Morgunblaðið - 17.12.1998, Blaðsíða 33

MORGUNBLAÐIÐ
FIMMTUDAGUR 17. DESEMBER 1998 33
LISTIR
SKALDIÐ hefur nú þrjá um sex-
tugt, og kom fyrst fram 1962 með
ljóðabókinni Lys, en hefur verið
með kunnustu dönskum ljóðskáld-
um í þrjá áratugi, síðan hún birti
bókina Det (Það) árið 1969. Hún
ein tekur yfir helming þessa safns,
en hér eru fimm ljóðabækur, sú
síðasta, Alfabet (StafróD frá 1981,
en síðan tveir ljóðabálkar frá 1989
og 1991. Auk þess hefur hún sent
frá sér barnabækur, leikrit,
skáldsögu og smásögur, ágæt verk
þótt undirrituðum finnist þau ekki
alveg standast samjöfnuð við
ljóðin.
Ljóð Christensen einkennast af
erfiðum bragþrautum, en eru þó
góður skáldskapur. Þessu safni
lýkur á ljóðabálkinum Fiði'ildadal-
urinn, sem er sónhendusveigur, svo
sem Jakob Smári gerði í fyrstu
ljóðabók sinni, Kaldavermsl. Hvert
ljóð er þá fjórtán línur, annað
ijóðið hefst á lokalínu þess fyrsta,
og svo koll af kolli, en fimmtánda
ljóðið er upphafslínur allra hinna í
réttri röð! Það orti skáldið auðvitað
fyrst. Fiðrildin sem hér segir frá
varpa á ýmsan hátt ljósi á mann-
lífið, breytileiki og dauðinn í
sviðsljósi. I ljóðabókinni Stafrófið
er fyrsta ljóð ein lína:
„Apríkósutrén eru til, Apríkósutrén
eru til“. Næsta ljóð er þá tvær lín-
ur, og byggist á orðum sem byrja á
B, og þannig koll af kolli, nema
hvað línum ljóðanna fjölgar nú ört,
eftir stærðfræðireglu Fibonacci,
línufjöldi 4. ljóðs er summa undan-
farandi tveggja, svo skáldið varð að
láta staðar numið við N, með 610
línum, hefði hún fyllt stafróflð eftir
þessari reglu hefði síðasta ljóðið
Skáld Stafrófsins
Ljóð Inger Christensen einkennast af erfíðum
bragþrautum, en eru þó góður skáldskapur
______skrifar Örn Ólafsson og minnir á að
Christensen hefur verið með kunnustu
ljóðskáldum Dana í þrjá áratugi.
nálgast milljón línur!
Enda þótt hvert ljóð sé
að mestu bundið við orð
með upphafsstaf þess
sætis í stafrófinu, eink-
um framanaf, verður út-
koman fjölskrúðug og
dularfull. - Eftir ámóta
stærðfræðireglu skiptist
formáli Det upp í æ
styttri og fleiri kafla, þar
sem hver syrpa jafn-
langra kafla einkennist
af sama orðalagi. Aðrir
hlutar fylgja einnig ýms-
um þvílíkum reglum.
Þessi skipan er ekki til-
gerð, heldur skapar hún
spennu, væntingar.
Ekki eru alltaf slíkar
bragþrautir á ferðinni, en t.d. Brev i
april er þó njörvuð saman, svo erfitt
er að grípa eitt ljóð úr til dæmis.
Það gildir enn frekar um Det sem
skiptist í meginhluta og undirkafla,
allt kei"fisbundið. Hér mætast vís-
indi og list, því Det var ort eftir
lestur málfræðirits um forsetning-
INGER
Christensen
ar! Hér skal þó reynt
að snúa einu ljóði úr
þeirri bók, það sýnir í
smáum stíl marg-
brotin tilbrigðin sem
móta allt verkið:
Sviðið
samfellur
Garður tröppur mynd átt
Loftið
(Loftið sem rennur burt frá
þeim sem tala svo orðin
tímgast aldrei heldur setjast
sem hrím á varir þeirra)
Tröppur sem liggja inn í
mynd
Mynd við enda garðs
Blóm
(Blóm sem aldrei fá nöfn af því að orðin tímg-
ast aldrei/ Orðin sem aldrei bera blóm)
