Morgunblaðið - 19.09.2000, Síða 6

6 ÞRIÐJUDAGUR 19. SEPTEMBER 2000
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Búist við endanlegum skýringum á salmonellusýkingu á miðvikudag
Óumbeðinn
auglýsingapóstur
Afþökkun-
armiðar til
athugunar
ÍSLANDSPÓSTUR er nú með til at-
hugunar erindi Landverndar þess
efnis að viðskiptavinum íyrirtækis-
ins verði gefinn kostur á að afneita
auglýsingapósti, sem dreift er til
landsmanna, oft kallaður „ruslpóst-
ur“, með því að fylla út þar til gerða
miða á pósthúsum landsins. Einar
Þorsteinsson, forstjóri Islandspósts,
sagði í samtali við Morgunblaðið að
þetta væri ein leið af mörgum sem
væri verið að skoða, meðal annars
með tilliti til reynslu póstfyrirtækja í
nágrannalöndunum.
„Við erum ekki einir á dreifingar-
markaðnum. Stóra spurningin er,
hvað ertu að afþakka? Við höfum
upplifað að kvartað er undan því ef
þessi póstur skilar sér ekki,“ sagði
Einai- og tók sem dæmi bæklinga
vegna kristnihátíðar í sumar og
menningarnætur Reykjavíkurborg-
ar. Margir hefðu viljað þann póst en
annan ekki. Þetta væri mismunandi
eftir einstaklingum og heimilum.
Einar sagði Islandspóst treysta
sér illa að vera í því hlutverki rit-
skoðunar að ákvarða hvað væri
„ruslpó.stur“ og hvað ekki.
Einar sagði að Islandspóstur hefði
ekki svarað erindi Landvemdar
formlega en rætt þessi mál við for-
ráðamenn samtakanna af skilningi.
Aðspurður um hvaða leið Landvernd
vilji fara sagði Einar að þar væri um
merkimiða að ræða sem á stæði að
viðkomandi afþakkaði auglýsinga-
póst.
Mikið hvassviðri á Kjalarnesi og Hvalfírði í gær og fyrradag
Morgunblaðið/Júlíus
Rútan sem fauk út af Vesturlandsvegi í gærmorgun við Esjuberg.
bílnum þegar hún fauk á hliðina út af
Vesturlandsvegi við Esjuberg. Þó
nokkrar skemmdir urðu á bílnum.
Upp úr hádegi í gær fauk kyrr-
stætt hjólhýsi við íbúðarhús í Graf-
arvogi og aðstoðaði lögregla við að
koma því í skjól. Einnig þuku þak-
plötur á Laugaveginum og foktjón
varð í vesturbænum.
Engin meiðsli urðu á mönnum
þegar hjólhýsi tókst á loft um
hádegisbilið á sunnudag í vindhviðu
í Kollafirði. Hjólhýsið valt á hliðina
og bíllinn sem dró það valt einnig.
I hjólhýsinu var tækjabúnaður
kvikmyndagerðarmanna sem hér
eru staddir til að gera kvikmyndina
Monster. Talsverðar skemmdir urðu
á hjólhýsinu og bílnum.
Vindurinn í 50 metra
á sekúndu í verstu hviðunum
Einstaka vindhviður geta orðið
verulega aflmiklar í Kollafírðinum.
Þannig sýndi vindmælir 41 metra á
sekúndu í fyrrakvöld í Kollafirðinum
en hviðan mældist 45 metrar á sek-
úndu í gærmorgun þegar rútan
fauk. I verstu hviðum fór vindurinn
upp í 50 metra á sekúndu samkvæmt
mælingum Veðurstofunnar.
Hjá Veðurstofunni fengust þær
upplýsingar að hér hafi fyrsta alvöru
haustlægðin verið á ferðinni, með
sterkri hæð yfir vestanverðu Græn-
landshafi. Stormviðvörun var gefin
út í gær fyrir Suðausturland, Aust-
firði og Miðhálendið en á þessum
slóðum lægði töluvert í gærkvöldi.
Fjölmörg
óhöpp til-
kynnt
lögreglu
EINN maður slasaðist lítillega þeg-
ar lítil rúta fauk út af Vesturlands-
vegi um níuleytið í gærmorgun.
Mikið hvassviðri var á Kjalarnesi og
í Hvalfirði á sunnudag og í gær, og
raunar víðar á Suðvesturlandi, og
voru fjölmörg óhöpp af þeim sökum
tilkynnt lögreglu.
Fimm óhöpp vegna foks á 200-300
metra kafla á Vesturlandsveginum
voru þannig tilkynnt lögreglu frá kl.
