Morgunblaðið - 08.05.1997, Blaðsíða 32

32 FIMMTUDAGUR 8. MAÍ 1997
LISTIR
MORGUNBLAÐIÐ
Nýjar bækur
Þar sem sagan andar
Morgunblaðið/Halldór
SIGRÚN Eldjárn á sýningunni í Sjónarhóli þar sem tveir menningarheimar mætast.
SAGAN segir að bræðurnir Rómúlus
og Remus hafi stofnað Rómaborg
árið 753 f.Kr. Allar götur síðan hef-
ur borgin verið vettvangur sögulegra
atburða og veitt mönnum, ekki síst
listamönnum, innblástur. Meðal
þeirra sem sótt hafa yrkisefni sitt
þangað suðureftir er Sigrún Eldjárn
myndlistarmaður sem sýnir þessa
dagana ný olíumálverk á Sjónarhóli,
Hverfisgötu 12.
Sigrún dvaldist um skeið í Róm
síðastliðið vor, reikaði þar um götur
og torg og drakk í sig allt sem hún
sá í þessari öldnu borg, þar sem
sagan andar, svo sem hún upplýsir.
„Maður kemst ekki hjá að skynja
nið aldanna og finna fyrir einhveij-
um óútskýranlegum tengslum.
Þarna er listasagan og latínan og
fleira sem á undan er gengið.“
Því fer þó fjarri að heimsborgin
sé einráð á sýningunni. Latneskar
áletranir og hiti suðursins eru vissu-
lega áberandi en gegn þeim er teflt
bláma íslands með þúfum, fjöllum,
himni og hafi ásamt rúnum og tré-
ristum. „Þarna mætast tveir menn-
ingarheimar," segir Sigrún, „and-
stæður - en um leið greinar á sama
meiði. Við sækjum nefnilega margt
til rómverskrar menningar.“
„Það er því óhætt að segja að sýn-
ingin sé framhald á því sem ég hef
verið að gera, þótt þessi nýi þáttur
sé kominn til skjalanna," heldur Sig-
rún áfram og bendir máli sínu til
stuðnings á mannfólkið sem stendur
í röðum á myndunum, að því er virð-
ist hugsi, eilítið undrandi og bíður
átekta. Eftir hveiju er ekki gott að
segja - ef til vill framtíðinni? „Þessu
fólki hefur frekar fjölgað en fækkað
í verkum mínum í seinni tíð,“ segir
listakonan en verst fimlega þegar
uppruni þess berst í tal. „Þetta eru
ekki persónur, heldur form, sem hver
og einn getur túlkað á sinn hátt.“
Innbyggður merkingarheimur
Auður Ólafsdóttir tekur í svipaðan
streng í sýningarskrá: „Það kann
að vera að sá háttur listakonunnar
að skipa fólki í einfalda, lárétta röð,
ekki ósvipað bókstöfum í línu sem
menn reki sig eftir frá vinstri til
hægri, kalli á tilraun til úrlestrar,
að menn leiti sögu í verkunum með
upphafi, hápunkti og endi. Þeir sem
leita frásagnarlegs inntaks mynda-
sögunnar í verkum Sigrúnar munu
þó vísast ekki finna það. Sérhvert
myndlistarverk býr sér til sinn eigin
innbyggða merkingarheim og því er
öll frásögn í myndlist gervifrásögn
í bókmenntalegum skilningi. Tungu-
mál myndlistar er myndmál, ekki
bókmál og hugsun hennar mynd-
hugsun. Sömu sögu er að segja um
texta í myndlist. Hlutverk hans í
samtímamyndlist er margþætt og
samband texta og myndar síður en
svo alltaf rökrétt. Málaður bókstafur
á striga þarf ekki að þýða merking-
arbært stafatákn sem gerir verk
læsilegra, heldur getur hann haft
svipað gildi og skúfur eða handlegg-
ur, verið form á meðal forma í
ímynduðu rými, gervifrásögn."
