Morgunblaðið - 12.07.1988, Page 36

36
MORGUNBLAÐIÐ, VEDSHPn/IŒVINNULÍF ÞRIÐJUDAGUR 12. JÚLÍ 1988
Bílar
Blikurá lofti íbúaiðnaði
í Vestur—Þýskalandi
Búist við samdrætti hjá VW og Daimler
en BMW eykur umsvifin
NÚ er farið að sjá fyrir endann á aukningunni í evrópskri bílasölu
og vegna þess m.a. eru vestur-þýskir bílaframleiðendur farnir að
spyija sig ýmissa mikilvægra spurninga. Hve mikil verður eftirspurn-
in á næstu fimm árum? Hefur framleiðslukostnaðurinn farið úr
böndunum og hvað gerist ef settar verða skorður við bílasölu Japana
í Evróou eftir 1992?
Varðandi fyrsta atriðið eru flest-
ir sammála um, að þetta ár verði
heldur lakara en verið hefur þótt
eftirspurnin verði áfram allmikil. I
fyrra jókst bílaframleiðsla í Vest-
ur-Þýskalandi um 1,5% og hefur
aldrei verið meiri, 4,37 milljónir ein-
inga, en því er spáð að hún minnki
um 5% á árinu og dragist enn sam-
an á því næsta. Edzard Reuter,
stjómarformaður Daimler-Benz,
segir t.d. raunhæft að gera ráð fyr-
ir að samdráttur verði á heima-
markaði og í útflutningi einnig.
Dregið úr kostnaði
í ljósi þessara horfa reyna vest-
ur-þýskir bílaframleiðendur hvað
þeir geta til að draga úr tilkostnað-
inum. Á þessu ári ætla Volks-
wagen-verksmiðjurnar að fækka
starfsmönnum um 3.000 með því
að ráða ekki nýja í stað þeirra, sem
hætta, en Carl Hahn, stjórnarfor-
maður verksmiðjanna, segir, að
grípa verði til annars sparnaðar
einnig ef þeir eigi að standast keppi-
nautunum snúning. Á hann þá fyrst
og fremst við bílaframleiðendur í
Frakklandi og á Ítalíu þar sem
framleiðslukostnaðurinn er lægri.
Fiat hefur t.d. hleypt af stokkunum
Tipo-inum, sem að vísu er ekki enn
kominn á markað í Vestur-Þýska-
landi, en hann er sérstaklega settur
til höfuðs hinum vinsæla og meðal-
stóra Golf. Telja sérfróðir menn að
Italir standi að því leyti betur að
vígi, að framleiðslukostnaður þeirra
á sambærilegum bílum sé 250—500
dollurum lægri en Vestur-Þjóðveija.
Golfinn er samt ekki árennilegur
andstæðingur og hann átti mestan
þátt í söluaukningunni á fyrstu fjór-
um mánuðum þessa árs og hagnað-
araukningunni sem þá var þótt lítil
væri. Þá eru Seat-verksmiðjur
Volkswagens á Spáni famar að
skila hagnaði og tapið af framleiðsl-
unni í Suður-Ameríku minnkaði
mikið í fyrra. Reksturinn í Banda-
ríkjunum hefur gengið illa en nú á
að stemma þá á að ósi með því að
loka verksmiðjunni í Pennsylvaníu.
Passatinum vel tekið
John Lawson, starfsmaður No-
mura-rannsóknarstofnunarinnar í
London, segir, að eftir sem áður
standi mikill framleiðslukostnaður
VW-verksmiðjunum fyrir þrifum.
Nýi Passatinn höfðar þó greinilega
til miklu breiðari hóps en fyrirrenn-
arinn og honum hefur verið mjög
vel tekið á markaðnum. Ekki verður
alveg það sama sagt um Audiinn
en stóru, sjálfskiptu bílarnir í þeim
flokki settu mjög ofan í Banda-
ríkjunum þegar í ljós kom, að þeir
tóku stundum upp á því að hraða
ferðinni upp á eigin spýtur. Nýjustu
bílarnir af þessari tegund seljast
þó vel í Vestur-Þýskalandi.
