Réttur - 01.02.1926, Page 65

iRjettur] ÍSLENSK LÝÐRJETTINDÍ 67
árásum þessum, ná aftur þeim rjettindum, sem töpuð
eru, og afla þjóðinni síðan þeirra nýrra rjettinda, er hún
krefst og þarfnast. Nú þarf að taka upp aftur rjettinda-
baráttu þá, er lilje er á orðið; koma aftur þeim skrið
á þjóðmálin fram á við, er áður var, en tekist liefir að
stöðva nú um stundarsakir. Auðvald það, sem upp hef-
ir risið í landinu, mun reyna að hindra þetta af fremsta
megni. Oegn því þurfa allar aðrar stjettir þjóðfjelagsins
að sameina sig. Verkalýðurinn, sem þar á um sárast að
binda, hefir þegar hafist handa, myndað öflugan flokk
og berst dyggilega gegn íhaldi stórborgaranna. Bændur
standa og sæmilega sameinaðir og eru á góðum vegi
með að losa sig af andlegu oki íhaldseminnar og munu,
áður langt um líður, verða samherjar verkamanna í þess-
ari baráttu.
Aðalhættan er að miðstjett bæjanna, smáborgarastjettin,
dragist með auðvaldinu. Smáborgararnir eru oft ósjálf-
stæðir gagnvart hinum hærri, hættir við að líta upp til
þeirra, taka sjer þá til fyrirmyndar í þeirri veiku von, að
þeir verði sjálfir einhverntíma svo stórir og voldugir
sem þeir, — draumur, sem þó oftast reynist tál. Pótt
smáborgarastjettin eigi sjálf lítið og sje oft allmik-
illi kúgun beitt frá yfirstjettanna hálfu, þá fylgist hún þó
í hugsunarhætti oftast að með yfirstjettunum. Ræður
því sumpart ótti hennar við fátæktina, er hjá undirstjett-
unum ríkir, og ást á eigum sínum, sem yfirstjettin telur
henni trú um að sjeu glataðar, ef undirstjettin komist til
valda. Því verður miðstjeltin oftast auðveldar leidd til
þess að horfa á hver lýðrjettindin á fætur öðrum tapast
fyrir sókn afturhaldsliða en til hins að sækja fram á leið-
ina til að aíla nýrra rjettinda, þegar svo er komið þróun-
inni að undirstjettin, einkum verkalýðurinn, hefir þar aðal-
sóknina á hendi. Af þessari hræðslu stafar miðstjettinni
sjálfri hin mesta hæita. Við þróun auðvaldsskipulagsins
verður hún einmitt stóratvinnurekstrinum fyrr eða síðar
að bráð og bætt eða trygð kjör getur hún þá aðeins öðl-
5*