Ársrit Hins íslenska fræðafjelags í Kaupmannahöfn - 01.01.1921, Blaðsíða 66
66
H. Lundborg
vinnu og algengrar vinnu; sökum þess urðu þeir að lifa
á sveita annara.
Campbell-Bannermann, er seinna varð ráðaneytisfor-
seti, fullyrti 1903 í ræðu, er hann hjelt í Lundúnum, að
yfir 12 miljónir Englendinga væru öreigar og ættu við
sult og seyru að búa. William Booth, yfirforingi frelsis-
hersins, dró þá ályktun á sínum dögum, að hjer um bil
hálf önnur miljón manna í Lundúnum (32 af hverju hundr-
aði borgarbúa) ættu við stöðuga fátækt að búa, — og
þetta væri í þeim bæ, sem líklega væri auðugastur í
heimi.
Galton-rannsóknarstofnunin í Lundúnum hefur birt
nákvæmar skýrslur um barnafjölda hverra foreldra aföll-
um stjettum á Englandi, og árangurinn er þessi: hverjir
foreldrar meðal mentaðra manna eiga að meðaltali 1,6,
meðal lítt gáfaðra manna 6,6 og meðal glæpamanna 7
börn. Ómenni þjóðfjelagsins eiga mestan fjölda barna
án þess að finna til ábyrgðar; mörg þeirra deyja, og
börn þessi eru líka afturkreistingar eins og foreldrar þeirra.
Pað verður því hlutskifti þeirra, sem eru duglegri, að sjá
fyrir börnum þessum, og það er lagt þeim á herðar af
mönnum, sem venjulega hirða ekki hið minsta um eigið
afkvæmi sitt. Menning vor er ekki meiri en svo, að
slíkt getur átt sjer stað aðfinningarlaust nálega um allan
heim.
Tölur þessar eru sannarlega hryggilegar. Svona
langt er nú gömul menningarþjóð leidd, sú þjóð, sem
gerðist fyrst allra iðnaðarþjóð. Pað er auðskilið, að Eng-
lendingar gerist nú áhyggjufullir af vottorðum þessum um
veikleika og úrkynjun, sem tekur alstaðar að gera vart
við sig.
Menn hafa venjulega enga glögga hugmynd um, hve
afleiðingar verksmiðjuiðnaðarins eru hættulegar fyrir ein-
staklingana og þjóðfjelagið. Pað er mjög flókið mál, en