Eimreiðin - 01.01.1904, Page 51

5i
Hvort bindið er um 300 bls. í hinu fyrra eru 146 kvæði og
stökur, 88 frumkveðin, 58 þýdd; í síðara bindinu eru 100 frumkveðin
kvæði, en 21 þýdd. Tel ég þá öll kvæði sérstök, sem fyrirsögn hafa,
þótt þau heyri til stærri heild.
I þessum bindum eru mörg beztu kvæði skáldsins, kvæðin um
ýmsa merkismenn sögunnar: Snorra Sturluson, Jón Arason, Hallgrím
Pétursson, Guðbrand Hólabiskup, Eggert Ólafsson, Lúther. í’ar eru
og þjóðhátíðarkvæðin, íslands landnám, Hólastifti, ýms ferðakvæði og
sveitakvæði t. d. Skagafjörður. í’ar er kvæðið um hafísinn, þar er hið
ódauðlega kvæði um íslenzkuna, og fjöldi annarra kvæða, einkum tæki-
færiskvæða við ýms hátíðahöld, til einstakra manna o. s. frv. Hafa
flest birzt áður, en nokkur eru ný. í fyrra bindinu eru auk ýmsra
annarra þýddra kvæða ssýnishom af lýriskum kveðskap Norðmanna
síðan 1835«. Hefur mest af því birzt í Eimr. og víðar, nema skínandi
þýðing á kvæði Bjömson’s »Bergljót«. í síðara bindinu em gullvægar
þýðingar ágætra Ijóða eftir Drachmann, Tennyson, Longfellow o. fl.
Hér kennir því margra góðra grasa, en svo ágætt safn sem þessi tvö
bindi yfirleitt em, dylst þó engum, sem fylgst hefur með ljóðagerð
Matthíasar, að enn em ókomin mörg ágætustu ljóðin hans; í þessum
bindum eru t. d. nálega engin erfiljóð, en ýms erfiljóð hans má telja
til fegurstu gimsteinanna í öllum íslenzkum skáldskap. Þau tvö bindin,
sem ókomin eru, mega því vera engu minna tilhlökkunarefni en þau,
sem þegar em komin.
Það er einkennilegt við Matthías, að æskufjör hans og kraftur
þverrar ekkert með aldrinum. Aldrei hefur hann kveðið betur en ein-
mitt nú. Að tveim árum liðnum verður hann sjötugur, og þá verða
öll ljóðmæli hans komin út — í fjómm fögmm bindum. Verður þá
ástæða fyrir þjóðina til að átta sig á og minnast, hvílíkt stórvirki þetta
»skáld af guðs náð« hefur unnið fyrir bókmentir vorar. Hugsum oss
Matthías horfinn úr bókmentunum, — hvílíkt voðaskarð fyrir skildi!
Enginn á fremur en hann skilið að heita þjóðskáld. Mörg af kvæð-
um hans em hverju bami kunn og hann hefur verið framsögumaður
þjóðar sinnar á flestum gleði- og soigarstundum hennar um 30—40
ára skeið. Þegar hann slær hörpuna, lifnar lífæð flestra, því strengirnir
era spunnir úr hljómskærustu hjartataugum íslenzkunnar og ómur þeirra
er bergmál vorra björtustu vona.
Hrifið hjarta væri hæst harpa,
hæstri bifan ef heyrast mætti!
kveður hann sjálfur; og hver hefur ekki heyrt það og fundið í feg-
urstu ljóðunum hans?
Braglistin er elzta íþrótt vor. Öld eftir öld hafa íslenzku skáldin
leikið sér að því, að bregða æ slungnari hljómþætti úr hreimskærum
orðum, sem íslenzkan er svo auðug af; þess vegna er skáldamálið orðið
slíkur undragripur andans.
Og bragsyngara skáld en Matthías, held ég vér höfum aldrei átt.
Hann getur leikið sér að hverjum bragarhætti, fornum og nýjum;
ljóðafák hans verður aldrei fótaskortur, hversu »bratt stiginn bragar
fótum« sem vegurinn er. Orðgnóttin er óþrotleg, því bæði á hann
4*