Tímarit Hins íslenzka bókmentafélags - 01.01.1884, Side 48

48
Oddr biskup samið slíka máldagabók, enn hún brann
ásamt öllum bókum hans 1630, og eftirmaðr hans,
Gísli biskup, hafði litið um það skráð, svo Brynjúlfr
biskup hafði ekki við annað að styðjast enn máldaga
þeirra Vilchins og Gísla Jónssonar, og var eins og
biskupsdœmið hefði ekki verið vísíterað í 50 eða sum-
staðar í 60 ár. Að þvi er snerti kirkna reikninga, þá
lá við sjálft, að margar þeirra mundi missa mikinn
hluta eigna sinna, jafnvel fasteignir og itök, ef Brynj-
úlfr biskup hefði ekki með skynsemd og dugnaði reist
við þvi rammar skorður ; þess vegna hóf hann, jafnskjótt
og hann tók við biskupsdœminu, vísítatsíuverk sitt,
fyrst um Vestfirðingafjórðung, og þá um alla sýslu
sína, nærri því á hverju ári, svo hann í 2. Vestfjarða
vísítatsíuferð sinni kom að Stað í Aðalvík 1644, og
hafði biskup ekki komið þangað í 100 ár eða lengr, frá
tið Ogmundar biskups. Brynjúlfr biskup samdi greini-
lega og fullkomna máldagabók, sem var mjög fyrir-
hafnarmikið vegna tregðu sumra kirkjueigenda, og af
því, að kirkjufén höfðu um svo langan tíma farið
margra á milli og bágt var að vita, hvar þau vóru
niðr komin. Hann skrifaði upp eignir allra kirkna í
föstu og lausu, utan og innan kirkju, eftir því sem
hann framast vissi, að þær áttu með réttu, þó þannig,
að íjárhaldsmenn kirkna og staðarhaldarar væri í
haldnir. Hann þakkaði kirknanna vegna þeim, sem
við héldu þeim vel og fjármunum þeirra, eða gáfu
þeim eitthvað, og fékk með því marga til að gera enn
betr til þeirra. Enn það, sem hafði gengið undan
kirkjunum eftir Gísla máldaga, bauð hann alvarlega
og þrásœkilega fjárhaldsmönnum kirkna að innheimta
eða bœta. Af vísítatsíubók hans sést, hversu erfiðir
sumir kirknaeigendr vóru honum í þessu, og þegar
hann fór að þreytast af að eiga í stríði við þá, bar
hann málið 1659 á alþingi undir lögmennina Árna