Morgunblaðið - 15.12.1988, Blaðsíða 56

56
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 15. DESEMBER 1988
TVOFALDUR
1. VESMNGUR
álaugardag
handa þér, ef þú hlttír
á réttu tölumar.
Láttu þínar tölur ekki ,
vanta í þetta sinn!
Leikandi og létt! Upplýsingasími: 685111
Gódan daginn!
EITT TITRANDIKAFFITÁR
eftir Úlfar
Þormóðsson
Sá á ekki að deila við dómara sem
vill halda lögum óbreyttum og úr-
skurðum óhögguðum. Hinir, sem
bæði vilja breyta og bæta, láta það
eftir sér að þenja sig yfír uppkveðn-
um dómum, sem þeim þykja rangir.
Þess vegna rita ég þessar línur yfir
ilmandi kaffibolla.
Þann 24. nóvember sl. skrifar
Erlendur Jónsson bókardóm um
skáldsögu mína Þrjár sólir svartar
og birtir í Morgunblaðinu. Dóminn
sjálfan ætla ég ekki að ræða, þótt
ég sé honum ósammála um flest,
heldur eitt lítið eiturörvarskot frá
dómara Erlendi. Undir lok dómsins
segir Erlendur „Auðvitað er þetta
engin sagnfræði þótt höfundur byggi
heimildir sínar á sögulegum heimild-
um. Til dæmis leyfir hann sér að
láta persónur sínar hressa sig á
kaffí. En kaffi var óþekkt hér á þeim
tíma sem sagan á að gerast, tók
ekki að flytjast fyrr en hálfri ann-
arri öld síðar, um eða upp úr 1760,
og var nær óþekkt á borðum alþýðu
þar til á 19. öld.“
Það er útaf fyrir sig skarplega
ályktað og réttilega hjá Erlendi dóm-
ara að skáldsagan Þijár sólir svartar
sé ekki sagnfræði. Og höfundur alls
ekki sagnfræðingur, reyndar svo ár-
ans illa innréttaður að hann hendir
jafnan uppskrifuðum og ljósrituðum
heimildum jafnóðum og hann hefur
notfært sér þær og í óhömdum fogn-
uði yfir því að geta losað sig við
minnisblöð og snepla. Þetta eru eins
óvfsindaleg vinnubrögð og hægt er
að viðhafa til að reyra ekki hinn
Úlfar Þormóðsson
óhefta skáldskap í viðjar lærðra
fræða. En þótt blöðin séu fokin út í
veður og vind stendur minnið eftir
svo svikult sem þa er þegar á það
þarf að treysta eitt og sér.
Hvað um það. Þetta stendur eftir
í kaffiminninu: Árið 1280 var hellt
upp á kaffi í fyrsta sinn í Evrópu.
Það var í Istanbul. í fyrsta sinn það
vitað er þýðir ekki annað en að það
hafi verið í fyrsta sinn sem frétta-
menn þátíðarinnar vissu af uppáhell-
ingi. Og þar sem vitað er að frétta-
menn þessa tíma voru ekki eins rösk-
ir og kollegar þeirra í nútímanum
má reikna með að nokkuð löngu fýr-
ir hafí fyrsti evrópski kaffitaumurinn
lekið úr brenndum og steyttum baun-
um. Fjögurhundruð árum síðar, eða
um 1680, er kaffi orðið alþekkt í
allri Norðvestur-Evrópu. Þetta þýðir
að Hollendingar og aðrir evrópskir
fískimenn og sæfarar sem stálust til
að versla við íslendinga á 16. og 17.
öld þekktu og drukku kaffi á þeim
tíma sem Sveinn skotti var á dögum
og jafnvel á dögum föður hans heit-
ins, Axlar-Bjarnar.
Og kaffi er þekkt í íslenskum
heimildum all miklu fýrr en Erlendur
dómari gefur í skyn. Árið 1760, svo
ég haldi mig við sérvalið ártal dómar-
ans, eru þegar til nokkrar kaffi-
kvamir í landinu. Þá var kaffi orðið
alþekkt hérlendis, og flutt til landsins
með lögmætum hætti og í fimm-
földum mæli miðað við te sem þá
hafði verið drukkið hérlendis í óra-
tíma.
