Morgunblaðið - 18.04.2001, Blaðsíða 33

LISTIR
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 18. APRÍL 2001 33
SAMSETNING efnisskrárinnar
beinir huganum að skemmtunar-
gildi og er raunar með vissum kab-
arettbrag, sér í lagi þegar gaman-
leikarinn góði Örn Árnason tekur
þátt í flutningnum. Vegna fámennis
okkar þjóðar er viss hætta á ofnotk-
un á okkar bestu skemmtikröftum
og með nokkrum rétti flokkast Örn
þar með. Eins erum við eilíft að leita
sterkari og sterkari lýsingarorða til
að vekja meiri athygli á því sem við
viljum að dragi fólk að. Orðið stór-
tónleikar virðist notað án þess þó að
það segi til um fjölda flytjenda eða
lengd tónleika. Á þessum tónleikum
var það trúlega söngur Kristjáns
Jóhannssonar stórtenórs á heima-
velli sem réði því að fólk talaði um
stórtónleika. Tónleikaefnisskráin
var mjög litskrúðug og náði yfir sí-
gild íslensk sönglög, lög úr söng-
leikjum, óperettum, trúarsöngva,
Napólí- og Kapríljóð og svo aríur og
dúett úr óperum Puccini. Samsetn-
ing slíkrar tónleikaefnisskrár virkar
á mig eins og sýnishorn úr reynslu-
heimi söngvaranna, en getur vart
náð að draga samfelldan spennu-
boga í gegnum alla dagskrána. Þá
kem ég aftur að þætti Arnar Árna-
sonar leikara, sem var stórgóður,
því með atriðum hans í byrjun tón-
leika og inn á milli efnisflokka á
söngskemmtuninni fór hann á því-
líkum kostum án þess að ofgera eða
lenda í klisjuskopi. Bæði ræður Örn
yfir fágætri rödd, einstöku látbragði
og framreiddi bráðfyndið efni af
mikilli list. Hann gaf í byrjun kabar-
etttóninn, með því að skopstæla
samnefndan söng úr Cabaret. Síðan
fannst mér hans þáttur mynda rauð-
an þráð í gegnum söngskemmt-
unina. Mér virtist val á byrjunar-
söngvum Höllu Margrétar og síðar
Kristjáns ekki hæfa þeim upptakti
sem Örn sló í kynningaratriðinu.
Halla Margrét náði ekki að túlka
Draumalandið í þessari umgjörð á
nógu einlægan og sannfærandi hátt.
Ef til vill dró túlkun hennar of mik-
inn dám af óperuflutningi. Eins var
Kristján með Tonarna eftir Sjöberg
í vissum erfiðleikum að túlka lagið á
þann blíða og angurværa hátt sem
það krefst.
Ég held að hvorugt þessara laga
hafi verið heppileg sem byrjunar-
söngvar.
Söngvararnir áttu báðir síðar eft-
ir að glansa í söngnum á þessum
tónleikum svo um munaði. Það er
kraftaverki líkast að sjá hvernig
mönnum tekst að breyta íþróttasal í
tónleikahöll og gera umhverfið jafn
smekklegt og lýsa fallega upp. KA-
menn áttu heiðurinn af þessu þrek-
virki. Ég get þó heldur ekki látið hjá
líða að gagnrýna þann hátt að leysa
hljómburð í sölum með hljóðmögn-
un og notkun míkrófóna. Það að
losna þannig við að byggja góða tón-
leikasali verður alltaf til vandræða
og því eigum við áhugafólk um lif-
andi tónlistarflutning og listamenn-
irnir einnig aldrei að sætta okkur
við þá lausn. Menningarhús á Ak-
ureyri þarf að rísa. Í byrjun tókst
Erni mun betur upp við að nýta raf-
mögnunina en söngvurunum svo
dæmi sé tekið og þetta veldur vissu
ósamræmi milli flytjenda…
Gígjuna eftir Sigfús Einarsson
söng Kristján vel, en mér finnst
breytingin á laglínu á endi lagsins
þar sem Kristján syngur upp á
hærra tónsvið en lagið liggur með
öllu óþörf því lagið hefur í sér
dramatískan hápunkt án þess. Lag-
ið Memory úr Cats var að mínum
dómi í of lágri legu fyrir Kristján og
flutningurinn ekki nógu sannfær-
andi. En allt frá hinu vinsæla Vilja-
ljóði Lehar, sem Halla flutti með
miklum ágætum, og frá Maríu-
söngnum úr West side story, sem
Kristján söng, var stórmeistara-
bragur á flutningnum. Ég hefði kos-
ið að heyra Vilja-sönginn á þýsku í
stað ítölsku, því mér heyrðist að
sums staðar væru fleiri atkvæði sem
skiptu endatóni hendinga á ítölsk-
unni en í þýska textanum. Þrátt fyr-
ir hrífandi söng Höllu Margrétar í
Santa Lucia gerði lúsíuhátíðar-
íhaldssemi mín mér erfitt fyrir að
njóta lagsins eins vel við sumarmál.
