Eimreiðin - 01.01.1904, Page 23

23
útlendu efni. Áður var fataefnið eingöngu úr ull, en nú um þess-
ar mundir er silki og flos orðið alment, einkum silkisokkar og
silki- og flosvesti«.
Á 19. öldinni hélt smekkurinn sér með tilliti til einlitra, dökk-
leitra fataefna. Pó var miklu fé og fyrirhöfn varið til þess að
skreyta fötin: Treyjan og upphluturinu var einkum skreytt gull-
og silfurútsaum, og pilsið skreytt ýmsum litum. (16. og 17.
mynd).
Skartgripirnir. Á söguöldinni var það, eins og áður er
sagt, almennur siður, að festa fjölda skartgripa á kvenbúninginn.
Sú tízka hefur óefað haldið sér öld eftir öld. Varla hefir þó kven-
búningurinn verið mjög hlaðinn skartgripum á tímabilinu næst á
undan viðreisnartímanum.
Pegar það varð aðaltízka á Norðurlöndum að bera dýr föt
og skartgripi, þá urðu
og skartgripirnir um
sömu mundir tíðari á
íslandi. Á kvenbún-
ingnum frá 1652 (2.
mynd) er aðeins einn
skartgripur; hann hang-
ir í festi um hálsinn.
En á búningunum frá
168 5 eru tvöfaldar spenn-
ur á brjóstum og raðir
minni skartgripa niður eftir börmunum. ‘ fetta var þýzk tízka, sem
fljótt hafði breiðst út til Norðurlanda. Hún var ekki almenn í
byrjun 16. aldar. Hvidtfeldt segir, að danski aðallinn hafi eigi
borið gullfestar um þær mundir. En á 17. öld varð allmikil breyt-
ing í því efni. Pað kom og í ljós á íslandi, því þar urðu gull-
festar um háls og axlir hátízka. Auðvitað kom tízka þessi nokkru
seinna til íslands en til nágrannalandanna, en á hinn bóginn hélt
hún sér lengur þar (7., 8., 10. c. og 12. mynd).
Tréskurðurinn1 og hið drifna látúns- og málmsmíði íslendinga
bendir augljóslega á listasnið, er rekja má frá víkingaöldinni, öld
eftir öld til vorra daga. Nálega eins er því varið, að því er silf-
urgripina snertir (30. mynd).
1 Sbr. Arthur Feddersen: Islandsk Kunstindustri sTidsskrift f. Kunstindustri«
1887.