Réttur - 01.06.1939, Page 25

aði um þessar mundir í ensku verklýðshreyfingunni.
Hve ljóst Jónasi var sjálfum, hvert hann var að
stel'na, má sjá af því, að hann segir eflirfarandi í þess-
arí grein sinni uin Hægrimenn (íhaldið), Vinstrimenn
(Framsókn) og Jafnaðarmenn: „Pó er Vinstrimönn-
um mikill styrkur í því, á flokksvísu, að leiðir hinna
tveggja flokkanna gela því nær aldrei legið saman.
Til þess er oi mikið djúp staðfesL milli hagsmuna stór-
efnamanna og öreiganna. Á þá leið er líka reynsla
erlendra þjóða. Hinsvegar hefði verið tiltölulega auð-
velt fyrir „yfirslétt” kauptúnanna að beita verkalýðn-
um fyrir. ])lóg sinn, ef öreigastéttin hefði verið skipu-
lagslaus og án sameinandi hugsjóna”. (Réttur, III.
árg. bls. 31—32). Og slrax á eftir nefnir hann dæmið
um „samsærismálið” svoneínda ináli sínu til sönn-
unar um hvernig yfirstéttin myndi nota verkalyðinn,
el' hann væri ekki sameinaður að vissu marki.
Jónasi er þessi „jafnvægis”-aðstaða svo ljós, að hann
endúrtekur þetta hvað eftir annað í greinum sínum.
Fannig segir hann í Tímanum 8. sept. 1923: „Og þég-
ar litið er yfir möguleikana til að láta sveitirnar hafa
á komandi árum úrslitaatkvæði um aðgerðir i þjóð-
málunum, þá er rétt að gæta þess, að klofningur bæj-
anna í tvo andstæða flokka, sem nálega aldrei eiga
samleið, er mikið aðstöðuhagræði. Tað gefm' sam-
vinnumönnum tækifæri til að inóta framþróun fé-
lagsmálanna, vinna á móti öreigunum eða braskara-
llokkunum, eftir því sem málefni eru til í hvert sinn”.
Jónas frá Hriílu gat vart óskað sér heppilegri verk-
lýðshreyfingar til þess, sem hann ætlaði að nota hana,
en hreyfingu þá, er Alþýðuflokkurinn stjórnaði fyi'sla
áratuginn eftir 1916.
Verklýðshreyfingin verður ekki sósíalislisk aí sjálfu
sér. Allar forsendur til að verða sósíalistisk eru hins-
vegar til hjá hverri nútíma verklýðsstétt. En það kost-
ar mikla upplýsingastarfsemi, þrautseiga notfærslu á
reynslu stéltabaráttunnar og sífelda pólitíska þjálfun
105