Og áfram heldur Auður: „Þótt
samlíkingin milli persóna Sigrúnar
og stafa sé ekki út í bláinn hafa
persónur hennar þá sérstöðu að þær
halda áfram út fyrir spássíuna og
raunar má deila um gildi rammans
þar sem láréttur frásagnartíminn
heldur augljóslega áfram í hið óend-
anlega."
Sýning Sigrúnar stendur til 25.
maí en Sjónarhóll er opinn fimmtu-
daga til sunnudaga frá kl. 14-18.
• ÚT ER komið fimmta ráð-
stefnurit Vísindafélags íslendinga,
og fjallar það um landnám á Is-
landi. Ritstjóri bókarinnar er Guð-
rún Ása Gnmsdóttir, fræðimaður
á Stofnun Árna Magnússonar.
Haustið 1990 efndi Vísindafé-
lagið til ráðstefnu um landnámið
og fékk til liðs við sig 17 fræði-
menn á ýmsum sviðum. Flutt voru
15 erindi og eru 14 þeirra prentuð
í hinu nýútkomna riti. Mennta-
málaráðuneytið og Rannsóknarráð
íslands styrktu útgáfuna.
Höfundar einstakra erinda hafa
hver með sínum hætti endurskoðað
erindi sín og samræmt niðurstöður
nýrri rannsóknum. í erindunum er
fjallað um málið og menninguna,
ritaðar heimildir um landnámið,
vitnisburð fornleifafræðmnar um
landnámið, um uppruna íslend-
inga, viðhorf íslendinga til landn-
ámsins, erfðamörk og erfðasjúk-
dóma, uppruna íslenskra húsdýra,
gjóskutímatal og gjóskulög, ald-
ursgreiningar með geislakoli, um
ískjarna sem skuggjá liðinna alda,
fijókorn sem heimild um landnám-
ið, landið við landnám, nýtingu
lands og áhrif búsetu á það.
„Erindin gefa gott yfirlit um
stöðu rannsókna á landnáminu, en
einkum má nefna merkilegar rann-
sóknir Árnýjar E. Sveinbjörnsdótt-
ur og Sigfúsar J. Johnsens á
ískjarna úr Grænlandsjökli og Guð-
rúnar Larsen á gjóskutímatali og
gjóskulögum frá tíma landnáms-
ins,“ segir í kynningu.
Bókin ergefin útísamvinnu
við Háskólaútgáfuna, er200 bls.
að stærð, og í henni eru margar
skýringarmyndir. Hún kostarkr.
2.590 ogfæstíöllum stærri bóka-
verslunum.

ALÞJOÐADAGUR RAOÐA KROSSINS
8. maí er alþjóðadagur Rauða krossins og fæðingardagur stofnanda
hreyfingarinnar, Svisslendingsins Henry Dunant. Sjdlfboðaliðar
ogaðrir velunnarar Rauða krossins um allan heimfagna þessum
degi meðýmsum hœtti.
FÖLKÁFLÖTTA
ráðstefna í Norrœna húsinu
Rdðstefna um málefni fólks áflótta verður í Norrœna
húsinu í dag kl. 14.00.
Á vörp:
Hans Thoolen, forstöðumaður UNHCR í Stokkhólmi
Páll Pétursson félagsmálaráðherra
Sigrún Arnadóttir, framkvœmdastjóri Rauða kross íslands
Zeljka Popovic, úr hópi flóttamannanna á ísafirði.
Ráðstefnustjóri verður Björn Friðfinnsson.
Bogi Ágústsson fréttastjóri stjórnar pallborði meðþátttöku
fulltrúa þingflokkanna.
Áður en ráðstefinan hefit afhendir forseti íslands,
Ólafur Ragnar Grímsson, styrki úr Minningarsjóði Sveins
Björnssonar.
Allir velkomnirl
Opið hús
Almenningi er boðið að heimsdtkja Rauðakrosshúsið,
neyðarathvarffyrir börn og unglinga, og Vin,
athvarffyrir geðfatlaða, kl. 14-17. Opið hús
verður einnig hjá deildum víða um land.
Rauðakrosshúsið, Tjarnargötu 35, Reykjavík
Vin, Hverfisgötu 47, Reykjavík
RAUÐI KROSS ISLANDS