Kaprísöngurinn sem Di Stefano
m.a. gerði heimsfrægann, Torna a
Surriento, var hreint afbragð í flutn-
ingi Kristjáns. Ég hef heyrt hann
flytja lagið áður en aldrei jafn hríf-
andi og nú. Sama fannst mér um
eina af frægustu tenóraríum óperu-
bókmenntanna, Nessun dorma, úr
Turandot eftir Puccini. Kristján
söng hana sem lokalag, og þar var
heimssöngvarabragur á sem vart
gerist betri. Saman sungu Halla
Margrét og Kristján dúettinn Mario
úr Tosca bæði sannfærandi og fal-
lega. Falleg rödd, tilfinningarík
tjáning og áhrifamikil mótun hend-
inga Höllu Margrétar í aríunni Vissi
dárte úr Tosca kallaði fram mikla
hrifningu og fögnuð áheyrenda. Mér
finnst heyrast of sjaldan í Höllu
Margréti í íslenskum tónleikasölum
og á þá ósk eina að við fáum sem
fyrst að heyra í henni hér heima.
Íþróttahöllin var fullskipuð af
áheyrendum og langvarandi fagnað-
arklapp þeirra náði að hljóma kröft-
uglega og lengi án þess að vera
magnað upp með raftækni.
Anna Guðný Guðmundsdóttir
sannaði það enn, að hún er einn af
okkar bestu píanóleikurum. Jónas
Þórir studdi svo dyggilega við bakið
á Erni Árnasyni með hugmyndaríki
sínu og færni á píanóið. Tónleikarnir
voru stórir hvað lengd áhrærir, því
að loknum aukalögum höfðu þeir
staðið í hátt í þrjá tíma.
Söngskemmtun þessi náði að
skemmta fólki í orðsins fyllstu
merkingu.
Langvarandi
fagnaðarklapp
Morgunblaðið/Skapti Hallgrímsson
„Söngskemmtun þessi náði að skemmta fólki í orðsins fyllstu merk-
ingu,“ segir Jón Hlöðver Áskelsson m.a. í umsögn sinni um tónleikana.
Jón Hlöðver Áskelsson
TÓNLIST
Í þ r ó t t a h ö l l i n
á A k u r e y r i
Flytjendur voru Kristján Jóhanns-
son tenórsöngvari, Halla Margrét
Árnadóttir sópransöngvari, Anna
Guðný Guðmundsdóttir píanóleik-
ari, Örn Árnason leikari og Jónas
Þórir, undirleikari Arnar á píanó.
Fimmtudagur 12. apríl 2001.
SÖNGTÓNLEIKAR
EITT af meginverkum lútersku
kirkjunnar er án efa Jóhannesar-
passían eftir J.S. Bach, bæði hvað
snertir trúarlegt innihald verksins
og þá ekki síður fyrir mikilleik tón-
listarinnar. Þarna getur að heyra
áhrifamikla kórþætti, sem bæði
gegna hlutverki í atburðarás
verksins og hugleiða um efnið.
