Ársrit Hins íslenska fræðafjelags í Kaupmannahöfn - 01.01.1921, Blaðsíða 107
Mannfjelagssiðferði
IQ7
ríki, þar sem almenningsálitið er sú stefna, sem ræð-
ur, vilja gefa út þjóðfjelagsfræði, er það þá eigi natiðsynlegt,
að nefna málgögn almenningsálitsins og þær siðferðislegu
kröfur, sem heimta verður af málgögnum þessum? Eins
og kunnugt er kemur almenningsálitið í ljós á þennan
hátt: i) í blóðunum, 2) samþyktum almennra funda og
3) á atkvæðaseðlunum.
Hlutverk blaðanna er að útvega þau gögn, frjettir
og skýrteini, sem þarf til þess að byggja almenningsálitið
á, einnig að styðja að því með góðum og upplýsandi
greinum, að almenningsálitið taki þroska, og enn fremur
að bera fram almenningsálitið. Er þá skýrt frá því í
þjóðfjelagsfræðinni, hvílíkur glæpur það er gagnvart þjóð-
lífinu, að tæla almenningsálitið, að villa sjónir fyrir því
og ljúga að því, og að það er jafnódrengilegt að selja
falsaðar frjettir og skýrteini sem sviktiar vörur? Eða er
ef til vill engin þörf á að minna þá menn á þetta, sem
ætla að gerast blaðamenn? Eða er það nokkuð skýrt í
þjóðfjelagsfræðinni, hve ærulaust verk það sje, að mis-
beita valdi blaðanna í þjónustu einstakra manna, hafandi
eigi annað fyrir augum en hag, hvatir og málefni þeirra?
Höfum vjer eigi þörf á, að slíkt sje nefnt rjettu nafni í
þjóðfjelagsfræðinni, einmitt í þjóðfjelagsfræðinni ?
Eða þá hin önnur aðferð þjóðfjelagslífsins,
er almenningsálitið kemur í ljós á fundum í fjelögum.
Er óþarfi að útlista það í þjóðfjelagsfræðinni, hve ófje-
lagslegt það er, hve ósiðlegt í tilliti til mannfjelagsins, ef
einstakir menn kom fram á mannfundum eigi til þess að
hlýða á, heldur til þess að hafa áhrif á samþyktir fund-
arins með harðneskju og hótunum eða með lognum fram-
burði, og að slíkt má eigi þola?
Og mundi það eigi á sama stað í þjóðfjelagsfræðinni
vera ástæða til þess að vara við þeirri alkunnu tílhneig-
ingu, sem >múgasiðferðið< (massemoralen) eða »sam-