Morgunblaðið - 13.10.1987, Blaðsíða 33

33
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 13. OKTÓBER 1987
Breski íhaldsflokkurinn:
Tekist á um f or-
mannsembættið
St. Andrews. Frá Guðmundi Heiðari Frímannssyni, fréttaritara Morgunblaðsins.
Norman Young-
Tebbitt Iávarður
Sovétríkin:
Geimapar lentir
heilu og höldnu
Villtust þó af leið og lentu í Síberíu
í kjölfar ársþings thaldsflokksins
hafa blossað upp átök um eftir-
mann Normans Tebbits, sem er
formaður íhaldsflokksins. Talið
er, að Margareth Thatcher, leið-
togi flokksins, vilji fá Young
lávarð i embættið, en ýmsir
áhrifamiklir ráðherrar hafa
lagst gegn þessari fyrirætlan.
Búist er við ákvörðun um þetta,
þegar Thatcher kemur af fundi
leiðtoga Samveldislandanna í
Vancouver síðar i vikunni.
Ársþing íhaldsflokksins var mikil
sigurhátíð, sem náði hámarki sínu
með ræðu Thatcher síðastliðinn
föstudag. Formaður flokksins, Nor-
man Tebbit, var tvisvar hylltur, og
Thatcher bar sérstakt lof á hann í
ræðu sinni. Þau hafa lengst af ver-
ið nánir samstarfsmenn, en í
nýliðinni kosningabaráttu kom í ljós
sambandsleysi á milli þeirra, og
Thatcher treysti æ meir á ráð
Young lávarðar, sem nú er iðnaðar-
og viðskiptaráðherra.
Norman Tebbit baðst undan því
að sitja áfram í stjórninni, þegar
Thatcher endurskipulagði hana eft-
ir kosningasigurinn í júní. Hann
sagði það vera af persónulegum
ástæðum og hann vildi helga konu
sinni og fjölskyldu meira af tíma
sínum. Kona hans hefur verið lömuð
frá sprengingunni á ársþingi Ihalds-
flokksins í Brighton 1984. Tebbit
hefur tekið sæti í stjórnum ýmissa
stórfyrirtækja á síðustu vikum og
mánuðum, og búist er við, að hann
setjist á næstunni í stjóm breska
símafélagsins.
Tebbit ætlar að sitja áfram á
þingi, og nokkrar vangaveltur hafa
verið um, að hann hygðist halda
öllum leiðum opnum í stjómmálum.
Hann hefur lengi verið talinn aug-
ljósasti arftaki Thatcher í flokkn-
um, og hann nýtur gífurlegra
vinsælda meðal flokksmanna. And-
stæðingum hans finnst hann
hranalegur og kaldrifjaður, en Teb-
bit er einkar lagið að koma sjónar-
miðum sínum skýrt til skila og lætur
engan eiga neitt inni hjá sér.
Talið er að Young lávarður hygg-
ist taka formennskuna að sér og
halda ráðherraembættinu að auki.
Frami hans hefur verið skjótur, og
er það ein ástæðan til þess, að aðr-
ir ráðherrar leggjast gegn útnefn-
ingu hans.
Moskvu, Reuter.
SOVÉSKA geimfarið, þar sem
um borð voru meðal annara dýra
tveir apar, annar hverra slapp
laus og gerði usla um borð í
geimfarinu, lenti í austanverðri
Síberíu í gær. Farið lenti nokkur
þúsund kilómetra frá þeim stað
sem upphaflega var áætlað að
það lenti.
Tími Karpovs er liðinn
- segir Kasparov heimsmeistari
„í sannleika sagt hef ég ekki
mikla trú á því að Karpov endur-
heimti titilinn í Sevilla,“ segir
heimsmeistarinn i skák, Gary
Kasparov, í viðtali við þýska
tímaritið Der Spiegel, en i gær
hófst einvígi kappanna.
„Ef ég á að vera sanngjarn þá
tel ég að möguleikarnir séu tveir á
móti einum mér í vil. Framvindu
sögunnar verður ekki snúið við og
Karpov fékk sitt tækifæri þegar
staðan var 5:0 í fyrsta einvígi okk-
ar. Þá átti hann möguleika en nú
er tími hans liðinn. Sagan sýnir að
einungis tveimur heimsmeisturum
af tólf hefur tekist að endurheimta
titilinn, Aljekin árið 1937 gegn
Euwe og Botvinnik tvisvar, gegn
Smyslov árið 1958 ogTal árið 1961.
En þessir tveir voru miklu meiri
hörkutól en Karpov og aðstæður
auk þess aðrar en nú,“ sagði heims-
meistarinn ennfremur.
Þegar Kasparov var spurður um
hugsanlegan eftirmann benti hann
á tólf ára gamlan sovéskan skák-
mann, Gata Kamski: „Hann hefur
alla burði til að verða heimsmeist-
ari. Að vísu gekk honum ekki vel
á unglingamóti í Vín á dögunum,
en svipað henti mig á sínum tíma.“
Kasparov sagðist ekki vera kunnugt
um nokkurn skákmann í heiminum
á aldrinum tólf til tuttugu ára sem
væri nógu hæfileikaríkur til að geta
ógnað sér: „Ég hef séð nær alla
efnilega sovéska skákmenn að tafli
í skákskóla Botvinniks. Margir
þeirra verða síðar stórmeistarar en
ég sá ekkert heimsmeistaraefni
meðal þeirra."
