Morgunblaðið - 23.05.1998, Blaðsíða 13

MORGUNBLAÐIÐ
LAUGARDAGUR 23. MAÍ 1998 13
FRÉTTIR
Deilt um rými
fyrir bfla
Borgarstjórnarflokkana greinir á um það
hvort greiða skuli leið bíla í borginni eða
treysta á almenningssamgöngur og
reiðhjól og draga þannig úr útblæstri og
vernda græn svæði. Helgi Þorsteinsson
ræddi við fulltrúa borgarstjórnarflokkanna
um framtíðarumhverfí Reykvíkinga allt frá
Vesturbænum að Geldinganesi.
Farþegafjöldi SVR frá árinu 1968 og
framlag Reykjavíkurborgar síðustu 10 ár
UMFERÐARMÁL í vesturhluta
borgarinnar og skipulag Geldinga-
nessins hafa verið aðalágreinings-
efni R- og D-lista í umhverfísmálum
fyrir kosningarnar. Skýr munur
kemur fram á stefnu flokkanna, þó
að báðir telji þeir sig talsmenn um-
hverfisverndar. Báðir vilja þeir auka
vægi umhverfismála sem hlutfall af
heildarútgjöldum borgarsjóðs.
Miðað við aðrar borgir í Evrópu
gengur bílaumferð í Reykjavík
greiðlega fyi-ir sig, enda hefur verið
tekið mikið tillit til hennar í skipu-
lagi borgarinnar. R-listamenn boða
nýja stefnu sem fram kemur í Aðal-
skipulagi Reykjavíkur. Peii’ vilja að
umferðarrýmd verði ekki aukin í
vesturhluta borgarinnar. Þeir benda
meðal annars á að breikkun gatna
hljóti að verða á kostnað grænna
svæða, umferðarhávaði og mengun
aukist. í staðinn boða þeir fleiri hjól-
reiðastíga, bættar almenningssam-
göngur og betri umferðarstjórnun
og skipulag. Einnig telja þeir að ein-
setinn skóli og heilsdagsleikskóli
dragi úr umferðarþörf.
Mengun og slysahætta ef um-
ferðarrýmd minnkar
„Ef stofnbrautir í borginni eru
ekki greiðar brýst umferðin inn í
íbúðarhverfi og því fylgir mengun
og slysahætta,“ segir Vilhjálmur Þ.
Vilhjálmsson, borgarfulltrúi Sjálf-
stæðismanna. „Við erum ekki þeirr-
ar skoðunar að gera eigi einkabílum
erfiðara fyrir.“
Vilhjálmur segir að taka verði til-
lit til þess að landfræðileg og verð-
urfræðileg skilyrði séu með öðrum
hætti hér á landi en í nágrannalönd-
unum og því velji svo margir einka-
bílinn sem aðalsamgöngutæki sitt
sem raun ber vitni. Hann segir þó að
Sjálfstæðismenn séu sammála því
meginmarkmiði að gera eigi al-
menningssamgöngur að raunhæfum
valkosti við einkabflinn, en hafi ekki
séð neinar skynsamlegar tillögur í
þá átt í aðalskipulagi R-listans.
„Borgarsjóður leggur nú tæpar
fjögur hundruð milljónir króna til
Strætisvagna Reykjavíkur árlega.
Við erum ekki tilbúnir að auka þær
niðurgreiðslur og við höfum ekki séð
að núverandi borgaryfirvöld séu það
heldur."
Stefnt að minni
útblæstri
I stjórnartíð R-listans hefur þó
framlag borgarinnar til SVR aukist
verulega, úr 181 milljón króna árið
1994 í 381 milljón árið 1998. Guðrún
Ágústsdóttir, forseti borgarstjórnar,
telur að 9% aukning sem orðið hefur
í fjölda farþega hjá SVR á fjórum
fyrstu mánuðum þessa árs miðað við
sama tíma í íyrra sýni árangurinn af
stefnu R-listans. Hún segir að áfram
verði haldið á sömu braut á næsta
kjörtímabili, þó ekki vilji hún gefa
ákveðin loforð um einstakar aðgerð-
ir í þeim efnum.
