Morgunblaðið - 15.12.1988, Blaðsíða 71

88GI ÍT51HM383C .ðt HUOAaiJTMMIH .aiaAIBVíUOHOM
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUÐAGUR 15: DESEMBER 1988
OT
---71
að borði og samfundanna notið. Svo
fóru kveðjur fram. í Þingeyjarsýslu
yrði næsti áfangastaður. Þar skyldi
leitað næturhvíldar. Síðan myndi
stefnt til Austurlands, þar sem ætt-
menni og vinir biðu í varpa.
Þegar ég var ein orðin, fannst
mér mikið tóm. Eftir var gestabók-
in með tveimur nöfnum skráðum
fallegu letri, sem varla var þomað
úr pennanum. Eftir var og minning
mæt, sem vel yrði varðveitt.
Eftir þetta varð það æ tíðara að
við Margrét hefðum samband okkar
á milli í síma. Og hvert viðtal styrkti
þann þátt, sem tengdi okkur. Við
hugsuðum með gleði til endurfunda
á haustdögum, þegar ég ætti á ný
erindi til Reykjavíkur.
Og víst náðum við saman, þegar
að því kom, en þá var dimmt ský
dregið fyrir sólu og þungi kvíða og
sorgar læstist um hjartarætur.
Margrét lá fársjúk á Landkoti.
Ég hafði samband við hana í síma
af og til, ef unnt reyndist. Og nokkr-
um sinnum vitjaði ég hennar, — en
of sjaldan.
Það var mér þung raun hveiju
sinni, svo að við lá að mig brysti
þrek til þess. En ég hlaut að standa
mig, fýrst hún í heljarnauðum
reyndist hetja sönn.
Enn var það hún, sem gaf og
styrkti. Hún tók okkur öllum, sem
til hennar komu, með fögnuði og
einstakri alúð, og þökk. —
Laugardaginn 12. nóvember sl.
kom ég síðast að beði Margrétar.
Svo virtist, að henni liði þá betur
en stundum. Yfir henni var sérstæð
birta. Við fengum nær ekkert tóm
til að talast við í einrúmi, liðið var
á heimsóknartímann og ýmsir
komu. Kveðjan var orðfá en auðug
af þökk og hlýju. Sama hugsun
mun hafa bærst með okkur báðum.
Við vorum að mætast og skilja í
hinsta sinni hér á jarðlífssviði. Tólf
dögum síðar barst mér fregnin um
að Margrét væri horfin til æðri
heima. Bijósti mínu blæddi.
Urðin djúpa blæddi inn.
Og margir munu þeir vera sem
nú kenna höfugs trega. íslenska
þjóðin er fátækari eftir, — á einni
göfugri konu færra. Að Margréti
Jónsdóttur stóðu traustir stofnar.
Hún var af þróttmiklu og gáfuðu
fólki komin, hlaut í vöggugjöf
margar bestu eigindir ættarinnar
og var mótuð af áhrifum austfirskr-
ar menningar. Hún var ágætum og
fjölþættum gáfum gædd, merk í
hvívetna, — höfðingi J sjón og raun.
Sérhvað það, sem henni var falið
að annast og starfa, leysti hún af
hendi á þann veg að það færði henni
sæmd. Það kom því af sjálfu sér,
að hún hlaut virðingu og traust,
og að eftir henni var tekið hvar sem
hún fór. Margrét var bókgefín með
afbrigðum, bókfróð og víðlesin. Hún
braut til mergjar það sem hún las
og lærði. Ákveðnar voru skoðanir
hennar á því, svo og hinu sem fyr-
ir bar og búið við í daglegri önn.
Eigi var hætt við að hana bæri
af leið. Engum var fært að fá hana
til að falla frá þeirri stefnu, sem
hún hafði markað sér og heitið að
fylgja um lífstíð.
Margrét fylgdist frábærlega vel
með æðaslætti samtímans og var
hvort tveggja skarpskyggn og víð-
skyggn og átti rúman sjónhring.
Allra viðhlæjandi var hún ekki, —
fjarri fór því. Varúð varðandi hið
óþekkta mun hafa verið henni eðlis-
læg.
Að skyldi fara með gát, sam-
kvæmt því, sem kveðið er á um í
einræðum. Starkaðar. — En þegar
hjarta hennar laukst upp reyndist
það stórt og auðugt.
