Ársrit Hins íslenska fræðafjelags í Kaupmannahöfn - 01.01.1921, Blaðsíða 67
Verksmiðjuiðnaður og þjóðarheilsa
67
jeg astla að reyna að skýra frá helstu atriðunum í mál-
efni þessu frá sjónarmiði þjóða- eða þjóðflokkalíffræðinnar,
og láta mjer eigi nægja að benda aðeins á hið tilfinnan-
legasta böl, sem leiðir af þessu fyrir þjóðfjelagið.
þjóðfjelagsfræðingar og jafnvel læknar líta venjulega
að eins á yfirborðið á málefni þessu. feir hugsa sem
svo: Þau auðæfi, sem streyma inn í landið, og eru að
þakka hinum hraðvaxandi iðnaði, eru oss kærkomin. Lát-
um því vera! En vjer verðum vissulega að vinna jafn-
framt að almennri velgengni og að heilsusamlegum endur-
bótum, til þess að verjast illum afleiðingum. Slík hugs-
un er röng, því að mikið af því böli, sem á rót sína að
rekja til verksmiðjanna, er eigi svo auðvelt að uppræta,
og skal jeg þegar leiða rök að því.
t*að mætti ræða fyrst rækilega um það atriði, hvort
þær miljónir, sem streyma inn í landið, sjeu í raun og
veru til gagns fyrir þjóðina. Eað er ástæða til þess að
efast um það; því að reynslan kennir oss, bæði fyr á
tímum og nú, að skjót og mjög vaxandi velmegun hefur
getið af sjer óþrjótandi kröfur; óhófið vex, kveifaraskap-
urinn eykst, starfslöngunin minkar o. s. frv. Sællífi gerir
menn mjög makráða og það kemur brátt í ljós á börn-
unum; konurnar taka meir og meir að forðast barneign,
og það má sjá það víða, að velmegandi hjón af ásettu
ráði eiga ekki börn eða þá einungis eitt eða tvö börn.
Eetta hefst meðal hinna velmegandi manna í þjóðfjelag-
inu, en smátt og smátt breiðist þetta út niður á bóginn,
og eyðileggur smátt og smátt þjóð, sem áður hefur verið
kjarngóð. Eetta er það, sem kallað hefur verið þjóð-
flokkssjálfsmorð.
Vjer Norðurlandabúar ættum t. a. m. ekki að leita
oss fyrirmyndar á Frakklandi, sem er eitt hið frjósamasta
land í Evrópu, en þjóðin þar hefur hvorki lóngun eða
kraft til að fæða og uppala nægilega mörg börn; í stað
5*