Þegar á allt er litið virðist næsta
framtíð ætla að bjóða Volkswagen
jafnt upp á skin og sem skúrir.
Eftir mikinn hagnað síðastliðin tvö
ár er almennt. búist við, að þetta
ár komi út á sléttu.
Renate Braun-Reiber, markaðs-
sérfræðingur við Metzler-bankann
í Frankfurt, telur að næsta ár,
1989, geti orðið erfítt vestur-þýsk-
um bílaframleiðendum. Þá verður
samdrátturinn í sölunni kominn á
annað árið en eins og jafnan við
þær aðstæður eykst samkeppnin í
lúxusbílaflokknum um allan helm-
ing. Daimler ætlar að draga úr
framleiðslunni og Volkswagen að
fækka fólki en BMW ætlar að gera
hvorugt. Á þeim bæ á að fjölga
starfsmönnum um 2.000 og auka
framleiðsluna um 4%.
BMW stendur vel að vígi
Stephen Reitman, starfsmaður
breska verðbréfafyrirtækisins
Phillips and Drew og maður sér-
fróður um bílaiðnaðinn, segir, að
BMW standi mjög vel að vígi. Þeir
komu með 7-gerðina, dýrustu
bílana, seint á árinu 1986 og nú
nýlega 5-gerðina, sem er í milli-
flokki, og hafa þessar gerðir fengið
ákaflega góðar viðtökur. Þrengir
þessi staða verulega að Daimler,
sem kemur ekki fram með S-
línuna, nýju lúxusgerðina, fyrr en
árið 1990.
Þegar þar að kemur verður BMW
kominn með nýja útgáfu af 3-
línunni, minni bílunum, á markað-
inn en þessi gerð hefur notið góðs
af velgengni stóru bílanna. Á
síðasta ári minnkaði hagnaður
BMW nokkuð en búið er við, að
hann aukist aftur á þessu ári.
Á síðasta ári minnkaði hagnaður
Daimler-Benz í fyrsta sinn í 17 ár
og er það ekki síst rakið til þess
hve Mercedes 190-gerðimar hafa
Iðnadur
Spáð vaxandi
eftirspurn eftiráli
EFTIRSPURN eftir áli í Evrópu
mun fara vaxandi í ár og verða
meiri en í fyrra sem var metár
að mati Theodors Tschopps
formanns Álsamtaka Evrópu.
Hann teiur að þessari auknu eft-
irspurn verði aðeins mætt með
innflutningi áls til Evrópu.
Evrópubúar notuðu 4,1 milljón
tonna af áli í fyrra sem var 600
þúsund tonnum meira en framleitt
var í álfunni. Samtökin telja að eft-
irspumin í ár verði um 2% meiri en
í fyrra.
Tschopp sagði að engin
langtímaáform væru uppi um að
auka afkastagetu evrópsks áliðnað-
ar svo að neinu næmi enda væri
hagkvæmast fyrir Evrópubúa að
framleiða um 80% af því áli sem
þeir nota en mæta sveiflum í eftir-
spum með innflutningi. Að mati
Tschopps er kostnaður við álfram-
leiðslu í Evrópu orðinn það hár að
meira fall dollarans en þegar hefur
orðið gæti komið mörgum framleið-
endanna í alvarleg vandræði. Verð
á áli er yfírleitt miðað við dollara.
Jochen Schimer varaformaður
samtakanna sagðist þó ekki búast
við að mörgum álverum yrði lokað.
Hann taldi að sameining markaða
Evrópubandalagsríkja og aukin
samvinna EFTA ríkja við EB myndi
verða til þess að raforkuverð í álf-
unni lækkaði og það kæmi álfram-
leiðendum til góða.