Ég kynntist Margréti ekki fyrr
en sá sjúkdómur, sem varð henni
að aldurtila, hafði lagt á hana íjöt-
ur sinn. Samt gáfust góðar stundir
inn á milli. Öðru hveiju, sem hún
naut næsta vel. Lífsviljinn, svo og
gleðin yfir því, sem var af góðum
þáttum gjört og jók fegurð lifsins,
var styrkur hennar og stafaði frá
henni, sem hlýr geisli. Ég tel það
á meðal þess sem mér hefur best
verið gefið í lífinu að fá að una
með Margréti í geislanum hennar,
á samverustundum okkar, sem hér
hefur verið getið. Það veitti bæði
ánægju og lærdóm, færði mér heim
sanninn um að sá sem á stóra sál
fær lengi staðist ógn og þunga þess
örlagadóms, sem í vændum er. —
Og þegar eigi var um neinn frest
að gjöra framar, sá ég Margréti
stærsta. Ég dáðist að Hugprýði
hennar í lokaþættinum — logasár-
um.
Ég kveð þessa mætu vinkonu
mína með virðingu og heilli þökk.
Þótt söknuðurinn risti djúpt er
læknisdómurinn gefinn í vissunni
um, að „þegar leysi ég landfestar
og legg á dröfn mun einum fleira
að fagna er næ ég friðarhöfn".
(Amfríður Signrgeirsdóttir.)
Þegar hljómur kirkjuklukknanna
kunngjörir vegferð Margrétar Jóns-
dóttur frá Gunnhildargerði inn í
„nóttlausa voraldarveröld/þar sem
víðsýnið skín“.
Þá má okkur, sem unnum henni
og áttum hana að, vera efst í huga
þökkin fyrir líf hennar, — þökkin
til föðurlífsins fyrir þá gjöf, sem
hann bar okkur í henni. Vanda-
mönnum Margrétar votta ég hlut-
tekningu, og sérstaklega sendi ég
dóttur hennar Urði innilega samúð-
arkveðju.
Megi fögur minning mætrar
móður milda þunga reynslunnar og
verða sá geisli, sem lýsir henni æfi
alla um auðnu veg.
4. desember 1988,
Jórunn Ólafsdóttir
frá Sörlastöðum.
Af ljóðum og óljóðum
eftir Helga Kr.
Sigmundsson
í Morgunblaðinu 24. nóvember
sl. birtist grein á blaðsíðum 44-45,
undir nafninu „Umferðarslysum
fjölgar í ljóðagerðinni". Hún er eft-
ir Guðmund Guðmundsson.
í greininni fullyrðir höfundur að
flestir hafi orðið fyrir vonbrigðum
með vinningshafa ljóðasamkeppni
einnar. Ef það er rétt skilið notar
höfundur „flesta" í sömu merkingu
og meirihluti þjóðarinnar. Það eru
fréttir þykir mér, þegar meirihluti
þjóðarinnar lætur samkeppni af
þessu tagi sig nokkru varða.
Því miður fer höfundur þama
nokkuð fijálslega með staðreyndir
og ómerkar fullyrðingar. Þekkir
nokkur svo gjörla skoðun þjóðarinn-
ar áður en hugur hennar hefur ver-
ið rannsakaður, t.d. með skoðana-
könnun? Spámennska getur verið
skemmtileg, en svona kúnstir eiga
heima í skáldsögum.
í umræddum skrifum er vitnað
til orða Sigurðar Nordals. Ég vitna
til sömu orða: „Og hefði íslensk
Ijóðagerð nokkum tíma niður fallið,
þótt eigi hefði verið nema um hálfr-
ar aldar skeið, og risið síðan upp
aftur fyrir aðkomin áhrif, er ósenni-
legt, að stuðlasetningin hefði átt
sér viðreisnar von — þetta foma
einkenni allrar germanskrar ljóð-
listar, sem vér emm nú ein um að
varðveita."
Skáldskapur í óbundnu máli hef-
ur kannski gengið sér til húðar.
Um slíkt vil ég ekki spá. Eitt er
víst, íslensk ljóðagerð er ekki að
líða undir lok þó að hún breytist.
Sammála er ég Sigurði, þegar ég
fullyrði að stuðlasetningin hafi ekki
sungið sitt síðasta. Því er nefnilega
svo farið að góður tjáningarmáti
gleymist ekki þeim, sem finnur hjá
sér þörf að yrkja.
Þegar ljóðagerð siglir í strand,
koma alltaf fram ný og ný stór-
skáld. Dæmi em Hallgrímur Péturs-
son, Jónas Hallgrímsson og Steinn
Steinarr. Þessi skáld fóm nýjar leið-
ir og gagnrýndu stöðnun leirhnoðs
þeirra tíma. Allt þetta gerðu þeir
með því að yrkja þannig, að hröm-
unin varð augljós. Steinn Steinarr
sýndi mönnum sem lásu ljóð að þau
má yrkja utan einhverra rígbund-
inna bragarhátta. Þetta hafa marg-
ir gert á eftir honum.