20 á sunnudagskvöld fram til mánu-
dagsmorguns. Um var að ræða bíla
með hestvagna og hjólhýsi, en að
sögn lögreglu var stormviðvörun í
gangi og þá ráðlegt að fresta för
slíkra farartækja. Einnig urðu fleiri
tilvik sem ekki voru tilkynnt lög-
reglu.
Þriggja tonna bíll út í móa
Auk rútunnar fauk annar bíll,
Ford Econoline sem vegur hátt í
þijú tonn, á hvolf út í móa en hann
hafði verið skilinn eftir í vegkanti við
Mosfellsbæ. Lögreglan í Reykjavík
varaði fólk við hvassviðri á Kjalar-
nesi og Hvalfirði, sérstaklega í
Kollafirði og þegar komið er upp úr
Kollafirði. Hættan var mest fyrir
stóra bíla sem taka á sig mikinn
vind.
Ökumaður rútunnar var einn í
SAMKVÆMT rannsóknum Heil-
brigðiseftirlits Reykjavíkur og
Hollustuverndar ríkisins og faralds-
fræðilegum rannsóknum sótt-
varnarlæknis, liggur fyrir sterkur
rökstuddur grunur um að Dole-
jöklasalat, sem flutt var til landsins
24. ágúst síðastliðinn, hafi orsakað
sýkingu fjölda einstaklinga af salm-
oneliu. Heilbrigðiseftirlit Reykja-
víkur hefur innkallað allt salatið úr
sendingunni. Um 70 einstaklingar á
höfuðborgarsvæðinu hafa greinst
með salmonellu undanfarna daga en
talið er að tíu- til tuttugufalt fleiri
hafi smitast.
Haraldur Briem sóttvarnarlækn-
ir segist búast við því að tíu til
fimmtán til viðbótar greinist með
salmonellu í dag og að líklega eigi
enn fleiri eftir að greinast með smit
þegar líður á vikuna, því nokkuð
langt geti liðið frá því að sýking
verður þangað til einkenni hennar
koma fram.
„Meðgöngutími sjúkdómsins get-
Um 70 manns hafa
veikst - grunur
beinist að jöklasalati
ur verið allt frá einum upp í tíu
daga. Þannig að ég reikna með því
að við munum sjá tilfelli langt fram í
þessa viku,“ segir Haraldur.
Hann segist eiga von á því að far-
aldurinn hafi náð hámarki og að
nýjum tilfellum fækki jafnt og þétt,
en því stærri sem faraldrar sem
þessi séu, því lengur séu þeir að
hverfa algjörlega.
Haraldur segir þrennt einkum
Hér birtast 40
myndverk eftir
34 Listamenn sem
túlka margvíslegar
ásjónur borgarinnar
í hundrað ár.
Myndunum fylgir
fróðleg umsögn
á íslensku, ensku
og þýsku.
Kynningarverð
4.990 kr.
-- .■mggmm
Mát og menntng
malogmennmgjs
N
Laugavegi 18 • Síml 515 2500 • Slðumúla 7 • Slmi 510 2500
valda því að svo sterkur grunur
beinist að Dole-jöklasalatinu. í
fyrsta lagi hafi verið talið víst að
þetta væri erlend baktería. I öðru
íagi hafi verið hægt að ganga út frá
því að þetta væri matur sem þyrfti
hvorki að steikja né sjóða. í þriðja
lagi hafi nánast allir sem veiktust
borðað salat. I sumum tilfellum
hefði fólk vitað að um þetta tiltekna
salat hefði verið að ræða og í öðrum
tilfellum hefði verið hægt að bera
saman fólk sem veiktist og fólk sem
ekki veiktist, þar sem þeir sem
veiktust höfðu borðað salat.
Salmonella hefur ekki fundist
í grænmeti hér á landi
Rögnvaldur Ingólfsson, sviðs-
stjóri matvælasviðs hjá Heilbrigðis-
eftirliti Reykjavíkur, segir að niður-
stöður faraldsfræðilegra rann-
sókna, þ.e.a.s. upplýsingar um hvað
og hvar fólk sem sýktist borðaði,
bendi sterklega til þess að umrætt
jöklasalat hafi valdið sýkingunni. Sá
grunur fáist hins vegar ekki stað-
festur fyrr en niðurstöður rann-
sókna á sýnum úr salatinu komi í
ljós, en það verði líklega á miðviku-
dag. Hann segir að í rannsókn þess-
ari hafi grunur eingöngu beinst að
innfluttum matvælum, vegna þess
að þetta afbrigði af salmonellu hafi
ekki fundist hér á landi áður.