„I aðalskipulagi Reykjavíkur var
á yfirstandandi kjörtímabili í fyrsta
sinn tekið mið af alþjóðasáttmála
um umhverfisvernd, það er að segja
svonefndri „Dagskrá 21“, sem Is-
lendingar samþykktu á heimsráð-
stefnunni í Ríó 1992. Þar var meðal
annars stefnt að því að minnka út-
blástur bifreiða. Hluti af framlagi
Reykjavíkurborgar í því efni er að
auka ekki umferðarrýmd vestan
Elliðaáa."
Guðrún segir að Sjálfstæðis-
mönnum hafi tekist að gera um-
hverfisverndaráætlanir tortryggi-
legar í kosningabaráttunni. „Það er
uppi krafa um að aldrei þurfi að
bíða á ljósum nema örfáar sekúnd-
ur. Það fer ekki saman að hafa að
markmiði annars vegar að umferðin
gangi algerlega hindrunarlaust og
hins vegar að stefna að hreinu lofti
og minni hávaðamengun. Það verð-
ur að finna eitthvert jafnvægi þarna
á milli.“
Lagning göngustíga og hjólreiða-
brauta fór af stað löngu áður en R-
listinn náði meirihluta í Reykjavík
árið 1994 og Vilhjálmur segir að í
þeim efnum hafi R-listamenn tekið
við og haldið áfram því sem Sjálf-
stæðismenn höfðu þegar hafið.
Guðrún segir á móti að framkvæmd-
ir í þessum efnum hafi verið meiri á
yfírstandandi kjörtímabili en áður
og að markmiðin séu önnur. „Sjálf-
stæðismenn lögðu fyrst og fremst
áherslu á að göngustígarnir veittu
útivistarmöguleika. Við sjáum þá
einnig sem samgönguleiðir og í gild-
andi aðalskipulagi Reykjavíkur er í
fyrsta sinn fjallað um þá í sam-
göngukaflanum.“
Athafnasvæði
eða svefnhverfi?
Eitt af þeim málum sem hefur
verið mest áberandi í kosninga-
baráttu Sjálfstæðisflokksins er
skipulag Geldinganessins. „Þetta er
í raun umhverfismál því að með nýt-
ingu eins og R-listinn gerir ráð íyrir
er verið að eyðileggja eina fegurstu
perlu í borgarlandinu," segir Vil-
hjálmur. „Eg er viss um að íbúar
Reykjavíkur munu koma í veg fyrir
þetta.“
Sjálfstæðismenn hafa bent á að
með þeirri nýtingu sem R-listinn
gerir ráð fyrir á Geldinganesinu
muni Reykjavík halda áfram að tapa
mikilvægum skattgreiðendum til
nágrannabæjarfélaganna, það er að
segja ungum bamafjölskyldum sem
eru að leita sér að stærra húsnæði
og öraggara umhverfi. Þeir hafa
nefnt að stórskipahöfn megi reisa í
Álfsnesi í þess að hafa hana á Geld •
inganesi.
Guðrún gagnrýnir á móti skipu-
lagstillögur Sjálfstæðismanna. „Það
að skipuleggja svefnhverfi, þar sem
íbúarnir þurfa að sækja atvinnu
langt frá heimili sínu er slæmt frá
umhverfissjónarmiði. Geldinganesið
nýtist vel sem blandað íbúða- og at-
hafnasvæði, sérstaklega eftir að
Kjalarnesið byggist upp. Við ætlum
ekki að hafa þar athafnastarfsemi
sem mengar eða veldur hávaða.
