Réttur - 01.02.1926, Side 100

Kommúnisminn og bændur.
n.
í síðasta hefti »Rjettar« hef jeg í stuttu máli gert grein
fyrir auðvaldsskipulaginu í landbúnaðinum, eins og það er
nú í höfuðdráttum. En þannig hefur það verið aðeins skamm-
an tíma. A undan auðyaldinu fór Ijensvald miðaldanna. Mið-
aldafyrirkomulagið hefst með hruni Rómaveldisins forna, en
þjóðir þær, er bygðu Austur- og Mið-Evrópu lögðu það
undir sig. Áður en þjóðir þessar komust í kynni við Róm-
verja ríkti frumkommúnismi í ríkum mæli meðal þeirra, þó
er talað um ófrjálsa bændur, sem urðu að vinna nokkuð fyrir
landsdrottinn sinn. Þetta er vísirinn til bændaánauðarinnar.
Höfðingjunum lærðust nú fljótt undirokunaraðferðir Rómverja
og hinir sigri hrósandi konungar, furstar og hertogar útbýttu
nú landinu meðal gæðinga sinna. Þetta var kallað að veita
land að Ijeni. Fyrir þetta voru þeir skyldir að veita ljensherr-
um sínum í ófriði. — Höfðingjar þessir eða aðalsmenn höfðu
nú nærri ótakmarkað vald yfir bændum sínum. Reir voru
ófrjálsir menn og urðu að vinna landsdrottnum sínum og
hlýta boði þeirra og banni. Þeir máttu auðvitað ekki flytja
burt af jörðum sínum, þeir voru átthagabundnir. — Staða
þessara manna í þjóðfjelaginu var því miklu líkari afstöðu þræla
fornaldarinnar en frjálsra manna.
Aðallinn hafði nú töglin og hagldirnar í þjóðfjelaginu og
gat aðhafst og stjórnað eins og honum best líkaði. Byrðunum
af hinum tíðu styrjöldum og harðindum var velt yfir á herðar
frjálsra bænda. Og svo fóru leikar að fjöldi þeirra varð að