Morgunblaðið - 13.10.1987, Blaðsíða 36

36
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 13. OKTÓBER 1987

Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Aöstoöarritstjóri
Fulltrúar ritstjóra
Fréttastjórar
Auglýsingastjóri
Árvakur, Reykjavík
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Björn Bjarnason.
Þorbjörn Guðmundsson,
Björn Jóhannsson,
Árni Jörgensen.
Freysteinn Jóhannsson,
Magnús Finnsson,
Sigtryggur Sigtryggsson,
Ágúst Ingi Jónsson.
Baldvin Jónsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aöalstræti 6, sími 691100. Auglýsingar:
Aöalstræti 6, sími 22480. Afgreiösla: Kringlan 1, sími 83033.
Áskriftargjald 600 kr. á mánuöi innanlands. i lausasölu 55 kr. eintakiö.
Einkavæðing
Landsþing brezka íhalds-
flokksins í Blackpool vekur
athygli langt út fyrir Bret-
landseyjar. Eftir átta ára
stjómarforystu Margaretar
Thatchers og glæsilegan kosn-
ingasigur flokks hennar í
júnímánuði síðastliðnum bein-
ist athygli fjölmiðla hins fijálsa
heims að stefnumörkun flokks-
þingsins, en framundan er nýtt
fímm ára stjómartímabil
íhaldsflokksins. Fátt var ofar
á baugi í umræðum á lands-
þingi brezkra íhaldsmanna en
hugmyndir forystumanna
flokksins um áframhaldandi
einkavæðingu, jafnvel á svið-
um, sem hingað til hafa verið
einvörðungu í verkahring ríkis-
ins.
Það er meira en tímabært
að við íslendingar hugleiðum
hugmyndir og framkvæmd
einkavæðingar í grannríkjum
okkar — og þróun í þjóðarbú-
skap þeirra yfír höfuð — með
hliðsjón af stöðu mála hér
heima. Þjóðfélag okkar hefur
að vísu sérstöðu um margt. En
hröð tækniframvinda samtím-
ans hefur fært þjóðir heims í
nábýli og knýtt þær viðskipta-
og hagsmunaböndum, sem
setja munu mark sitt á Vestur-
lönd í fyrirsjáanlegri framtíð.
Það hefur til dæmis óhjá-
kvæmilega áhrif á framtíð
okkar, sem annarra Evrópu-
þjóða, að Evrópubandalagið
stefnir að því að afnema allar
hindranir á flutningum fólks,
fjármagns og á viðskiptum á
milli aðildarríkjanna fyrir 1992.
Við íslendingar búum við
blandað hagkerfí. Þrenns konar
rekstrarform þjónustu og at-
vinnustarfsemi setur svip á
samfélagið: einkarekstur, sam-
vinnurekstur og opinber rekst-
ur. Skiptar skoðanir eru um
það, hvert þessara rekstrar-
forma skilar mestum verðmæt-
um í þjóðarbúið eða beztri
þjónustu við almenning. Fleiri
og fleiri aðhyllast þó það
grundvallaratriði, að sam-
keppni fyrirtækja og rekstrar-
forma eigi að vera á jafnstöðu-
grundvelli, meðal annars
skattalegum, en á það hefur
skort.
Þjóðartekjur á hvem vinn-
andi mann eru e.t.v. sá
mælikvarðinn á velmegun
þjóða sem marktækastur er.
Þjóðartekjur þannig mældar
eru margfaldar í samkeppn-
isríkjum í samanburði við ríki
sósíalismans. Af þessu leiðir
að þær undirstöður þjóðarbú-
skapar, sem lífskjör fólks hvíla
á, eru hvergi traustari en í sam-
keppnisríkjum V-Evrópu og
N-Ameríku. Það má heldur
ekki gleyma því að samneyzla,
svokölluð, samfélagsleg þjón-
usta og samhjálp hvers konar,
sækja kostnaðarlega undir-
stöðu sína til þeirra verðmæta
sem til verða í þjóðarbúskapn-
um á hverri tíð.
Það sjónarmið á vaxandi
fylgi að fagna hér á landi sem
annars staðar að hið opinbera,
ríki og sveitarfélög, eigi ekki
að standa að atvinnustarfsemi
þar sem einstaklingar eða fyrir-
tæki þeirra eru reiðubúin til að
axla rekstraráhættu. Sitthvað
hefur og breytzt til samræmis
við þetta sjónarmið. Nefna má
að bæjarútgerðir, sem fyrir
nokkrum áratugum vóru ófáar,
hafa nú allar týnt tölunni og
hlutafélög tekið við rekstrinum.
ís hefur og verið brotinn
fyrir einkavæðingu ríkisrek-
inna fyrirtækja. Fáein ríkis-
fyrirtæki hafa verið seld.
Ríkissjóður hefur og selt nokk-
ur hlutabréf í fyrirtækjum.
