Ársrit Hins íslenska fræðafjelags í Kaupmannahöfn - 01.01.1921, Qupperneq 21

Kaflar úr fornsögu Austurlanda
21
og vísindamal, en smátt og smátt veröur Semítatungan,
babylónskan, líka ritmál jafnhliða forntungunni, og er
tímar liðu varð hún einvöld í bókmentunum. Saga hinna
elstu áraþúsunda, sem hægt er að skygnast í (4000—2000
ár f. Kr.), er enn mjög óglögg og í þoku; þó hafa rann-
sóknir seinni tíma skýrt margt þar að Iútandi og leitt
ýmislegt merkilegt í Ijós, sem menn vissu ekki áður.
Fullkomlega áreiðanlegt tímatal fæst ekki fyrr en um
2400 f. Kr., en úr því er óslitin viðburða- og konungaröð
niður úr. Merkilegt er það, að hinar nýjustu rannsóknir
virðast benda til þess, að veldi Babylónarríkis hafi aldrei
verið meira og víðtækara en einmitt á þessum elstu rökk-
uröldum, og þá hafi einmitt menning Babylóníu haft mest
áhrif á aðrar þjóðir og fengið mesta útbreiðslu. Enn
hefur blæjan lítið dregist frá þessum fornu tímum, en þó
má um gloppur blæjunnar fá undramikla útsjón yfir forn-
ar þjóðir og örlög þeirra, þó alt sje í móðu. Menningar-
sagan hefur á seinni árum teygst miklu lengra upp á við,
en nokkrum gat komið í hugarlund.
Á Súmera-tímanum og oft síðar skiftist Mesopótamía
í mörg smáríki, og urðu sum þeirra voldug í bili, ljetu
mikið til sín taka og náðu yfirráðum yfir miklum og víð-
lendum hjeruðum; hinir smærri konungar urðu ljensmenn
hinna stærri, en slík ríkjaskipun er jafnan mjög óstöðug;
óánægðir og óstýrilátir ljensmenn brjótast undan og brjóta
aðra undir sig, og eí aðalríkið getur ekki haldið í hemil-
inn á þeim með harðneskju og hervaldi, þá liðast það
sjálft í sundur. Hinar voldugustu konungaættir á þeim
tímum voru jafnan bundnar við einhvern fornheilagan
musterisbæ eins og t. d. konungaættirnar í Larsa, Isin,
Eridu, Úr o. s. frv. Babylon var þá ekki enn verulega
komin til sögunnar, sú borg varð ekki höfuðbær Baby-
lónarríkis fyrr en löngu seinna, nálægt 2400 árum f. Kr.
Rannsóknir seinni ára hafa leitt í ljós fregnir um mikla