Rögnvaldur segir að ekki sé vitað
til þess að sýking sem þessi hafi
fundist í grænmeti hér á landi, en
þess séu hins vegar dæmi erlendis.
„Ef sýkingu er að finna í græn-
meti er hugsanlegt að hún hafi kom-
ið sem mengun á akrinum og þá
hugsanlega með menguðum
húsdýraáburði eða vatni. Salatið er
síðan skolað áður en því er pakkað
og það hefur getað verið skolað með
menguðu vatni,“ segir Rögnvaldur.
Hann segir að erfiðara sé að finna
uppruna matarsýkinga sem verða af
völdum grænmetis en þeirra sem
verða af völdum annarra matvæla.
Þetta stafi meðal annars af því að sé
grænmeti sýkt veikist oft á tíðum
tiltölulega fáir sem neyta þess, því
sé það skolað mjög vel minnki líkur
á sýkingu töluvert.
Rögnvaldur segir brýnt að allt
grænmeti sem eigi að borða hrátt,
sé skolað vel með köldu vatni fyrir
neyslu.
„Það er ekki örugg trygging, en
fækkar bakteríum og minnkar þar
af leiðandi mjög líkur á sýkingu.
Einnig þarf að athuga að hrátt,
skorið grænmeti er alltaf kælivara,
en bakteríur geta fjölgað sér í
skornu grænmeti ef hitasitigið er of
hátt. Annað sem þarf að athuga er
að óhreinindi frá hráu grænmeti
berist ekki yfir í aðrar matvörur og
þá sérstaklega ekki í soðnar vörur.
Því er mikilvægt að aðskilja ólíkar
matartegundir og að þvo bretti vel á
milli þess sem grænmeti og annar
matur er skorinn.“
Rögnvaldur segir að hafi orsök
sýkingarinnar verið að finna í um-
ræddu jöklasalati, sé lítil hætta á
því að bakteríur hafi komist í annað
grænmeti í grænmetisborðum mat-
vörubúða, þar sem hver salathaus
sé innpakkaður í plast. Hins vegar
mælist hann til þess að þeir sem
hafi verið með salat þetta í kæliskáp
sínum, þrífi grænmetisskúffur vel
og mælir hann með því að þær séu
látnar fara í gegnum uppþvottavél.
Almar Örn _ Hilmarsson fram-
kvæmdastjóri Ágætis hf., sem flutti
inn áðurnefnda sendingu af Dole-
jöklasalati, segir mikilvægt að haft
sé í huga að ekki sé búið að stað-
festa að sýkinguna megi rekja til
jöklasalatsins og segist hann sjálfur
hafa nokkrar efasemdir um að sú sé
raunin.
„Fólk hefur greinst með veikina
sem ekki hafði borðað á veitinga-
stöðum eða verslað í verslunum sem
höfðu verslað við okkur,“ segir Alm-
ar. „Jafnframt eru velflest tilfellin
bundin við Reykjavíkursvæðið, en
við dreifum þessu káli líka á Aust-
firði og Suðurnes. En við bíðum eft-
ir niðurstöðum og vonum náttúrlega
að hið rétta komi í ljós í málinu.“
Ekkert í vörumeðhöndlun hér
hefði getað valdið sýkingunni
Komi í ljós að umrætt jöklasalat
hafi verið sýkt, segist Almar hafa
fengið staðfestingu frá Heilbrigðis-
eftirliti Reykjavíkur á því að ekkert
í vörumeðhöndlun Ágætis hafi get-
að valdið sýkingunni.
„Hverju kálhöfði er pakkað inn í
plast og allt er þetta í lokuðum köss-
um,“ segir Almar. „Það eina sem við
gerum er að taka við kössunum og
senda þá á áfangastað. Ef salmon-
ellan er í vörunni hefur hún því ver-
ið í henni frá upphafi."
Hann segir að Ágæti hafi þegar
lagt fram athugasemdir og fyrir-
spurnir til Dole í Bandaríkjunum.
„Við erum byrjaðir á því að kanna
málið frá okkar hendi og við munum
grípa til þeirra ráðstafana sem við
teljum þörf á þegar niðurstaðan
liggur fyrir," segir Almar.
Hann segir að annað sem veki
efasemdir um að orsökina sé að
finna í jöklasalatinu, sé sú stað-
reynd að Dole framleiði um 250.000
kassa af salatinu á viku, en aðeins
um 80 til 100 kassar hafi komið til
landsins í umræddri sendingu. Hafi
salatið verið sýkt, vakni því sú
spurning hvers vegna ekki hafi
komið upp slíkur faraldur annars
staðar.