átt erfitt uppdráttar í samkeppninni
við BMW. Spá því sumir, að hagn-
aður Daimlers muni enn minnka á
þessu ári og því næsta en aðrir
segja, að Daimler hafi samt ýmis
góð spil á hendinni. Á næsta ári
kemur t.d. frá þeim nýr sportbíll,
ný útfærsla á S-línunni í kjölfarið
og til stendur einnig að hressa upp
á 190-gerðina.
Hvað gerist árið 1992?
Eins og aðrir bílaframleiðendur
hafa forráðamenn Daimlers mikinn
áhuga á stöðunni, sem kemur upp
þegar innri markaður Evrópu-
bandalagsins verður að veruleika
árið 1992. Vestur-þýski markaður-
inn er öllum opinn og bílasala Jap-
ana er nú sem svarar til 15% mark-
aðarins. Áhyggjumar snúast hins
vegar um það, að verði komið upp
viðskiptamúmm eins og þeim, sem
nú eru í Frakklandi, Ítalíu og Bret-
landi, er líklegt að Japanir setji upp
verksmiðjur í Evrópu. Hár fram-
leiðslukostnaður í Vestur-Þýska-
landi ætti þó fremur að fæla frá
en hitt en Reuter, stjómarformaður
Daimler-Benz, fínnst samt ástæða
til að vara Evrópubandalagsríkin
við afleiðingum hugsanlegra toll-
múra.
„Vemdarstefna," sagði hann,
„leiðir ávallt til þess að framleiðslu-
getan fer langt fram úr eðlilegri
þörf.“
BILAFRAMLEIÐSLA — V-þýskir bílaframleiðendur velta
því fyrir sér um þessar mundir hvað muni gerast 1992 þegar Evrópu-
bandalagið verður einn markaður. Verður komið upp viðskiptamúrum?
Munu Japanir setja upp eigin verksmiðjur í Evrópu? Þessum og fleiri
spumingum er ósvarað ennþá.
Tölvur
Mömmudrengurinn “Lalli
lafmóði“ í stórborginni
Kaupmannahöfn. Frá Grími Friðgeirssyni fréttaritara Morgunblaðsins
Höfundar tölvuleiksins þekkta
KINGS QUEST hafa slegið í gegn
í annað sinn. Nýjasti tölvuleikur
þeirra um Lalla lafmóða er
skemmtun í „þrívídd". Þar fylgj-
umst við með þessum 38 ára
mömmudreng eina nótt í heims-
borginni Lost Wages. Larrý ætlar
að taka stórborgina með stæl, en
sveitamanninum reynist erfitt að
upplifa allar lystisemdir lífsins á
einum sólarhring.
Fram að þessu hefur Lariý, eins
og hann heitir á frummálinu, unað
sér best heima hjá móður sinni. Hann
hefur verið ánægður með þau sam-
skipti sem hann hefur haft í gegnum
RS-232 raðtengið á tölvunni og það
hefur haldið honum vakandi um
nætur hingað til.
Dag einn vaknar Lalli upp við það
að tækifæri hans til að lifa hinu ljúfa
lífí í stórborginni eru að líða hjá, svo
að hann drífur sig af stað.
Tölvuspil fyrir fullorðna
„Larrý Laffer" er tölvuspil fyrir
fullorðna, og áður en sjálft spilið
getur hafist þarf viðkomandi að segja
til um aldur og svara nokkrum spurn-
ingum í samræmi við það. Fólk und-
ir átján ára aldri fær ekki að taka
þátt í leiknum, og ef þátttakandinn
er orðinn sextíu ára eða eldri fær
hann aðvörun þess efnis að fólk á
þessum aldri þurfí að hafa hjarta í
lagi til þess að þola álagið.
Ekki dugir að Ijúga til um aldur.
