Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1913, Qupperneq 16

18
i Landsbókasafninu, 80 bis. — Hóíundurinn var prestur á Ofanleiti
1689—1713. Bókin er litil, drepur þó á ýmsu og má merkileg heita
nú fyrir aldurs sakir.
Dr. Kristian Kálund getur í bók sinni um Island1) um allskemti-
lega lýsingu á eyjunum, með uppdrætti og myndum, eptir S. M.
Holm, ritaða 1776. Sú bók er nr. 1677 í 4 bl. br. í Nýja safni og
heitir2): »Undervisan um Vestmannaeyja háttalag og bygging«.
Handrit þetta hefi eg ekki enn þá átt kost á að sjá, en eg ræð af
titlinum, að það sé einungis afskrift af bók síra Grissurar.
2. » Utskýringartilraun yfir Vestmannaeyjar«. — »Enduð á Ofan-
leiti 17. júlí 1843. J. Austmann (prestur á Eyjum)«. Er þetta sókn-
arlýsing síra Jóns Jónssonar Austmanns, er prestur var á Ofanleiti
1827—58, fyrir og eftir sameiningu brauðanna, sú er hann samdi
fyrir Bókmentafélagið og er hún nú í handritas. þess í Landsbs.,
nr. 19 í arkarbr., 80 bls. Er þessi lýsing öll allmikil bók; fyrst er
um Heimaey, 17 bls., síðan um úteyjar og sker, 18.—41. bls.; þá
»Viðbætir«, sérstök svör upp á spurningar félagsins, bls. 42—53;
síðan »Athugasemdir«, bls. 53—61; þá smákaflar nokkrir á bls, 61—
66: «Um sker og grynningar« o. s. frv., »Fuglar þeir sem verpa i
Vestmannaeyjum», »Kostir og ókostir á Vestmannaeyjum yfir höf-
uð;« »Hellar í Vestmannaeyjum«, bls. 67—73; »Fiskimið«, bls. 73—77.
3. Vestmannaeyjar eftir Jónas Hallgrtmsson, allmikil ritgerð, 60
bls. hálfar, hluti úr »Landlýsingu« hans er vera skyldi 1. deild af
»íslands lýsingu«; er þessi ritgerð fremst í kaflanum »Eyjar og sker«
og er því að eins landlýsing. Er hún bygð á lýsingu síra Jóns
Austmanns og sjálfsagt að sumu leyti á eigin rannsóknum Jónasar,
sem þó aðallega voru jarðfræðislegar, samkv. dagbók hans, nr. 10
í arkarbr. i handrs. Bókmentafél. í Landsbs. Lýsing Jónasar er i
nr. 27 í 4 bl. br. í handrs. Bókm.fél. í Landsbs.
4. »Lýsing Vestmannaeyja sóknar, samin árið 1873 af Brynjólfi
Jónssyni, presti í Vestmannaeyjum«. Þessi sóknarlýsing er í nr. 71
í arkarbr. í handrs. Bókmfél. í Landsbs., er á 80 bls. í 4 bl. br.
Hún er að ýmsu leyti góð og fyllri en hinar .eldri; á bls. 36—52 er
skrá um mið umhverfis eyjarnar og er hún með merkilegum skýr-
ingum.
Engar af þessum Vestmannaeyja lýsingum hafa verið prentaðar
enn þá, að eins 3 smákaflar úr hinni fyrstu á bls. XXX.—XXXIV.
‘) Bidrag til en hist. topograf. beskrivelse af Island, I, bls. 285, nmgr.
*) Katalog over de oldn.-isl. hándskrifter i Kubeuhavns offentlige biblioteker,