Efnisleg framvindan er borin uppi
af guðspjallamanni og texti hans
tónklæddur sem tónles, sem er erf-
itt listform, þar sem tónferlið er
agað af talgerð textans, en ekki öf-
ugt, eins á sér stað í stórkostlegum
einsöngsaríum verksins. Innri
formskipan og tematísk vinnsla
verksins er einnig undrunarefni,
ekki aðeins venjulegum hlustend-
um, heldur og þeim er hafa fræðin
á valdi sínu, svo að
bæði skáldlegur mik-
illeiki verksins og
tæknin sem beitt er
samtvinnast með
óviðjafnanlegum
hætti í þessu meist-
araverki.
Verkið hefst á
glæsilegum kór, er
var vel sunginn af Kór
Langholtskirkju en
við ívið of sterkan
undirleik hljómsveit-
ar, svo skaranir stefja
og hratt tónferli kórs-
ins féllu í skuggann af
tvöfölduðu tónferli í
hljómsveitinni, sem einnig er sér-
staklega útfært í hljómsveitinni og
var einum of ráðandi, svo að í heild-
ina réð hljómsveitin ríkjum, hvað
snertir hljóm. Í öðrum þætti segir
guðspjallamaðurinn frá atburðun-
um í grasagarðinum og var guð-
spjallamaðurinn sunginn af Þor-
birni Rúnarssyni er kom á óvart
fyrir glæsilega rödd og einstaklega
skýra framsetningu textans. Því
má vel slá föstu að hér sé kominn
fram tenór, sem miklar vonir má
binda við sem guðspjallamann.
Hlutverk Jesú var sungið frábær-
lega vel af Bergþóri Pálssyni og
var þessi þáttur með áhrifamiklum
innskotum kórsins sérlega glæsi-
lega fluttur. Sálmarnir, þar sem
hugleitt er um atburðina, voru allir
mjög vel sungnir. Kaflinn um at-
burðina í grasagarðinum endaði á
altaríu sem Nanna María Cortes
söng sérlega fallega.
Þrátt fyrir að tónlega
aríunnar sé of lág fyrir
Nönnu, sem er messó-
sópran, naut hún þess
að ráða yfir stóru tón-
sviði.
Afneitunin í hallar-
garðinum hefst á sópr-
anaríunni frægu Ich
folge dir, sem Ólöf
Kolbrún Harðardóttir
söng af myndugleik,
þó ekki alveg hnökra-
laust. Í þessum kafla
koma og fram Pétur,
sem sunginn var af
Bjarna Guðmunds-
syni, þernan, sungin af Guðríði
Þóru Gísladóttur, og þjónn, af
Magnúsi Guðmundssyni. Tenórarí-
an Ach, mein Sinn var allt of hratt
sungin og þar gat að heyra, að enn
vantar Þorbjörn reynslu hins
langþjálfaða einsöngvara. Yfir-
heyrslan er áhrifamikill þáttur og
þar kemur til sögu Pílatus, sem Ei-
ríkur Hreinn Helgason söng mjög
vel, sérstaklega arioso-þáttinn
Betrachte meine Seele. Seinni ten-
órarían staðfesti það, að enn vantar
Þorbjörn reynslu, auk þess sem
arían var í raun eyðilögð með allt of
miklum hraða, svo að þrítugustu-
ogannarspartsskeytingarnar
runnu út í eitt og misstu tematískt
gildi sitt.