Þar sem ég hef ekki undir höndum
minnismiðann sem ég hafði í mínum
fórum þegar ég skrifaði vitandi vits
að Sveini skotta hafi verið borið
kaffitár á húnvetnsku prestssetri
árið 1645 get ég ekki fært Erlendi
dómara nákvæmari kaffísögu að
sinni. Hitt fullyrði ég að Skotti var
ekki fýrstur íslendinga til að fá sér
kaffisopa. íslendingar þeirra tíma,
líkt og afkomendumir í dag, voru
kræfir og höfðu mörg útispjót ekki
síst hvað viðkom innflutningi, lögleg-
um sem ólöglegum.
Að lokum vil ég þó benda dómara
Erlendi á, sem huggun gegn harmi
ónákvæmni dómsins, að Bragakaffi
var ekki tilorðið á þessum tíma.
Það er þó víst.
Höfundur er rithöfundur.
SPORTVÖRUVERSLUNIN
SPARTA
Höfum opnað stórglæsilega sportvöruverslun
í nýja verslunarhúsinu, Kringlunni 4
Troðfull búð af nýjum
og spennandi vörum
■
matinhleu..
Landsins mesta úrval af Adidas vörum.
Regngallar, töskur, bómullargallar, apaskinnsgallar,
glansgallar, stakar buxur, bolir, stuttbuxur, hlaupa-
skór, innanhússkór, fótboltaskór, barnaskór, gadda-
skóro.fl. o.fl.
Nýja tískulínan frá Adidas
heitir „Take Off“ og er
virkilega töff. Stakar bux-
ur, anorakkar, rúllukraga-
peysur, boliro.fl.
Frönsku Matinbleu gallarnir hafa öðlast miklar vin-
sældir. Fást í mörgum tegundum og í miklu litaúr-
vali. Efniö er létt og lipurt krumpefni og hönnunin
upp á franska vísu. Glæsilegir gallar. Stæröir S til
XL. Éinning barnastærðir.
Bjóöum nú í fyrsta skipti sport-
fatnaö frá Kappa. Stakar buxur,
treyjur og gallar. Mjög vandaö-
ur fatnaöur.
Dúnúlpur frá New Sport.
Nr. 120 til 160. Verö kr. 6.900,-
Nr.StilXL. Verð kr. 7.980,-
Litir: Dökkblátt, Ijósblátt og
grátt.
Einnig nýjar fallegar úlpur frá
Chevignun. Verö kr. 16.900,-
Dance France í jassballet, eró-
bikk, fimleika og leikfimi. Topp-
ar, bolir, buxur, samfestingar
o.fl. Margir litir.
SPEHDO
Sundfatnaöurog sundvörurfrá
Arena og Speedo. Sundbolir,
sundskýlur, sundbuxur, gler-
augu, handklæði, baösloppar,
sundskóro.fl.
Kangaroos kuldaskór
Kuldaskór m/riflás,
reimaðir kuldaskór.
Nr. 31 til 46.
Nú sem áöur bjóðum
viö mjög gott úrval af
borðtennisvörum frá
Butterflyog Stiga.
Ódýrir spaöar, dýrir
spaöar, grindur,
gúmmi, lím, hreinsiefni,
hulstur, fatnaöur, buxur
og boliro.fl.
SELECT fótboltar, handboltar, körfuboltar
ODLO íþróttagallar
YAMAHA badmintonvörur
REUSCH markmannshanskor,
PATRICK íþróttaskór
Þú færð jólagjöf íþróttamannsins í Spörtu.
Nú ó tveimur stöðum,
Kringlunni 4 og Laugavegi 49.
Verið velkomin.
Converse ellismellir
Óbreyttirfrá 1916.
Aldrei vinsælli en nú.
Nr. 18 til 46. Margir litir.
Laugavegi 49. S 12024
Kringlunni 4. S 680835
Eigum nú gott úrval af
Nike íþróttaskóm, körfu-
boltaskóm, hlaupaskóm,
bamaskóm og eróbikk-
skóm.