Einum ríkisbanka hefur verið
breytt í hlutafélag, en þar ráku
aðstæður duglega á eftir. Hins-
vegar er vart hægt að segja
að verulega stór eða afgerandi
spor hafa verið stigin hér á
landi til einkavæðingar ríkis-
fyrirtækja. Á þessu sviði vegur
það máske þyngst að einokun
ríkisins hefur verið rofín á sviði
útvarps og hljóðvarps, en þar
er þó ekki um einkavæðingu í
þeim skilningi að ræða, að al-
menningi séu boðin ríkisfyrir-
tæki til kaups; til dæmis máttu
margir forsjársinnar ekki heyra
á það minnst, að rás 2 yrði seld.
Ekki er ástæða til að gera
lítið úr þeirri þróun til aukins
fijálsræðis í samfélaginu, sem
átti sér stað á næstliðnu
kjörtímabili Alþingis. Stefnu-
mörkun stjómvalda — í átt til
einkavæðingar ríkisfyrirtækja
— og framkvæmd þeirrar
stefnumörkunar skilja hinsveg-
ar ekki eftir sig djúp spor í
þjóðfélaginu. Það er meira en
tímabært að fara ofan í sauma
á þessu máli, hér sem annars
staðar, marka ákveðnari stefnu
og fylgja henni betur eftir.
GIFTUSAMLEG BJÖRGUN l/f
Jose Medina Diez:
„Áttaði mig ekki á því
ég var sofandi eða vak
„VISSULEGA var þetta mjög
erfiður dagur í gær en í dag
erum við öll mjög hamingjusöm,"
sagði Jose Medina Diez, einn af
6 manna áhöfn spænsku þotunn-
ar sem nauðlenti vestur af
íslandi sl. sunnudagskvöld. Vélin
var í eigu spænsks vöruflutn-
inga- og farþegaflugfélags,
Drenair, og allir um borð eru
starfsmenn og eigendur flugfé-
lagsins, m.a. framkvæmdastjór-
inn Salvador Sanchis, sem
slasaðist á höfði. Vélin var búin
að vera í eigu Drenair í tvo daga.
„Um það bil 20 mínútum áður
en vélin nauðlenti vissum við að
hveiju stefndi. Óhjákvæmilegt yrði
að lenda á hafinu. Ég var í raun-
inni ekki hræddur þennan tíma,
miklu fremur var eins og ég áttaði
mig ekki á því hvort ég væri sof-
andi eða vakandi. Það sem við
lögðum áherslu á í sameiningu var
að gera það sem við áttum að gera,
setja á okkur björgunarvestin og
Skipveijar á Þorláki handlanga fólkið um borð úr björgunarbátnum, en á
að færa einn úr björgunarvestinu.
Morgunblaðið/RAX
Jose Beneyto flugstjóri, lengst til vinstri, stígur í land í Þorláks-
höfn. Fyrir framan hann stígur Jose Medina Diez yfir borðstokk-
inn. Lengst til hægri er Valtýr Ómar Guðjónsson.
gera allt klárt fyrir nauðlendinguna
eftir að vélin varð bensínlaus í 20
þúsund feta hæð. Lendingin var
mjög hörð og vélin stöðvaðist á
skammri stundu. Þá voru allir í sínu
sæti, engin óeðlileg örvænting
hrjáði okkur þrátt fyrir erfið augna-
blik. Við reyndum að gera hlutina
í réttri röð og ég tel að við höfum
verið aðeins 25—30 sekúndur inni
í flakinu eftir að vélin stöðvaðist
og þangað til við vorum komin um
borð í gúmmíbjörgunarbátinn. Um
leið og við vorum að fara í björgun-
arbátinn heyrðum við í hjálparvél-
um og það var stórkostlegt að
skynja að við vorum ekki ein á út-
hafinu. Við skárum síðan á taugina
milli björgunarbátsins og vélarinnar
þegar við sáum að hjálp var að
berast og það var mikil reynsla að
verða vitni að því þegar þeir hjálpar-
menn úr þyrlu stukku til okkar í
ískaldan sjóinn. Þá voru sjómenn-
imir um borð í togaranum stórkost-
legir, þeir færðu okkur föt og öryggi
og mannlega umhyggju, raunveru-
lega vináttu sem skipti mjög miklu
máli eftir áreynsluna og þandar
taugar. Það er einkennandi fyrir
allt þetta mál, að á öllum stöðum
þar sem hjálpar var þörf voru menn
boðnir og búnir og umfram allt
mjög hæfir í því sem þeir voru að
gera. Þetta var undarlegur tími og
ég fann ekki til alvarlegs kulda
fyrr en skömmu áður en okkur var
bjargað í togarann, en ég held að
kuldinn sé það hættulegasta í öllu
þessu dæmi, jafnvel hættulegri en
lendingin á úfnum öldum úthafs-
ins.“
- áj.