Mynd af garði
(Mynd sem rennur burt frá
þeim sem tala)
Mynd af garði við enda myndar
af garði
(Mynd sem rennur burt með þeim sem tala)
Att (hulin hrími)
Tröppur (sem að lokum liggja inn í þá sem
tala/
eyðilagðar varir englanna)
Lítum á tvö önnur ljóð úr fyrstu
bókinni. Hið fyima sýnir hve einfalt
Christensen getur ort, og hnit-
miðað. Skordýrið kemur svo létt við
ljóðmælanda að því verður helst líkt
við bernskuminningu um að engill
hafi snert hana með fíngurgómun-
um. í samræmi við það er allt hug-
arástand ljóðsins, innileg samkennd
með tilverunni, sem kemur fram í
trúarlegum búningi, skordýrið
maríuhæna tengist Maríu guðsmóð-
ur í 6. línu, og trúnaðartraustið til
þess sem verði er skynjað sem
orðinn veruieiki í lok 2. erindis, því
er hún orðuð sem mótsögn:
Skyndilega rauður blettur
Skyndilega rauður blettur á sumararmi mín-
um
þolinmóði fingurgómaengill bernskunnar
sem flaug til Drottins og bað fyrir morgun-
deginum
Og gott veóur er skyndilega orðið
góðu veðri get ég haldið í hendi
maría maría með barn hve þú flaugst
morpndagurinn er kominn
Ef ég get borið þig alla leið heim
verður ást mín rauð
Eftirfarandi ljóð er að vísu upp-
haf ijóðabálks, en sýnir þó í smáu
tilbrigði heildarinnar: Orðunum er
iíkt við skógarþykkni, sköpun ijóðs-
ins úr þeim er líkt við getnað, klak,
og flug svansins mót sólu er
hefðbundið tákn fyrir frelsiskennd
og unað. Og sú tilfinning birtist
einnig í því, að í ljóðinu er hvaiflað
fram og aftur milli þessara atriða;
ástar, getnaðar, flugs.
Ljós
1
Ég þekki aftur
rjóður í málinu
lokuð orðin
sem eru til að elskast
og endurtakast til hins einfalda
Svanur sem njúpar sig
um eggið
er enn bergmál
af sköpun í okkur
Og svanurinn sem flýgur
auga þitt mót sólu
er enn einu sinni
spádómur um undur
Pað tekst í orðinu
að þekkja aftur orðið
óskiljanlegt verk
frá manni til konu
Orð sem breytir
hug þínum í svan
er nógu einfalt
til að mynda egg
Og málið sem lýkst
inni í egginu
hefur vængi sem bera
frá fæðingu til ljóss
Og sólin er til að elskast
Inger Christensen: Samlede digte.
Gyldendal 1998, 485 bls.
Verð kr. stqr.
1.990.-
Oflug Wilfa handryksuga
Útvarpsvekjarar
Wilfa samlokugrill
Verö kr. star.
Verð frá kr. stgr.
2.490 -
WowfcncK
Moulinex brauðrist f/4 sneiðar
MS-283MC örbylgjuofn, 28 litra,
Multiwave 900W, öflugur og vandaður
Ummál: (h,b,d) 53 x 32,2 x 39,2 /16,3 kg.
^0\ NYTT BRAu
FAGOR

Handhrærivel SP-
190 190W
Allt í senn,
hrærivél,
handþeytari og
töfrasproti.
LG Brauðvél, tilbúið brauð
vegur ta. 700 gr.
Tímastillir hægt að stilla
vélina allt að 13 tímum fyrir
bakstur. 3 stillingar Ijóst,
meðal, eða dökkt
Mál: (b,h,d.)35x33x25,5 cm. 7,2kg

mcu^Uiex.
Vandað Melissa vöfflujárn
Rakvélvélar
RflFTfEKJflPERZLUN ISLflMDSif
Sfljótvirk Moulinex uyð pnim ; neesta husi v/ð
uðukanna m/iyðfríu ODÍð
elementi,ogvatnssíu. r. , J|1
Tekur 3 mín. að sjóða 1L WÆ
laugard. 10-18 ÍT \
srnnud. 10-18 VERIÐ VELKOMIN í verslun okkar
-ANNO 1929-
Skútuvogur 1 • Sími 568 8660 • Fax 568 0776
---------------------------gFTPrrrTT---^ / -■