Margir óttast hnignun tungu ís-
lendinga og skáldskapar þeirra.
Höfundur umræddrar greinar tekur
Umferðarslysum Qölg-
ar í Ijóðagerðinni
„Skáldskapur í
óbundnu máli hefiir
kannski gengið sér til
húðar. Um slíkt vil ég
ekki spá. Eitt er víst,
íslensk ljóðagerð er
ekki að líða undir lok
þó að hún breytist.“
undir þessar skiljanlegu áhyggjur í
orðunum: „Málsmekk hrakar
sífellt...“ Er nema von að menn
hræðist? Umrædd grein er ekki al-
veg laus við ambögur og hortitti á
borð við þennan.
Af borði Guðmundar: „Það verð-
ur að rétta þeim höfuðstaf og stuð-
ul að styðja sig við út úr sífelldri
holtaþoku og eyðimerkurgöngu!"
Illa er nú komið fyrir íslensku
máli þegar varnarmenn þess skrifa
svona. Flestir íslenskumælandi
menn yrðu hissa ef holtaþoka legð-
ist yfir eyðimörkina. Þetta hlýtur
að vera einhver misskilningur. Hef-
ur annars einhver látið þá í Nation-
al Geographic-tímaritinu vita af
þessu fyrirbæri?
Úr sömu umræddu greim
„... hafa hugsanlega á tvennum
vígstöðvum verið skipulögð eins-
konar slys..."
Sannarlega vissi ég ekki að hægt
væri að skipuleggja slys. Hér færi
betur að nota í stað slyss orð eins
og tilræði eða eitthvert annað orð
sömu merkingar, þ.e. ef almenning-
ur á að skilja setninguna.
Úr grein Sigurðar Valgeirssonar:
„... Ljóðaárbókin 1988 er vel
heppnað verk, verk sem hreyfir við
mönnum eins og góður skáldskapur
á að gera.“
Þá segir Guðmundur: „Þama
hefði að sjálfsögðu átt að standa:
eins og lélegur skáldskapur hlýtur
að gera.“
Þá höfum við það, aðeins lélegur
skáldskapur hreyfir við fólki að
mati Guðmundar. Hann er fífldjarf-
ur t þessum ummælum.
Það þarf vonandi ekki að minna
á fyrstu útkomu Þyma eftir Þor-
stein Erlingsson. Bókin vakti mikla
athygli og kom róti á hugi manna,
hún var fersk. Nú á tímum eru Ijóð
Þorsteins almennt talin hinn ágæt-
asti skáldskapur."
Slæm voru án nokkurs vafa eftir-
farandi orð höfundar: „Þar sem
mér og nokkrum ljóðelskandi vin-
um mínum langar ..Viðeigandi
eru orð gamals karls úr sveitinni.
Hann sagði, þeir hella úr koppunum
sem í þá míga!“
Þess skal getið að þessi síðast-
nefnda vitleysa hefur verið afsökuð.
Þetta er illa skrifuð grein hjá
Guðmundi og bið ég hann lengstra
orða, að skrifa ekki aðra slíka. Það
er ábyrgðarlaust að hafa svona
málfar fyrir óhömuðum unglingum
og öðmm lesendum.
Ef t.d. unglingar ættu að taka
sér til fyrirmyndar málfar höfundar
þessarar greinar, gætu þeir spurt:
Mér langar að vita hver það sé sem
skipulagði þessa holtaþoku?
Höfundur er læknanemi.
Starfsmannafélög,
félög og samtök
Vilt þú halda gott jólaball eða dreypa á Ijúfri jólaglögg?
Höfum ennþá laust eftirtalda daga:
Laugardag 17. des., Þorláksmessu, 2. í jólum, föstudag
30. des. o.fl.
Kynnið ykkur strax hugsanlegt fyrirkomulag og verð.
Félagsheimili Fóstbræðra.
S. 685206.
REGUMATIC -rúmið tryggir rétta stöðu. lík-
amans: Rétta sveigju á hrygg þegar legið er á
hlið, og beinan hrygg þegar legið er á baki.
REGUMATIC er með stillanlegu höfðalagi og
hægt er að hækka það upp fyrir fæturna. Einnig
er hægt að fá það fjórbrotið með sjálfstæðri still-
ingu fyrir búk og fætur.
Pétur Snæland, Skeifunni 8, sími 685588
REGUMATIC MIÐAST VIÐ
ÞÍNAR ÞARFIR.
REGUMATIC hentar sérstaklega vel sjúkum
og öldruðum, astma-, gigtar- og hjarta-
sjúklingum.
SNÆIAND