Þvínæst var Kasparov spurður
hvort virkilega væri ekki neinn
skákmaður sem gæti veitt honum
keppni næstu átta til tíu árin uns
Kamski kæmist á legg, eins og til
dæmis Nigel Short og Yasser
Seirawan: „Þeir verða áfram í hópi
sterkustu skákmanna heims en ekki
heimsmeistarar," sagði Kasparov.
Og hvað um landa hans, Jusupov
Gary Kasparov.
og Sokolov? „Á'meðan ég lifí verð-
ur hvorugur þeirra heimsmeistari,"
svaraði Kasparov að bragði.
Sjá skákskýringu á síðu 70.
Talið er að geimfarið hafí lent
nærri bænum Mirny í Jakútsk í
Síberíu, en það átti að lepda í Kaz-
akstan. Höfðu sumir á orði að miðað
við usla þann, sem apinn olli í geim-
farinu hefði það þó lent á hárréttum
stað. Sovéska fréttastofan Tass
sagði að nauðsynlegur viðbúnaður
hefði verið á lendingarstaðnum.
Geimferð þessi er hluti sameigin-
legs rannsóknaverkefnis margra
þjóða, meðal annarra Banda-
ríkjanna. Ferð geimfarsins befur
ekki gengið áfallalaust. Fyrst varð
annar apinn, Yerosha, veikur, þá
bilaði fæðugjafi hans, og fimm dög-
um eftir brottför losnaði Yerosha
og frelsinu feginn fiktaði hann í
öllu sem hann náði í. Leit út fyrir
að hætta þyrfti við ferðina en Ye-
rosha tók sönsum og hægt var að
ljúka ferðinni.
Tilgangur fararinnar er að kanna
líkamleg áhrif geimferða á dýrin
sem um borð eru. Eftir að farið
kemur til baka úr ferðinni eru dýr-
in rannsökuð og gerðar á þeim
tilraunir og að lokum eru þau aflíf-
uð. Vísindamenn í Sovétríkjunum
hafa sagt að æringjanum Yerósha
verði hlíft við lífláti, en eftir ævin-
týri hans í geimnum er hann allra
hugljúfí í Sovétríkjunum.
Lík Uwe Barschels fjarlægt af gistihúsinu. Rcuter
ýmissa bellibragða til þess að klekkja
á pólítískum andstæðingum sínum.
Að sögn §ölskyldu Barschels fór
hann til Genfar til þess að verða sér
úti um nýjar upplýsingar sér í hag.
NOKKRUM klukkustundum áður
en vestur-þýski stjórnmálamaður-
inn Uwe Barschel, sem sagði af
sér embætti forsætisráðherra
Slésvíkur Holtsetalands 25. sept-
ember, fannst látinn á hótelher-
bergi í Genf í Sviss hófst dreifing
vestur-þýska vikublaðsins Der
Spiegel. í fjórða skipti síðan tíma-
ritið birti fyrst ásakanir um að
Barschel hefði beitt brögðum til
að grafa undan mótframbjóðanda
sínum í Slésvík Holtsetalandi var
kosningahneykslið forsíðuefni. í
fyrirsögn blaðsins er spurt hvort
Þar átti maður, sem kynnti sig sem
vin vinar Pfeiffer, að hitta hann.
Hvað þeim fór á millum veit hins
vegar enginn.
Barschel verði settur i fangelsi
vegna málsins.
Einn blaðafulltrúa Barschels,
Reiner Pfeiffer, heldur því fram að
Barschel, sem var kristilegur demó-
krati, hafí falið sér að leigja leynilög-
reglumenn til að fylgjast með
ástarlífi Bjöms Engholm, sem var
frambjóðandi Jafnaðarmannaflokks-
ins (SPD) til kosninganna í Slésvík
Holtsetalandi 13. september. Einnig
hefði Barschel sagt Pfeiffer að senda
bréf til skattyfirvalda í fylkinu, þar
sem Engholm var vændur um skatt-
svik.
Forsíða vestur-þýska vikuritsins
Der Spiegel dagsett 12. október
sýnir Uwe Barschel, sem fannst
látinn á hóteli í Sviss á þriðju-
dag. Fyrirsögnin: Dr. Uwe
Barschel i fangelsi? — Dreng-
skaparorðið
Mikill styrr stóð um skrif Der
Spiegel, sem líkti málinu við Water-
gate-hneykslið, er leiddi til afsagnar
Richards Nixon Bandaríkjaforseta.
Vikuritið Stem sagði að næsta mál
á dagskrá væri Spiegelgate. En
ýmislegt kom í ljós, sem renndi stoð-
um undir skrif Hamborgarblaðsins.