Dómurinn og krossfestingin er
áhrifamikill þáttur og þar leikur
Pílatus stórt hlutverk, sem Eiríkur
Hreinn söng mjög vel. Bergþór
söng aríuna Eilt, ihr angefochtnen
Seelen af miklum glæsibrag og
Nanna María söng þá frægu aríu
Es ist vollbracht mjög vel, en þess-
um kafla lýkur með Mein teurer
Heiland, sérkennilegum samsöng
bassa og kórs, þar sem einsöngs-
röddin er óvenjulega hornótt og
fyrir bragðið erfið í söng, sem
Bergþór söng einstaklega vel. Á
móti einsöngsröddinni söng kórinn
sálmalag og er þessi aðferð (kór-
alforspil) mjög þekkt hjá Bach í
mörgum frægum verkum, bæði
fyrir kór og orgel. Lokakaflinn,
greftrunin, er fyrir utan eina sópr-
anaríu, sem Ólöf Kolbrún söng af
öryggi og mjög vel, aðeins fyrir
guðspjallamanninn og kórinn, en
þar getur m.a. að heyra einn fræg-
asta kór meistarans, Ruht wohl,
sem er einstæð vögguvísa. Kórinn
söng mjög vel, þótt vel hefði mátt
nota veikan söng og gefa kaflanum
kyrrð vögguvísunnar, sem í heild
var þó vel flutt. Verkinu lýkur með
glæsilegum sálmi, sem var rismikill
í glæsilegum söng kórsins. Jón
Stefánsson stjórnaði af öryggi en
það er svo, í eins margslungnu
verki og Jóhannesarpassían er, að
endalaust má deila um einstök at-
riði, eins og þau er varða hraða og
túlkun, sem á köflum var einum of
beint af augum, eins og t.d. í
vögguvísunni og einnig í tenór-
aríunum. Hljómsveitin var góð og
lék af öryggi, bæði í heild og ein-
staka einleikarar.
Glæsilegur Jóhannes
TÓNLIST
L a n g h o l t s k i r k j a
Kór Langholtskirkju, kamm-
ersveit undir forustu Júlíönu
Elínar Kjartansdóttur og
einsöngvararnir Ólöf Kolbrún
Harðardóttir, Nanna María
Cortes, Þorbjörn Rúnarsson,
Eiríkur Hreinn Helgason og
Bergþór Pálsson, undir stjórn
Jóns Stefánssonar, fluttu
Jóhannesarpassíuna eftir
Johann Sebastian Bach.
Föstudagurinn (langi) 13.
apríl 2001.
PASSÍUTÓNLEIKAR
Jón Stefánsson
Jón Ásgeirsson
ÞJÓÐMINJASAFN Íslands býður
börnum til leikinnar dagskrár um
siði og söngva tengda sumardeg-
inum fyrsta í Ráðhúsi Reykjavíkur
á sumardaginn fyrsta kl. 16.
Tónsmiðurinn Hermes tekur á
móti sumrinu í Ráðhúsi Reykjavík-
ur kl. 16. Hermes hefur undanfar-
in ár tekið á móti jólasveinunum
fyrir hönd Þjóðminjasafnsins, en
hann veit einnig ýmislegt um þjóð-
lega siði er tengjast sumarkom-
unni.
Honum til fulltingis er Harpa,
sem er komin í sumarkjólinn sinn í
tilefni dagsins. Þau syngja sum-
arlög og rifja upp ýmsa sumar-
komusiði. Huldusveinninn Gaukur
er einnig á sveimi, en hann er að
sinna vísindarannsóknum. Hann er
að hlusta eftir fyrsta hrossagauk
sumarsins. Gaukur býr í Arnar-
hólnum og veit sitthvað um hvern-
ig komast má að því hvernig sum-
ar við eigum í vændum. Hann les
til dæmis veðurhorfur af háttalagi
fuglanna.
Guðni Franzson og leikarar
Möguleikhússins flytja dagskrána.
Hún verður endurtekin föstudag-
inn 20. apríl kl. 10 og mánudaginn
23. apríl kl. 10. og eru þær sýn-
ingar einkum ætlaðar hópum leik-
skóla- og grunnskólabarna.
Íslandspóstur styrkir gerð sum-
ardagskrár Þjóðminjasafnsins.
Leikin
sumar-
dagskrá
fyrir börn