Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1983, Page 40

44
ÁRBÓK FORNLEIFAFÉLAGSINS
rannsakað var 1982. Ekkert verður ráðið um afstöðu barnskumlsins,
sem fannst 1978, til gjóskulaga þar í bakkanum. Hafi verið álíka djúpt
niður á það og fyrrnefnda kumlið er þó líklegt að það sé af svipuðum
aldri.
IV. Samantekt og niðurstöður
Kumlin þrjú, sem hér hefur verið fjallað um, voru gerð með
skömmu millibili, það elsta rétt eftir að Landnámslagið féll og það
yngsta um sama leyti og gjóskulagið E-1 myndaðist. Gert er ráð fyrir
að þessi tvö gjóskulög séu frá um 900 A.D. og 934 A.D. ± 2 ár sbr.
kafla II. Annað tveggja kumlanna, sem áður höfðu fundist, lendir innan
sömu tímamarka en ekki er hægt að fullyrða neitt um aldur hins
kumlsins. Það sem vitað er um sögu þessa kumlateigs spannar sam-
kvæmt því aðeins um þrjá áratugi. Fleiri fundir kunna að leiða lengri
sögu í ljós.
Hugsanlegt er að kumlateigurinn við Hrífunes hafi lagst af eftir gosið
í Eldgjá. Gjóskulagið E-1 er svo þykkt um alla Skaftártungu (10—40 cm)
að þar hefur verið lítt byggilegt næstu árin og e.t.v. áratugina eftir að
það féll. Líkur fyrir því að byggð hafi lagst af um tíma eru allsterkar,
sé miðað við reynsluna af Kötlugosunum 1625 og 1755, en í því fyrra
fóru 18 býli í Skaftártungu í eyði um tíma - og öll nema eitt voru í eyði
árið 1756 (Sigurður Þórarinsson 1975). Hafi byggð verið ofar í Skaft-
ártungu en nú er þegar E-1 féll, t.d. þar sem nú kallast Tólfahringur,
hlýtur hún að hafa lagst af a.m.k. um tíma og e.t.v. dl fullnustu.
Lokaorð
Eins og fram kemur í inngangi er textinn að mestu skrifaður af fyrri höfundi greinar-
innar og ber hann einn ábyrgð á því sem í greininni stendur. Sven Þ. Sigurðsson heirnil-
aði afnot af dagbókum Sigurðar Þórarinssonar og las einnig handrit að greininni. Gísli
Gestsson lánaði stereomyndir frá uppgreftri konukumlsins í október 1982 og útskýrði
framvindu hans en hvort tvcggja auðveldaði frásögnina af þeim hluta rannsóknarinnar.
Gunnar Guðmundsson og Gunnar Ólafsson veittu margvíslega aðstoð við rannsóknina í
október 1981. Eru þeim öllum færðar þakkir fyrir.
Heimildaskrá:
Guðrún Larscn, 1978. Gjóskulög í nágrenni Kötlu. Ritgerð til 4. árs prófs í jarðfræði við
Háskóla íslands. Óútg. 59 bls. og kort.
Guðrún Larsen, 1979. Um aldur Eldgjárhrauna. Náttúrufræðingurinn 49, 1-26.
Guðrún Larsen, 1980. Um aldur Eldgjárhrauna - Svar. Náttúrufræðingurinn 49,
319-320.