Varðandi höfnina bendi ég á að
Vesturbæingar hafa búið í nágrenni
hafnarinnar um langt skeið og líkað
vel. Flestir íslendingar búa reyndar
í grennd við hafnir.“
„Græna byltingin" hófst í tíð
Sjálfstæðismanna
Sátt er um flest önnur umhverfis-
verndarmál milli borgarstjómar-
flokkanna. Vilhjálmur segir enda að
R-listamenn haldi í flestum efnum
áfram því sem Sjálfstæðismenn
hófu. Hann bendir á að „Græna
byltingin" svonefnda hafi hafist í tíð
Birgis ísleifs Gunnarssonar. í tíð
Sjálfstæðismanna hafi Elliðaárdal-
ur, Oskjuhlíð og Heiðmörk verið
skipulögð og sköpuð þar góð skilyrði
til útivistar. Einnig hafi Fjölskyldu-
og Húsdýragarðurinn risið í Laug-
ardal undir forystu Sjálfstæðis-
manna. Önnur umhverfisbylting hafi
hafist með stofnun Sorpu árið 1986,
einnig undir stjóm Sjálfstæðis-
manna. Á sama ári var mótuð stefna
um hreinsun strandlengjunnar en
framkvæmdir hófust tveimur áram
síðar. Þessar tvær síðastnefndu
framkvæmdir telur Vilhjálmur vera
eitthvert mesta umhverfisátak í
Reykjavík á þessari öld. Nokkra
fyrr hófst einnig gerð göngu- og
hjólreiðastíga.
Aukin sorpflokkun
og vistvænt eldsneyti
Bæði Vilhjálmur og Guðrún segj-
ast fylgjandi því að lengra verði
gengið í því að flokka sorp á heimil-
um heldur en nú er. Guðrún segir að
á næsta kjörtímabili verði stigin ný
skref í þá átt, en vill þó ekki tiltaka
nákvæmlega hver þau verða eða
nákvæmlega hvenær þau verði stig-
in. Hún bendir þó á að í skipulagn-
ingu byggðar í Grafarholti, sem sé
það hverfi sem næst byggist, sé
tekið mið af því að hægt verði að
koma við sorpflokkun í fjölbýlishús-
um.
Vilhjálmur segir að finna verði
fjárhagslegan grandvöll fyrir flokk-
un sorps. „Ein leið er að leggja um-
hverfisgjöld á vörur, en varlega
verður að fara í að leggja slíkar
álögur á - þær era nægar fyrir.“
Báðir borgarstjórnarflokkarnir
era áfram um að kannaðar verði
leiðir til að nýta vetni, lífrænt gas,
rafmagn eða annað vistvænt elds-
neyti fyrir bílaflota borgarinnar.
Húsavemd og vemd
náttúraminja leggja fulltrúar beggja
flokka áherslu á. Nokkur stefnu-
munur hefur þó komið fram í borg-
arráði varðandi varðveislu Foss-
vogsbakka. Núverandi borgaryfir-
völd hafa sótt um friðlýsingu sam-
kvæmt náttúravemdarlögum en
Sjálfstæðismenn telja að borgin geti
sjálf sinnt varðveislu þessara minja
undir heitinu „Staðfest borgar-
vernd“.
Okeypis í strætó
Húmanistaflokkurinn vill ganga
mun lengra í því að koma á almenn-
ingssamgöngum en R- og D-listi.
Stefnumál flokksins er að strætis-
vagnaferðir verði ókeypis og ferðir á
10 mínútna fresti. Einnig vilja þeir
að opinberum gjöldum verði létt af
leigubflaferðum þannig að þær verði
ódýrari. Með þessum aðgerðum telja
H-listamenn að umferð í borginni
dragist saman um að minnsta kosti
helming. Þannig minnki einnig
mengun og umferðarhávaði, umferð-
arslysum fækki og fé sparist sem
annars hefði farið í umferðarmann-
vh-ki. Eins og borgarstjómarflokk-
arnir tveir vilja Húmanistar að borg-
aryfirvöld stuðli að því teknir verði
upp mengunarlausir orkugjafar í
umferðinni, tíl dæmis rafmagn eða
vetni.
Launalistinn vísar til R-lista
varðandi stefnu í umhverfismálum.
