Réttur - 01.02.1926, Page 64

66 ÍSLENSK LÝÐRJETtlNDl [Rjettut1
byrði þeirra og yfir þeim vofir missir mannrjettinda, er
þeir kikna undir byrðinni. Inn á hið andlega svið teygja
greipar íhaldsins sig einnig. Meðan á sjálfstæðisbarátt-
unni stóð, hefði það þótt ósvinna hin mesta að gera
nokkuð, er verða mætti til að varna fátækum en efnileg-
um námsmönnum mentunar. Pá stóð ísland framarlega
í skólamálum heimsins, hvað það snerti, að veita kenslu
ókeypis. Nú hefir skólagjald verið sett á, sem er nem-
endum æðri skólanna mjög tilfinnanleg byrði, en ríkis-
sjóð munar ekkert um. Og meira að segja inn á svið
trúfrelsisins teygir íhaldið sig. Par sem hinar römmu
árásir Þorsteins Erlingssonar, Stephans O. Stephanssonar
o. fl. á úreltar og mannúðarsnauðar guðshugmyndir
»rjetttrúnaðarins« voru áður látnar afskiftalausar af hálfu
ríkisvaldanna, þá ákæra ríkisstjórnir nú fátæka stúdenta
fyrir að beita miklu vægari lýsingum á slíkum hugmynd-
um í smáritdómum, er ekki fjalla um trúmál, — og hóta
jafnvel fangelsisvist fyrir. Og jafnvel heyrast nú þegar
úr herbúðum þessa íhalds kröfur um frekari takmörkun
kosningarjettar og jafnvel afnám þingræðisins. Og sami
flokkur virðist í sjálfstæðismálunum helst vilja fara úr
einum öfgunum í aðra, bæta Danahatrið með Danadekri,
en hvað sjálfstæði í atvinnumálum snertir, virðist hann
hafa litla tilhneigingu til að vernda hagsmuni þjóðar-
innar á því sviði.
Hjer er mikil hætta á ferðum. Við höfum fengið flest
Iýðrjettindi okkar auðveldlega og fyrirhafnarlítið. Pau
hafa fæst kostað harða baráttu, við höfum svo að segja
fengið þær í kaupbæti með sjálfstæðinu. Pau eru oss
því ekki svo dýrkeypt, að við þessvegna gætum þeirra
vel. Því er nú hætta á að við missum þau jafn auðveld-
lega aftur, þar sem risin er upp innan Iands sterkur
flokkur með ríkustu stjett landsins að baki sínu, er með
öllu móti reynir að svifta oss þeim — og hefir þegar
tekist að ná sumum.
Hlutverk það, sem nú býður þjóðarinnar, er að hnekkja