Morgunblaðið - 31.07.1999, Side 30
30 LAUGARDAGUR 31. JÚLÍ1999
ERLENT
MORGUNBLAÐIÐ
ÚR VERINU
M
m
Morgunblaðið/Jim Smart
Japanirnir mættir
í túnfískinn
FIMM japönsk túnfiskveiðiskip
mega veiða innan íslenskrar
efnahagslögsögu 1. ágúst til
30. nóvember og er um til-
raunaveiðar að ræða í sam-
starfi við Hafrannsóknastofn-
un. Eitt skipanna er væntan-
legt til Vestmannaeyja eftir
helgi en fjögur eru komin til
Reykjavikur og halda áleiðis á
miðin syðst í landhelginni í
dag. Rannsóknamaður á veg-
um Hafrannsóknastofnunar
verður með í hveiju skipi til að
fylgjast með veiðunum. Ein-
göngu er um að ræða bláugga
og skrá rannsóknamennirnir
nákvæma staðsetningu skip-
anna við veiðarnar, lengd og
þyngd fiskanna, upplýsingar
um veiðarfærin, þ.e. hvað
margir önglar eru til að fá vit-
neskju um veiðiátakið, auk
þess sem þeir taka sýni sem
unnið verður úr hjá Hafrann-
sóknastofnun.
Svanur Guðmundsson:
Við höfum engar
upplýsingar fengið
„VIÐ höfum lýst áhuga okkar á því
að taka þátt í að byggja upp fisk-
vinnslu á Þingeyri. Við höfum viljað
skoða þann kost, en engar upplýs-
ingar fengið um þetta fyrirtæki,
sem er verið að stofna.,“ segir Svan-
ur Guðmundsson, framkvæmda-
stjóri Básafells hf. í ísafjarðarbæ, í
samtali við Morgunblaðið.
Morgunblaðið innti Svan eftir
þessu eftir að í ljós hefur komið, að
Byggðastofnun hyggst leggja 100
milljónir króna í nýtt sjávarútvegs-
íyrirtæki á Þingeyri. Fyrirhugað er
að fyrirtækið vinni úr að minnsta
kosti 2.000 tonnum á ári, þar með
talinn tæplega 400 tonna byggða-
kvóti Þingeyrar. Samið hefur verið
við Vísi í Grindavík um að sjá um
veiðar og vinnslu. Auk þess getur
hver sem er fjárfest í hinu nýja fyr-
irtæki.
Svanur segir að hann viti ekki
nógu vel hvað sé verið að tala um.
„Það er hins vegar sjálfsagt að komi
einhver beiðni um þátttöku okkar
og henni fylgi upplýsingar hvað eigi
að gera, myndum við örugglega
skoða það mál með jákvæðu hugar-
fari.
Mér fmnst sjálfsagt að leita tO
allra aðOa í þessu máli, hvort sem
er innan fjórðungs eða utan. Mér
finnst sjálfsagt að skoða sem flesta
möguleika, fleiri en einn í þessu
máli. Það eru tvö stór og öflug fyr-
irtæki í sjávarútvegi á Vestfjörðum,
en eftir því sem ég bezt veit, hefur
ekkert samband verið haft við þau.
Menn hafa lítillega spjallað um
hlutina, en það hafa engar upplýs-
ingar komið. Ég set spurningar-
merki við þessi vinnubrögð," segir
Svanur.
Tímatalningn í
GPS-staðsetningar-
kerfinu breytt
ÞANN 21. ágúst verða höfð enda-
skipti' á kerfistíma GPS-staðsetn-
ingarkerfisins sem hefur í för með
sér að tímatalning í kerfunum hefst
upp á nýtt. Sum staðsetningartæki
munu því færa ártalið aftur um ára-
tugi og önnur hreinlega þurrkast út.
Þetta getur valdið skekkjum í stað-
arákvörðun tækisins með tOheyr-
andi hættum og vandræðum.
Eyjólfur Bergsson hjá Radíómið-
un segir að ástæðan fyrir því að
þetta gerist sé sú að þegar GPS-
kerfið var hannað var aðeins gert
ráð fyrir að tækin mjmdu duga 1024
vikur,
„Kerfið telur ekki lengra en til 21.
