fólki til
að túlka þau — fólki sem gerir það
afburðavel. Ég lít bara svo á að
mér beri fremur að syngja kammer-
verk eftir mín eigin tónskáld.
ítölsku tónskáldin. Það vill nefni-
lega gleymast að þessir miklu
óperuhöfundar gerðu ýmislegt
fleira en að semja óperur. Þeir
sömdu líka kammerverk og sönglög
og þegar ég hef tækifæri til þá
kynni ég þessa tónlist. Mér rennur
sem sé blóðið til skyldunnar og
þess vegna læt ég öðrum eftir að
syngja Lieder."
„Kennirðu?"
„Nei, en ég veiti reglulega tilsögn
í meistaraflokki sem kallað er. Þá
er maður fyrst og fremst að miðla
færum söngvurum af reynslu sinni
varðandi túlkun og af þessu hef ég
mikla ánægju."
„Áttu tómstundir?"
„Já, ég á tómstundir en þær eru
fáar og ég ver þeim af mikilli vand-
fýsni."
„Hvemig?"
„Með ijölskyldunni. í eðli mínu
er ég mikil fjölskyldu- og heimilis-
manneskja og einkalífið reyni ég
að rækta eins vel og frekast er
unnt. Ég er stjama. Það er stað-
reynd. Og það er erfitt og þreytandi
að vera stjama. Þess vegna er það
sáluhjálparatriði að geta gengið inn
í öryggi heimilisins og í faðm fjöl-
skyldunnar. Þar er ég engin stjama,
bara móðir og eiginkona. Ég hef
gaman af því að halda heimili. Mér
fínnst gaman að búa til mat og ég
hef líka ánægju af þjónustubrögð-
um og saumaskap. Eg nýt þess að
vera bara kona mannsins míns og
mamma krakkanna minna, og þeg-
ar ég er heima geng ég upp í þessu
og gæti þess vandlega að vera ekki
með neina stjömustæla inni á heim-
ilinu. Ég tek þátt í því sem bömin
mín em að gera og ég hef alltaf
reynt að gæta þess að þau verði
ekki of háð mér. Markmiðið með
uppeldi er að gera böm að sjálf-
stæðum einstaklingum og það vona
ég að bömin mín verði. Sonur minn
er Qórtán ára og dóttirin er sautján
ára. Hún ætlar að verða læknir og
þó að ég eigi dálítið bágt með að
sjá af henni þá er ég samt fegin
því að nú vill hún fara að heiman
og stunda nám í háskóla sem er
langt frá heimili okkar. Hennar
vegna.“
„Hafa bömin ekki lagt stund á
tónlist?"
„Nei, þau eru auðvitað alin upp
á tónlistarheimili og hafa yndi af
tónlist en þau hafa ekki kært sig
um að leggja hana fyrir sig.“
„Ertu komin af tónlistarfólki?"
„Nei, ég var sú eina í fjölskyld-
unni sem iðkaði tónlist, en foreldrar
mínir vom miklir tónlistamnnendur
og hlúðu ákaflega vel að þeim hæfi-
leikum sem komu fram hjá mér á
unga aldri. Ég man ekki eftir mér
öðm vísi en syngjandi og ég hafði
líka mikla þörf fyrir athygli. Vildi
alltaf vera miðpunkturinn. Ég hef
áreiðanlega verið mjög erfítt bam
og gert miklar kröfur til umhverfís-
ins.“
„En þú gerir fleira en syngja?"
„Já, það er ekki nóg fyrir mig
að vera stjama á óperusviðinu. Ég
hef óskaplega gaman af öllu sem
viðkemur leikhúsi og fátt hefur
veitt mér eins mikla ánægju og það
að stjóma uppfærslu á Madame
Butterfly hjá Metropolitan nú í vet-
ur. Ég leikstýrði og hannaði
búninga og var með nefíð ofan í
öllu sem fram fór og söng þar að
auki titilhlutverkið. Þetta átti nú
aldeildis við mig. Og nú er næsta
stórverkefni mitt að færa Madame
Butterfly upp í útileikhúsinu fræga
í Verónu. Það verður stórkostlegt.
Sviðið er fimmtán metra breitt og
í kringum það er rúm fyrir 22 þús-
und manns."
„Hvað um hljómburðinn?“
„Hann or í einu orði sagt fullkom-
inn. Fyrir þremur árum söng ég
Madame Butterfly í Central Park í
New York fyrir 250 þúsund manns.
Þá var nauðsynlegt að nota hátal-
ara en í Verónu berst veikasti tónn
út í hvem krók og kima á áheyr-
endapöllunum. Ég fæ algjörlega
frjálsar hendur varðandi þessa upp-
færslu og hún verður allt öðru vísi
en uppfærsian í Metropolitan eins
og gefur að skilja þar sem aðstæð-
uraar eru allt aðrar. Ég held að það
sé þetta frelsi sem heillar mig mest.
Frelsi til að framkvæma allt í sam-
bandi við eina sýningu nákvæmlega
eins og ég vil hafa það. Frelsið er
allt og frelsý er það sem ég sækist
mest eftir. Áður en ég kom til ís-
lands var ég í Austur-Berlín og
Búdapest. Þar ríkir ekki frelsi. Það
varð ég áþreifanlega vör við. Og
án frelsis er ekki hægt að skapa
listaverk."
Viðtal: Áslaug Ragnars