Svo fór að Barschel, sem fór í frí til
Kanaríeyja eftir að hann sagði af
sér, var gert að snúa aftur til Slésvík-
ur Holtsetalands og bera vitni fyrir
sérstakri nefnd þingsins í Kiel, sem
skipuð var til að rannsaka ásakanim-
ar um svikabrögð í kosningabarátt-
unni.
Á blaðamannafundi áður en
Barschel lét af embætt( forsætisráð-
herra sagði hann: „Ég legg við
drengskap minn að þær ásakanir,
sem bornar hafa verið á hendur
mér, eru tilhæfulausar.
Barschel hélt því fram að ásakan-
ir Pfeiffers væm uppspuni frá rótum
og sagði að hann ætti heima bak við
lás og slá. í síðustu viku sagði
Barschel að Pfeiffer _ætti að gangast
undir geðrannsókn. Ástæðan: „Pfeif-
fer er bijálaður."
Flokkurinn snýr
baki við Barschel
En um miðja síðustu viku misstu
flokksfélagar Barschels trúnna á
hann. Einn þingmanna kristilegra
demókrata á nýkjömu þinginu í Kiel
sagði að ýmislegt benti til þess að
Barschel hefði sagt ósatt þegar hann
lagði drengskap sinn að veði á blaða-
mannafundinum 18. september. Að
auki skomðu Klaus Kribben, formað-
ur þingflokks CDU í Kiel, og Gerhald
Stoltenberg, formaður CDU í Slésvík
Holtesetalandi og fjármálaráðherra
í stjóm Kohls kanslara, á Barschel
að láta einnig af þingmennsku.
Pfeiffer ræddi í fjögur skipti við
Klaus Nilius, blaðafulltrúa SPD í
Kiel, og sagði honum að stjóm kristi-
legra demókrata hefði óhreint mjöl
í pokahominu. Nilius tók ekki mark
á Pfeiffer og hélt að hann ætti jafn
vel að leggja gildru fyrir flokkinn.
Eftir að flokksbræður Barschels
snem við honum baki urðu uppljóstr-
anir Pfeiffers trúverðugri en yfirlýs-
ingar Barschels, segir í Der Spigel
um helgina. í þýska sjónvarpinu
sagði að Pfeiffer hefði unnið síðustu
lotu og drengskaparorð Barschels
væri einskis virði.
Heiner Geissler, framkvæmda-
stjóri CDU, sagði í viðtali við þýska
dagblaðið Bild am Sonntag að Éng-
holm bæri að segja af sér. Geissler
kvað ljóst að Pfeiffer hefði hitt Nilius
fjómm sinnum í júlí og ágúst og
Engholm yrði að taka afleiðingunum
rétt eins og Barschel, þegar hann
sagði af sér. Sagði Geissler að Eng-
holm hefði logið að vestur-þýsku
þjóðinni á blaðamannafundinum 18.
september þegar hann sagði að jafn-
aðarmenn hefðu aldrei átt samskipti
við Pfeiffer.
Eins og áður sagði átti Barschel
að bera vitni fyrir rannsóknamefnd
þingsins í gær. Barschel gegndi emb-
ætti forsætisráðherra í Slésvík
Holtsetalandi frá árinu 1982 þar til
hann sagði af sér í síðasta mánuði.
Kosningahneykslið er einsdæmi í 38
ára sögu vestur-þýska sambandslýð-
veldisins og hefur málið verið í
brennidepli í fjölmiðlum landsins frá
því að það komst í hámæli.
Kristilegir demókratar ' misstu
meirihluta sinn í Slésvík Holtseta-
landi í kosningunum 13. septbember
og fékk flokkurinn aðeins 42,6 pró-
sent atkvæða. Þar með var Jafnaðar-
mannaflokkurinn orðinn stærstur í
fylkinu. Kristilegir demókratar
neyddust til að hefja stjómarmynd-
unarviðræður við frjálsa demókrata,
sem vildu ekkert aðhafast fyrr en
Barschel segði af sér.
Stormasamt
lífshlaup
Barschel fæddist skammt frá
Berlín árið 1944. Fjölskylda hans
flúði frá Austur-Þýskalandi á eftir-
stríðsárunum og ungur að ámm
komst hann til metorða í flokki kristi-
legra demókrata. Árið 1969 varð
Barschel varaformaður CDU í
Sléskvík Holtsetalandi aðeins 25 ára
gamall. Áratug síðar varð hann ráð-
herra í stjóm fylkisins og árið 1982
tók hann við embætti forsætisráð-
herra Slésvíkur Holtsetalands af
Stoltenberg. Hann var ein skærasta
stjama CDU, þótti harður í hom að
taka og var orðlagður fyrir sjálfsör-
yggi. í maí á þessu ári lenti Barschel
í flugslysi. Tveir flugmenn og örygg-
isvörður létu lífið, en Barschel komst
lífs af. Hann lá á sjúkrahúsi ( tvo
mánuði og í kosningabaráttunni
gekk hann við staf. Barschel var 43
ára gamall.
Kosningahneykslið í Slésvík Holtsetalandi:
Uppljóstranir Der Spiegel
leiddu til f alls Barschels