Ársrit Hins íslenska fræðafjelags í Kaupmannahöfn - 01.01.1921, Side 98

g8
Manníjelagssiðferði
unum eru notaðar mest ímyndaðar ástæður og tölur, svo
að það hefur eigi hina minstu þýðingu að muna geranda-
tölurnar eða niðurstöðuna. Hvaða ánægja er að reikna
út, hvað einhver ímyndaður kaupmaður fær í ágóða með
því að kaupa skipsfarm, sem eigi er til, fyrir geypiverð,
þá er hann selur hann aftur fyrir geypiverð, og það er
enn fjær sanni. Menn segja að þetta sje æfing fyrir
hugsunina. En er menn æfa minnið, þá kenna menn þó
eigi börnunum um ímynduð lönd eða um ríki og kon-
unga, sem hafa aldrei verið til. Menn kenna þeim sanna
sögu og latidafræði, og láta æfingu minnisins vera sam-
fara verulegu þekkingarnámi.
En því er eigi farið eins að í reikningi?
Mannfjöldi á allri jörðinni er nú talinn 1700 miljónir
og Borgundarhólmur 588 □ kílómetrar. Ef tveir menn
geta staðið á hverjum □ metri, geta þá allir menn á
jörðinni staðið á Borgundarhólmi? Pað er fróðleikur í
þessu reikningsdæmi. Slík dæmi má búa til mörg.
Og siðferði: Lát barn reikna út, hvað mildð sá
maður, sem eyðir daglega 2 kr. í áfengi, eyðir á ári, og
hve mörg stígvjel mætti kaupa fyrir það handa börnum
hans, ef stígvjelin kosta svo og svo.
Lát barn reikna út, hve mikið hver geti sparað á
ári, ef hann leggur eina krónu í sparisjóðinn á viku.
Hve mikið yrði það, ef einn maður af hverri fjölskyldu
gerði það fyrir 600000 fjölskyldur. Hve mikið yrði það
á tíu árum? Hve mörgum gæti sparisjóðurinn lánað af
fje þessu til þess að reisa góð verkmannahús fyrir o. s. frv.
Sparsemin hefur tvær hliðar: aðra, sem snýr að
þeim einstakling sjálfum, sem sparar, hvað hann eignist
með því að spara-svo og svo lengi, og hina, sem snýr
að mannfjelaginu, hvað þjóðfjelagið vinnur við það að
margir spari. fað hefur verið mikill skaði fyrir spar-
semina, að menn tala ávalt við almenning um þá hliðina,