Skírnir - 01.01.1877, Side 127
RÚSSLAND.
127
í áframhaldsgrein um Austræna máliS skulum vjer geta þess
lielzta, sem gerzt hefir bæöi í Litlu Asíu og á Balkansskaga.
þegar svo er heitiS á áhuga og alla krapta einnar þjóðar
til stórræöa, sem nú á Kússlandi, þá gætir lítií) annara viSburða,
t>ó verSa kunni. Menn vita, að andlegir straumar vorrar og
ennar undanfarandi aldar hafa einnig fundiS sjer farveg til
Rússlands. Menn vita, a8 fræ8ikenningar, sem eru tí8ar hjá
vesturþjóöum álfu vorrar og þeirra frelsiskva8ir hafa sáð fræi
gínu á Rússlandi, þó kalla megi, ab þa8 hafi falliö þar milli
þyrna og þistla. Allar frelsishreifingar sem vakna hjá ungum
mönnum — einkum viÖ háskólana — á Rússlandi, ver&a skjótt
niSur bældar. þær láta sig líka optast í ijósi meb svo óstefiegu
móti , sem allajafna er títt, þar sem þegnlíf manna liggur undir
svo þungu fargi, sem á Rússlandi. Stjórninni mun þykja þaö
nóg fyrst um sinn, sem keisarinn gerbi 1861, er bann aftók ena
gömlu þrælkun, og ab hjer hafi komib góbur ylur til gróbrar í
jarðveg þjóblífsins — en hugarglób ungra manna, sem heimta frelsi
vestlægu þjóðan'na, þykir henni forsjállegast ab slökkva sem fyrst;
enda á hún sjer svala staÖi (Siberíu), þar sem hún ætlar
þeim a8 kæla sjer. Margir af þessháttar mönnum kornast til
útlanda, hæbi karlar og konur, og jafnan er þeim vib brugÖiÖ
til dæmis um hófleysi og frekju í háttum og hugsunum. Sviss-
lendingum ætti sízt ab verÖa bilt vi8 frjálslegan hugsunarbrag
og frjálslegt athæfi, en þeim hefir þótt nóg um suma Rússana,
og þá ekki sízt konurnar, sem í útlegb sinni hafa gengib til
náms vib háskóla Svisslendinga. Frelsishreifingarnar á Rússlandi
hafa legib nibri um en síbustu ár, síban stjórninni tókst ab upp-
ræta ,,gjöreybenda“-(nihilista) fjelagiÖ, en stundum bærir á undir-
öldum, sem rísa dáltib í svipinn og hverfa stundu síÖar. Líkt
tilfelli barst í sögur frá Pjeturshorg uudir árslokin. þar er
kirkja, sem Kasankirkja er kölluÖ, og var messugjörb haldin 18.
des. (á „Níkulásdag“, sem Rússar halda helgan). Undir lok
messunnar kom sægur ungra manna inn í kirkjuna og höfÖu
heldur hátt og tölubu og hlógu, sem um ekkert væri ab vera.
Eptir messulok gekk flokkurinn út fyrir dyr kirkjunnar, og nam
þar stabar. KirkjufólkiÖ staldrabi þá líka vib, og skyggndist