Þátttakandinn verður að svara fímm
spumingum sem eiga við aldur hans,
áður en fjörið hefst. Spumingamar
eru að visu að mestu miðaðar við
menningarlífið í Bandaríkjunum,
þannig að það getur verið erfítt fyr-
ir okkur hin að svara þeim.
Þegar spumingunum hefur verið
svarað rétt, sem getur tekið all-
nokkum tíma, er Lalli til í tuskið og
felst verkefnið fyrst og fremst í því
að losna út úr félagsskap hreinna
sveina. Lalli er glerfínn í hvitu jakka-
fötum sínum og ballskónum og legg-
ur því óhræddur af stað út í næt-
urlíf Lost Wages borgar.
I upphafí leiks er vinur vor stadd-
ur fyrir framan Leftys Bar. Lalli tók
með sér armbandsúrið sitt, 94 doll-
ara og munnúðara. Lalli getur feng-
ið sér bjór eða einhvem annan drykk
áður en hann freistar gæfunnar á
diskótekum eða spilavitum borgar-
innar. Á bamum situr kvenmaður
sem hótar þeim sem nálgast hana
að hún kalli á eiginmann sinn en
hann hafði bmgðið sér á snyrting-
una. Barþjónninn er- hreint ótrúlega
þreytandi og ekkert fyndinn.
Á snyrtingunni liggur maður ofur-
ölvi, og er ekki hægt að ímynda sér
að hann geti orðið konunni við barinn
til mikillar aðstoðar ef þörf krefur,
en aftur á móti kemur í Ijós að Lalli
getur notið aðstoðar hans ef rétt er
að farið.
N æturævintýrið
Nú hefst næturæfíntýrið og ef
rétt er spilað kemst Lalli í náin kynni
við þijár glæsikonur áður en sólin
kemur upp. Það átakaniega við þetta
er að verkefnið er ekki svo auðvelt.
Það þarf ótal ferðir fram og til baka
með leigubílum út um alla borg í
hinum og þessum erindagjörðum.
Þegar dömumar eru orðnar eitthvað
þreyttar á t.d. ráðaleysi Lalla, þá
notar hann bara munnúðarann og
bros færist yfir andlit kvennanna að
nýju. Vandamál verða þó þegar það
klárast úr brúsanum og þá hefst ein
bæjarferðin enn til að útvega nýjan.
Keynið ekki að sleppa við að borga
leigubílstjóranum, því að það getur
haft alvarlegar afleiðingar.
Takist aumingja Lalla ekki að
leysa þetta verkefni áður en dagur
rís, er lífínu lokið að hans mati og
ekki nema eitt til ráða!!!
Leikurinn er skemmtilegur og skal
þetta látið gott heita um gang hans
til að eyðileggja ekki spennuna fyrir
þeim sem vilja fylgja Lalla Iafmóða
á ferðum hans um næturlíf heims-
borgarinnar.
Noregur
Enn tapa
bankamir
SPÁÐ er tapi allt að 2,9 milljörð-
um n. kr. (um 20 milljörðum ísl.
kr.) á þessu ári hjá 30 helztu við-
skiptabönkum Noregs. Er það litlu
minna en tapið í fyrra. Kemur
þetta fram f skýrslu, sem norska
bankaeftirlitið lét frá sér fara
fyrir skömmu.
Tap varð hjá mörgum norskum
viðskiptabönkum í fyrra, aðallega á
kauphallar- og gjaldeyrisviðskiptum,
en einnig vegna of lágrar gjaldtöku
fyrir þjónustu. í skýrslu norska
bankaeftirlitsins er mælt með ströng-
um aðhaldsaðgerðum og óskað eftir
stuðningi flármálaráðuneytisins.
Þrír helztu viðskiptabankar Nor-
egs, Christiania, Bergens Bank og
Den norske Creditbank hafa þegar
gripið til aðhaldsaðgerða, með því
m.a. að fækka starfsfólki sínu erlend-
is, og snúið sér á ný að hefðbund-
inni bankastarfsemi.