Forskot R-lista eykst lítillega skv. könnun Félagsvísindastofnunar
R-listinn með 55,2% og
D-listinn með 43,9%
LÍTIL breyting hefur orðið á fylgi
framboðslista til borgarstjórnar í
Reykjavík frá því í síðustu viku,
samkvæmt nýrri skoðanakönnun,
sem Félagsvísindastofnun Háskóla
Islands gerði fyrir Morgunblaðið frá
þriðjudegi til fimmtudags. R-listinn
hefur nú fylgi 55,2% kjósenda og D-
listi 43,9%. Munurinn á listunum er
11,3%, sem er tölfræðilega mark-
tækur munur.
í könnun Félagsvísindastofnunar,
sem gerð var í lok síðustu viku, fékk
R-listinn 53,3% en Sjálfstæðisflokk-
urinn 45,6%. Því hefur heldur dregið
í sundur með listunum, þótt breyt-
ingin á fylgi hvors um sig sé innan
skekkjumarka.
H-listi Húmanista fær 0,6% fylgi
samkvæmt könnuninni og L-listi
Launalistans 0,3%.
Fylgi R-listans meðal kvenna hef-
ur aukizt á ný og er nú 61,1%, en
38,9% kvenna styðja Sjálfstæðis-
flokkinn. Fylgi flokkanna meðal
karla er hins vegar nokkurn veginn
jafnt. I meðfylgjandi töflu má sjá
hvernig fylgi framboðslistanna
tveggja meðal hvors kyns um sig
hefur breytzt í könnunum Félagsvís-
indastofnunai-.
Þá nýtur R-listinn nú meirihluta-
fylgis í öllum aldurshópum og í öllum
hverfum borgarinnar, en fylgi R- og
D-lista nálgast þó að vera jafnt í Ár-
bæ og Grafarvogi.
Rúmlega 6% óákveðin,
3,4% neita að svara
Könnunin náði til úrtaks 1.200
Reykvíkinga á aldrinum 18-80 ára,
sem valdir voru af handahófi úr
þjóðskrá. Nettósvörun, þegar frá
upphaflegu úrtaki hafa verið dregnir
þeir, sem eru nýlega látnir, erlendir
ríkisborgarar eða fluttir frá Reykja-
vík, var 72,3%. Félagsvísindastofnun
telur úrtakið endurspegla viðkom-
andi aldurshóp meðal Reykvíkinga
ágætlega.
Spurt var tveggja spurninga.
Fyrst var spurt: „Ef borgarstjómar-
kosningar væru haldnar á morgun,
hvaða lista heldurðu að þú myndir
kjósa?“ Þeir, sem sögðust ekki vita
það, voru spurðir áfram: „En hvaða
lista heldurðu að sé líklegast að þú
myndir kjósa?“ Með þessu móti
lækkar hlutfall óákveðinna úr 13,7%
eftir fyrri spurninguna niður í 6,3%.
Þetta er nánast sama hlutfall
óákveðinna og í síðustu könnun.
Þeir, sem sögðust myndu skila
Fylgi framboðslista
í borgarstjórnar-
kosningum ef þær
væru haldnar nú
Skoðana-
könnun
gerð
R-listi
H-listi 0,6%
L-listi 0,3%
Könnun Félagsvísindastofnunar.
Gerð 19.-21. maí 1998
niv. 1997
apr. 1998
13.-15.
mai 1998
19.-21.
maí 1998
nóv. 1997
apr. 1998
13.-15.
maí1998
19.-21.
maí 1998
Samanburður á fylgi
D-lista og R-lista í síðustu
fjórum skoðanakönnunum,
skipt eftir kvni.
D-listi
auðu eða ekki kjósa, era 4,7% og
3,4% neita að svara spurningunni.
Skýrslu Félagsvisindastofnunar
má lesa í heild á Kosningavef Morg-
unblaðsins. Slóð vefjarins er
http://www.mbl.is/kosningar/.