Réttur - 01.01.1968, Blaðsíða 24

FRANZ A. GISLASON:
SPANSKREYRSTEFNAN
SÍÐARI HLUTI:
„TALAÐU BLÍTT EN BERÐU
A ÞER STORAN STAF
V
Einsog áður er að vikið hlaut nær öll Róm-
anska Ameríka pólitískt sjálfstæði á fyrsta
fjórðungi 19. aldar. Undantekningar voru að-
eins nokkrar lendur Breta, Frakka og Hol-
lendinga, sem ásamt svæðum sem Banda-
ríkjamenn lögðu undir sig síðar ná yfir sam-
tals 500.000 km' og hafa liðlega 5 milj.
íbúa. Nýliðarnir tuttugu í fjölskyldu þjóð-
Hér birtist síðari hluti greinar um Banda-
ríkin og Rómönsku Ameríku, en fyrri hlut-
inn var í 4. hefti 1967.
anna settu sér stjórnarskrár, sem í flestum til-
vikum voru sniðnar eftir hinum lýðræðislegu
stjórnlögum Bandaríkjamanna og Frakka
og tryggðu þjóðum þeirra m.a. lýðveldis-
stjórnarform, þjóðkjörið þing og forseta o.
s. frv.
Fjarri fór þó því að þessi skrautrituðu
skjöl tryggðu ríkjum Rómönsku Ameríku
endanlegt pólitískt og efnahagslegt sjálfstæði.
Aður hefur verið bent á hvernig hið gamla
nýlenduveldi splundraðist í vanmáttug kot-
ríki; ennfremur hvernig hin ófullnaða þjóð-
félagsbylting var sífellt þrándur í göm þess,
að hin einstöku ríki gætu styrkt innviði sína
og þar með orðið styrkari út á við. Hvoru-
tveggja gerði að verkum að hin nýju ríki
voru framan af lítt undir það búin að standa
24