ágúst. Þetta kemur að vísu ekki fyr-
ir í nýjustu tækjunum en vandræði
geta verið með þau eldri. Þau geta
hreinlega þurrkast út og jafnvel
ekki komið inn aftur.“
Sveinn Sveinsson hjá Brimrúnu
segir að fyrirspumum frá sjófar-
endum hafi rignt yfir fyrirtækið
þrátt fyrir að þessi vandi sé ekki
fyrir hendi í þeim tækjum sem þeir
selja. „Menn em sér mjög meðvit-
andi um þennan vanda og það er lít-
ið mál að koma í veg fyrir hann, yf-
irleitt er nóg að skipta um forrit í
tækjunum. Við höfum bent á þetta
þegar spurst hefur verið fyrir um
2000-vandann og mér sýnist að
menn átti sig á að þetta þurfi að at-
huga.“
Bæði Eyjólfur og Sveinn sögðu
að fyrirspumir hefðu aðallega kom-
ið frá stærri útgerðum og þess
vegna væri brýnt að minna trOlu-
sjómenn á að athuga tækin sem
fyrst.
Rugova kom-
inn til að vera
Pristína. Reuters.
IBRAHIM Rugova,
hófsamur leiðtogi
Kosovo-AIbana,
kom aftur tO
Kosovo í gær og
sagðist í þetta
skiptið vera kominn
tO að vera. Rugova
stóð stutt við í hér-
aðinu fyrir tveimur
vikum en sneri aft-
ur tO Rómar þar
sem hann hefur að
mestu haft aðsetur
frá því hann yfirgaf
Kosovo er loftárásir
Atlantshafsbandalagsins (NATO) á
Júgóslavíu hófust.
Vestrænir stjómarerindrekar
hafa þrýst mjög á Rugova, sem tví-
vegis hefur verið kosinn forseti
Kosovo í kosningum sem stjómvöld
í Belgrad hafa ekki viðurkennt, til
að snúa aftur tO Kosovo og hefjast
handa við uppbyggingarstarfið þar.
Kevin Kennedy, talsmaður Samein-
uðu þjóðanna í Kosovo, sagði stofn-
unina fagna mjög komu Rugovas til
héraðsins og vonast tO að hann væri
kominn tO að vera.
„Við vonum að heimkoma hans
verði tO þess að flýta fyrir póli-
tískri þróun í héraðinu," sagði
Kennedy.
Rugova er leiðtogi Lýðræðis-
flokksins í Kosovo (LDK), en fyrr í
mánuðinum sniðgekk flokkurinn
fjölflokkafund á bráðabirgðaþingi
héraðsins. Ástæðuna sögðu for-
svarsmenn flokksins vera óánægju
með hvemig skipað hefði verið í
sæti á þinginu.
LDK hefur hins
vegar samþykkt að
taka þátt í næsta
þingfundi, að því er
James Rubin, tals-
maður bandaríska
utanríkisráðuneyt-
isins, sagði á
fimmtudag eftir
fund hans og Ma-
deleine Albright,
utanríkisráðherra
Bandaríkjanna,
með Rugova í Róm.
Rugova fór í
fylgd KFOR-friðargæsluliða undir
stjóm NATO tO heimilis síns í
Pristína, héraðshöfuðborg Kosovo.
Margir Albanar í Kosovo hafa gagn-
rýnt Rugova mjög fyrir að hafa yfir-
gefið héraðið á sama tíma og hund-
mð þúsunda Kosovo-Albana hafa
snúið tO baka og hafið uppbygging-
arstarf í Kosovo.
Þá hafa vinsældir Frelsishers
Kosovo (KLA) aukist á liðnum mán-
uðum og em liðsmenn hersins sagð-
ir hafa tögl og hagldir í héraðinu án
formlegs umboðs. Talið er að aukin
umsvif KLA hafi verið á kostnað
vinsælda Rugovas en við heimkom-
una sagði Rugova „þetta vera mikO-
vægan dag fyrir [sig og] Kosovo-
hérað.“
Vestrænir embættismenn segja
Rugova eiga ærið verk fyrir hönd-
um að ná á ný trausti fylgismanna
sinna sem snúið hafa baki við hon-
um og fylkt sér undir merld Hashim
Thacis, stjórnmálaleiðtoga KLA.
Reuters
IBRAIIIM Rugova, hóf-
samur leiðtogi Kosovo-Al-
bana, sneri aftur til hér-
aðsins í gær.
Reuters
Stokkið af
skýjakljúfi
AUSTURRÍSKI fallhlífarstökkv-
arinn Felix Baumgartner stökk
niður af þaki Pirelli-skýjakljúfs-
ins í miðborg Mfianó í gær. Bjór-
fyrirtæki kostaði glæfrastökkið
af þessari 137 m háu byggingu.
Harmleikurinn í svissnesku Ölpunum
Þáttur leiðsögumanna
kannaður sérstaklega
Yfírvöld haga rannsókn sinni eins og
um manndráp af gáleysi væri að ræða
Interlakcn, Lautcrbrunncn. Reuters, AFP.
