Morgunblaðið - 06.03.2001, Blaðsíða 59

UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 6. MARS 2001 59
EITT mesta hitamálið í Skaga-
firði nú er lokun pósthúsanna á
Hofsósi og í Varmahlíð. Þetta er
gert í nafni „hagræðingar“ sem felst
í skertri þjónustu og uppsögnum
starfsfólks. Íbúar í Skagafirði hafa
mótmælt þessum gjörningi bæði
með undirskriftum og með ályktun á
fjölmennum fundi á Hofsósi 21.
febrúar. Þar mættu tveir fram-
kvæmdastjórar Íslandspósts hf. og
gerðu grein fyrir sjónarmiðum sín-
um í málinu.
Hver ber ábyrgð
og hverjir ráða?
Stefna og markmið stjórnar Ís-
landspósts hf. virðast mjög óráðin,
einkum hvað varðar þjónustuskyld-
ur fyrirtækisins. Þannig er óljóst
hver ber ábyrgð á ráðstöfunum sem
leiða til skertrar þjónustu. Það mat
kom fram hjá fulltrúum Íslands-
pósts hf. á fundinum á Hofsósi, að
þessar ráðstafanir kæmu stjórn fyr-
irtækisins ekkert við. Það gengur
þvert á orð samgönguráðherra, sem
hefur vísað til ábyrgðar stjórnarinn-
ar. Framkvæmdastjórar Íslands-
pósts hf. hafa heldur ekki treyst sér
til þess að staðfesta að stjórn fyr-
irtækisins, eða samgönguráðherra,
yfirmanni póstþjónustunnar í land-
inu, hafi verið kynntir allir þættir
þessa máls. Einnig er vafamál hvort
Póst- og fjarskiptastofnun hefur
verið upplýst um alla þætti málsins,
en hún skal hafa umsjón með póst-
málum á landinu og eftirlit með
framkvæmd laga og reglna um póst-
þjónustu. Ferill ákvörðunartöku og
umboð til breytinga eru því fullkom-
lega óljós. Ekkert samráð virðist
hafa verið haft við heimamenn,
hvorki sveitarstjórn Skagafjarðar né
íbúa á viðkomandi þjónustusvæðum.
Einnig er fullkomlega óljóst hvort
mótmæli og undirskriftir heima-
manna hafa nokkurn tíma verið
kynntar fyrir stjórn Íslandspósts hf.
Póst- og fjarskiptastofnun ber að
setja fram gæðakröfur sem ná til
póstþjónustu í landinu varðandi
móttöku, dreifingu, öryggi póstsend-
inga og allan aðbúnað. Jafnframt er
skylda sömu stofnunar að fram-
fylgja slíkum reglum.
Trúnaðarskylda
póstsins
Mikilvægt er að það liggi fyrir
með skýrum hætti að Póst- og fjar-
skiptastofnun hafi fjallað um og
samþykkt þær skerðingar á gæðum
þjónustu sem nú standa til í Skaga-
firði. Það er einnig fullljóst að sam-
gönguráðherra er yfirmaður Ís-
landspósts hf. og eftirlitsaðilans,
Póst- og fjarskiptastofnunar, og ber
því ábyrgð á gerðum þeirra beggja.
Póstþjónustunni ber samkvæmt lög-
um að sýna viðskiptavinum sínum
fullan trúnað bæði í póstmóttöku og
dreifingu. Sú trúnaðarskylda starfs-
fólksins helst eftir að það hættir
störfum. Með þessu er krafist öllu
meira af afgreiðslufólkinu en í
venjulegri búðar- og bensínaf-
greiðslu.
Hver er ímynd
Íslandspósts hf.?
Svo virðist að með hlutafélaga-
væðingu mikilvægrar almennings-
þjónustu eins og póstþjónustu hafi
verið búinn til einhver óskapnaður
sem enginn virðist geta ráðið við eða
gert kröfur til. Ákvörðunartökur
fyrirtækisins virðast ekki vera á
ábyrgð neins sérstaks aðila þó að yf-
ir henni sé bæði stjórn og ráðherra
samgöngumála sem æðsti yfirmað-
ur. Einnig virðist sem allt kapp sé
lagt á að fyrirtækið verði sem selj-
anlegast þegar einkavæðingarskref-
ið verður stigið til fulls. Þá er nauð-
synlegt að vera búinn að losa sig við
ýmsa óarðbæra skanka sem óvíst er
að gefi beinan peningalegan hagnað.
Í lögum um póstþjónustu (IX kafla)
stendur að hluti hennar megi vera
óarðbær, en þá komi til jöfnunar-
gjald frá Póst- og fjarskiptastofnun.
Í þessu máli vanmetur Íslandspóst-
ur hf. einu sinni enn mikilvægi góðr-
ar ímyndar varðandi þjónustu og
viðskiptavild.
Það er loks umhugsunarvert að
það eru einungis konur sem missa
vinnuna við þessa breytingu. Þær
hafa fengið hól fyrir góða þjónustu
og trúmennsku í starfi, en hlaupa
ekki auðveldlega í önnur störf, þau
eru einfaldlega ekki fyrir hendi á
þeirra búsetusvæði. Þetta er dæmi-
gert fyrir „hagræðinguna“ sem virð-
ist kjörorð Íslandspósts í dag.
Íbúar Skagafjarðar
horfa nú á lokun póst-
húsa sinna, uppsagnir
starfsfólks og skerta
þjónustu. Þeir hefðu
frekar viljað sjá Ís-
landspóst hf. beita
styrk sínum til efling-
ar atvinnulífi og
byggð. Sú spurning
er áleitin hvaða frum-
kvæði sveitarstjórn
Skagafjarðar hefur
haft til að verja póst-
húsin, þjónustuna og
þau störf sem eru í
húfi í héraðinu. Það er
einnig spurning hvort
Kaupfélag Skagfirð-
inga, sem hefur sóst eftir að ná leif-
um þeirrar póstþjónustu sem eftir
verður á Hofsósi og í Varmahlíð, hafi
beitt styrk sínum og afli
í þá átt að verja póst-
húsin og störfin sem
munu hverfa.
Með sameiginlegu
átaki sveitarstjórnar
Skagafjarðar, Kaup-
félags Skagfirðinga og
íbúa héraðsins er enn
hægt að afturkalla lokun
pósthúsanna og upp-
sagnir starfsfólksins.
Örlög þessa máls eru
nú í höndum samgöngu-
ráðherra, æðsta yfir-
manns póstþjónustunn-
ar í landinu. Vonir
íbúanna eru þær að
hann beiti valdi sínu og
afturkalli þessar ákvarðanir.
Uppfyllir Íslandspóstur hf.
þjónustuskyldur sínar?
Valgeir
Bjarnason
Póstþjónusta
Íbúar Skagafjarðar
horfa nú á lokun
pósthúsa sinna, segir
Valgeir Bjarnason,
uppsagnir starfsfólks
og skerta þjónustu.
Höfundur er kennari.