SVISSNESK yfirvöld sögðust í
gær hafa hafið formlega rannsókn
á því hvort fimm af átta leiðsögu-
mönnum, sem voru við stjómvölinn
í örlagaríkri gljúfraferð erlendra
ferðamanna á þriðjudag í nágrenni
Kabúl. Rcuters.
HERMENN Taleban-hreyfingar-
innar í Afganistan hafa blásið tO
mildllar sóknar gegn skæruliðum til
að ná öllu landinu á sitt vald og
hröktu þá í gær af mikOvægum vegi
um 50 km frá Kabúl. Vegurinn er
nálægt flugvelli sem skæruliðamir
höfðu lagt undir sig.
Um 90% Afganistans em á valdi
Talebana og þeir hófu sókn á þrenn-
um vígstöðvum á miðvikudag tO að
ganga mOli bols og höfuðs á einu
skæruliðahreyfingunni sem veitir
þeim enn mótspymu. Skæruliðamir
svömðu stórsókninni með tveggja
daga flugskeytaárásum á flugvöll-
inn í Kabúl og íbúðahverfi í ná-
grenni hans. Talsmenn Talebana
sögðu í gær að skæraliðarnir væra
ekki lengur færir um að skjóta flug-
skeytum á flugvöllinn.
Kabúlbúar sögðu að harðir bar-
dagar hefðu geisað á tvennum víg-
stöðvum um 25 km norðan við höf-
ferðamannabæjarins vinsæla
Interlaken, hefðu gerst sekir um
gáleysi. Nítján manns fórast þegar
ferðin breyttist í harmleik og
tveggja er enn saknað. Er ekki
talið líklegt að þeir finnist á lífi.
uðborgina í gær. Talsmaður skæru-
liðanna viðurkenndi að þeir hefðu
orðið að hörfa en bætti við að þeir
myndu veita enn harðari mótspymu
ef Taleban-hreyfmgin reyndi að
sækja lengra inn á yfirráðasvæði
þeirra.
Þúsundir manna
í hættu
Samkvæmt óstaðfestum upplýs-
ingum andstæðinga Talebana í
Pakistan hafa 30 óbreyttir borgarar
beðið bana í átökunum nálægt Ka-
búl. Mannréttindasamtökin Am-
nesty Intemational sögðu í fyrra-
dag að þúsundir manna væra í
hættu vegna átakanna, hinna hörð-
ustu í Afganistan frá síðustu sókn
Talebana fyrir tíu mánuðum.
Rauði krossinn og Sameinuðu
þjóðimar hafa aflýst öllu flugi með
hjálpargögn tO Kabúl vegna átak-
anna.
Nöfn þeirra þriggja, sem búið er að
bera kennsl á, vora gerð opinber í
gær og kemur fólkið frá Sviss, Bret-
landi og Nýja-Sjálandi.
„Við högum rannsókn okkar eins
og um manndráp af gáleysi væri að
ræða,“ sagði Michel-Andre Sels,
saksóknari í Bem-kantónu í Sviss.
Hefur mikið verið rætt um hvers
vegna leiðsögumennirnir fóra með
fólkið í hina hættulegu gljúfraferð
þegar fyrir lá vitneskja um að von
væri á stormi.
Georg Hödle, forstjóri Adventure
World-útivistarfyrirtækisins, sem
skipulagði gljúfraferð fólksins, hef-
ur hins vegar sagt að um ófyrirsjá-
anlegt slys hafi verið að ræða. „Við
störfum náið með rannsóknarmönn-
unum og leggjum mikla áherslu á
að allar staðreyndir málsins verði
leiddar í ljós sem fyrst,“ sagði
Hödle í gær.
Svissneskir fjölmiðlar greindu í
gær frá því að sálfræðingar hefðu
verið kallaðir tO og að þeir væru nú
þeim, sem lifðu harmleikinn af, tO
halds og trausts.
Að sögn bandarísku stúlkunnar
Tammi, sem var ein þeirra sem lifðu
slysið af, skiptu leiðsögumenn um
fimmtíu manna hópi ferðafólks upp
í fjóra rúmlega tíu manna hópa.
Munu þeir sem fórust einkum hafa
komið úr tveimur hópanna og lýsti
Tammi því í gær hvemig hún hefði
talið alla vera í öruggu skjóli eins og
sinn hóp, og að hún hefði ekki haft
hugmynd um að nokkur maður
hefði farist þegar mikil flóðbylgja
kom niður árgljúfrið.
„Ég var einum of hrædd, að mér
fannst, en hélt að þetta væri eðlOeg-
ur hluti ævintýrisins. Ég hélt ekki
að neinn myndi deyja, stóð í þeirri
trú að allir væra öraggir á stóram
kletti eins og ég,“ sagði Tammi.
Talebanar hefja stórsókn í Afganistan
Skæruliðar hörfa
eftir hörð átök